Sperm sayısını/kalitesini iyileştiren ilaçlar ve besin takviyeleri

BESİNLER SPERM SAYISINI VE KALİTESİNİ ETKİLER Mİ?

Günümüzde bile kısırlık problemi yaşayan bir çok çift bitkisel destek ürünlerine sıklıkla başvurmakta ve bu yolla çocuk sahibi olmaya çalışmaktadır. Her ne kadar kısırlık problemi olan erkeklerin bir takım besin takviyeleri aldıklarında daha kaliteli spermlere sahip olabilecekleri görülmüş olsa da, sperm sayı ve kalitesindeki bu artışın gebelik üzerindeki etkisi henüz kanıtlanamamıştır.

HER 4 ÇİFTTEN 1'İ DOĞAL YOLLARLA ÇOCUK SAHİBİ OLAMIYOR

Son yıllarda yapılan epidemiyolojik çalışmaların sonuçları her dört çiftten birinin doğal yollarla çocuk sahibi olamadığını ortaya koymaktadır. Bu çiftlerin yaklaşık olarak yarısında erkeklerin sperm sayı veya kalitesinde bir bozukluk saptanmaktadır. Her ne kadar bu erkeklerdeki spermlerin sayı ve kalitesini iyileştirmek için çok çeşitli bitkisel destek ürünleri ve ilaçlar üretilmişse de, bunlardan hangilerinin spermleri iyileştirebileceğini açık bir şekilde ortaya konulmamıştır.

SPERM SAYISINI VE KALİTESİ ARTIRILABİLİR Mİ?

Geçtiğimiz günlerde İngiltere’deki Aberdeen Üniversitesinde yapılan geniş kapsamlı bir çalışmaya katılan araştırmacılar, sperm kalitesini iyileştirmek ve canlı doğum oranını artırmak için kullanılan çok çeşitli ilaçların ve besin takviyelerinin etkinliğini test eden 61 deneysel çalışmanın verilerini incelediler. Bu çalışmaların sadece dördünde canlı doğum oranlarının rapor edildiğini belirleyen araştırmacılar, bu alanda yapılan çalışmaların kesin bir kanaat oluşturabilmek için yetersiz kaldığına dikkat çektiler. Bu kısıtlı verilere rağmen erkelerde sperm sayı ve kalitesini iyileştirerek normal yollarla çocuk sahibi olma ihtimalini arttıran maddeleri sıralayan araştırmacılar, aşağıdaki maddelerin kullanımının erkeğe bağlı infertilite problemi yaşayan çiftlerde faydalı olabileceği sonucuna vardılar:

Koenzim Q10: Vücutta antioksidan görevi gören ve genellikle çeşitli kalp rahatsızlıklarını önlemek için kullanılan bir besin takviyesi olan Koenzim Q10’un sperm sayısında, hareketliliğinde ve morfolojisinde artış sağladığı saptanmıştır. Ancak çalışmayı yürüten araştırmacılar tarafından eldeki kanıtların güvenirliğinin düşük olduğunun altı çizilmiştir.

L-karnitin: L-karnitin, vücudun enerji elde etmek için yağ yakmasına yardımcı olan bir amino asittir ve sperm hücrelerine de hareket edebilmeleri için enerji sağlar. Yapılan bir çok çalışmada L-karnitin kullanan kişilerin sperm sayısında ve hareketliliğinde iyileşme sağlandığı, ancak sperm morfolojisinde (şeklinde) herhangi bir iyileşme olmadığı görülmüştür.

Follikül Uyarıcı Hormon (FSH): FSH hipofiz bezinden salgılanır ve kadınların yumurta hücresi üretimini kontrol eder. FSH hormonunun testisleri uyararak sperm üretimini de sağlaması nedeniyle bu hormonu içeren çok sayıda besin takviyesi üretilmiştir. Her ne kadar FSH içeren preparatların sperm kalitesini iyileştirerek yüksek gebelik oranları sağladığı saptanmışsa da, bu sonuçları rapor eden çalışmalarda elde edilen verilerin kanıt derecesinin düşük olduğu unutulmamalıdır.

Tamoksifen: İlk olarak meme kanserinin yayılmasında rol oynayan östrojen reseptörlerini bloke etmek için geliştirilen ve bu hastaların tedavi edilmesinde hala yaygın olarak kullanılan tamoksifen adlı ilacın, sperm sayı ve kalitesi üzerinde olumlu etkileri mevcuttur. Hipofiz bezinin ürettiği FSH hormon miktarını arttırarak testislerin daha fazla sperm üretimine yol açan bu ilacın doğal yollarla elde edilen gebelik oranlarında kayda değer bir etkisi saptanamamıştır.

Pentoksifilin: Alyuvarların esnekliğini arttırdığı için genellikle kalp ve damar hastalarının kan akışını iyileştirmek için kullanılan Pentoksifilin sperm sayısını, ve hareketliliğini de arttırmaktadır. Bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Kallikrein: Yine kan akımını iyileştirmek için kullanılan Kallikrein enziminin gebelik oranlarında bir artış sağlamadığı fakat sperm sayısı ve hareketliliğinde artışa neden olduğu bildirilmiştir.

Çalışmayı yürüten araştırmacılar değerlendirdikleri verilerin ortak bir çalışma protokolü ile yürütülmediğini ve bu nedenle sonuçlarının dikkatle yorumlanması gerektiğinin altını çizmektedir. Sonuç olarak hangi ilaçların ya da besin takviyelerinin infertil erkeklerin sperm kalitelerinde artış sağladığı saptamak bugünkü verilerle zordur ancak sağlıklı beslenmenin ve düzenli egzersizin sperm parametreleri üzerinde olumlu etkileri olacağı açıktır.

Kaynak:Omar, Muhammad Imran et al. Benefits of Empiric Nutritional and Medical Therapy for Semen Parameters and Pregnancy and Live Birth Rates in Couples with Idiopathic Infertility: A Systematic Review and Meta-analysis

European Urology