Kırmızı besinler tüketerek daha sağlıklı sperm elde edilebilir mi?

Günlük olarak tükettiğimiz birçok besinde doğal antioksidanlar mevcuttur. Domates, karpuz, pembe greyfurt gibi bitkilere rengini veren likopen adlı maddenin, birçok hastalığa faydalı olduğu gibi sperm parametrelerinde de iyileşme sağladığı gösterilmiştir.

DOMATES YEMEK SPERM KALİTESİNİ ARTIRIR MI?

İngiliz bilim adamlarının son yıllarda gerçekleştirdiği bir çalışma, likopenin sperm değerleri üzerine olan etkilerine dair çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Yaşları 19 ile 30 arasında değişen 56 erkeğin dahil edildiği çalışmaya katılanlar iki gruba ayrıldı. Gruplardan birine 12 hafta boyunca likopen (laktolikopen formunda) ve likopenin emilimini kolaylaştıran whey proteini verildi. Diğer gruba ise yine 12 hafta boyunca herhangi bir etken madde içermeyen haplar (plasebo) tedavisi uygulandı. Çalışma sonucunu etkilememesi amacıyla çalışmaya katılan erkeklerin hangisinin laktolikopen - hangisinin etkisiz ilaç aldığı, hem çalışmayı yürütenlerden hem de hastalardan gizlendi. Çalışmanın başında ve sonunda tüm deneklerden kan ve sperm örnekleri alınarak analiz edildi.

Toplamda 12 hafta süren deneyin sonunda semen içerisindeki toplam hareketli sperml sayısında iki grup arasında belirgin bir farklılık izlenmedi. Ancak likopen tedavisi verilen erkeklerin hızlı ilerleyen spermlerin sayısının diğer gruptan daha fazla olduğu gözlendi.
Ayrıca likopen tedavisi alan erkeklerdeki düzgün şekle (morfoloji) sahip sperm yüzdesinin, herhangi bir tedavi uygulanmayan erkeklerden daha yüksek olduğu kaydedildi.

Her ne kadar bu çalışmanın sonuçları, likopen takviyesi alan erkeklerde sperm kalitesinin iyileştiğini gösteriyorsa da, uzmanlar birçok infertilite hastasında bu ürünlerin tek başına yeterli olmayacağının altını çiziyor. Sperm sayı ve kalitesini artırmak isteyen erkeklerin genel olarak sağlıklı beslenmeleri gerektiğini hatırlatan androloji uzmanları sigara içilmemesinin, düzenli spor yapmanın ve uyku kalitesinin arttırılmasının da sağlıklı spermler için elzem olduğunu hatırlatıyor.

Kaynaklar
1) Williams EA et al. “A randomized placebo-controlled trial to investigate the effect of lactolycopene on semen quaility in healthy males”. Eur J Nutr. 2019 Oct 8.
2) Nicholas Bakalar. “Can Eating Red Fruits and Vegetables Lead to Healthier Sperm?” https://www.nytimes.com/2019/10/15/well/eat/sperm-lycopene-diet-foods-vegetables-fruits-tomatoes-watermelon-grapefruit.html
3) Kızılay, F., Altay, B. Evaluation of the effects of antioxidant treatment on sperm parameters and pregnancy rates in infertile patients after varicocelectomy: a randomized controlled trial. Int J Impot Res 31, 424–431 (2019). https://doi.org/10.1038/s41443-018-0109-4