Stres bana ne yapar ki!

"Stres bana ne yapar ki çok saçma" diyen pek çok kişiyle tanışıyorum. Örneğin bu tür cümleleri sık duyabiliyorum;

• Baş ağrım ve mide bulantım nasıl olur da strese bağlanır ki! Bulantı ve ağrı gerçek

• Gebe kalamıyorum ve nedeni yok, çok sağlıklı olduğumu söylüyor doktorlar, stresten diyorlar, aklım almıyor.

• Kilolarımı bir türlü veremiyorum ve çok da yemiyorum, stresten oluyormuş, şaşkınım ve inanmıyorum.

• Cinsel isteğim hiç yok, bedensel olarak da sorunum yok, stres isteksizlik yapıyormuş.

Stresin gözle görülmez olmaması mı yoksa doktorların, uzmanların stresin ne olduğunu tam açıklamamaları nedeniyle mi bilinmez stres pek çok insana anlamsız ve saçma gelir. Ne kadar saçma bile gelse hayatın içindeki kronikleşen stres uzun vadede pek çok psikosomatik ve fiziksel hastalığa davetiye çıkarır. Uykusuzluk, depresyon, kas ağrıları, cinsel istek azlığı, yeme sorunları, cilt sorunları, öfke patlamaları, gebe kalamamak vb. durumlar stresin neden olduğu bazı sonuçlardandır.

Peki, ne oluyor da stres bunu yapıyor? Kısaca; stres anında vücudun kimyasal dengesi bozuluyor ve pek çok stres hormonu tetikleniyor. En temel stres hormonu kortizol. Kızgınlık, korku, gerginlikler, öfke, saldırganlıklar, kaygı, üzülme, panik, umutsuzluk, depresyon, tükenmişlik ,.. vb duygulanımlarda başta kortizol olmak üzere, adrenalin, noradrenalin yükselirken (fazla salgılandığında olumlu hormonları baskılayan hormonlar), DHEA ve serotonin, endorfin düşüyor (üreme, mutluluk hormonları).

Yetişmesi gereken işler, maddi sorunlar, kaygı bozuklukları, geçmişte olanları ya da gelecekte olacakları düşünerek yaşamak, iş hayatında yaşanılanlar vb. stresi artıran etkenlerdir. Tüm bunlarla beraber, karamsar düşüncelerin sık tekrarlanıyor olması, olaylara bakış açısının çok olumsuz olması, tedavi edilmemiş travmalar ya da depresyon bedende tepkiye neden olur. Bedensel kasılmalar, rahatlayamama, gevşeyememe  vb. uzun sürmesi stresin bedene yansıması ve daha farklı hastalıklara davetiye çıkarması anlamına gelir. Yani Biz olumsuz düşünceleri ya da deneyimleri tekrarladıkça, kontrolümüz dışındaki olaylarlar ilgili şikayet ettikçe ve zihnimiz geviş getirdikçe bedenimiz kasılır, gerilir ve hasta olur diyebiliriz.

Stres hayatımızın bir parçası, onunla dost olmak, farkındalıklı yönetebilmeyi öğrenmek ve kullanmak, beden ve ruh sağlığı için önemlidir.

• Stresle dost olmanın en etkin yolu; farkındalıktır. Stres altındayken bedeninde olan değişimleri bilmek ve nasıl dengeleyeceğini öğrenmek önemlidir.

• Mutluluk, neşe, sevgi, değer verme, takdir, hoşgörü, şefkat, dinginlik, kabul, affetmek, olaylara bakış açısını değiştirmek, doğru nefes… DHEA’yı (adrenal bezler tarafından üretilen bir hormon), seratonini yükseltir, kortizolü düşürür yani stresi dengeler.

• Nefes en güzel ve sağlıklı stres kontrol yoludur. Stres anlarında nefesin ellerinden tutun. Dörde kadar sayarak burundan aldığınız nefesi 6 ya da 8'e kadar sayarak burnunuzdan bırakın ve bunu en az 3 ile 5 dak boyunca yapmaya çalışın.

• Günde en az 20 dakika beden egzersizi yapın.

• Yasadışı hiçbir maddeyi kullanmayın.

• Alkolü sosyal içici olarak kullanın.

• Farkındalıklı beslenin.

• Sosyal ilişkilerinize, arkadaşlıklarınıza önem verin.

Umarım stres ne yapar ve neler yaparsak stres etkisini azaltırız anlatabilmişimdir.