Paylaş
Ergenlik sırasında, ergen hızlı bir şekilde boy ve kilo artışı yaşarken cinsel olgunlaşmanın başladığı işaretini veren aynı derecede önemli diğer değişimler ortaya çıkar. Bunlar;
Birincil cinsiyet özellikleri: Erkeklerde penis ve testisler; kızlarda yumurtalıklar, klitoris, vajina ve rahim.
İkincil cinsiyet özellikleri: Kızlarda memelerin gelişimi, erkeklerde ses değişimi, yüz kılları, her iki cinste kıllanma vb.
Bu özelliklerin ortaya çıktığı yaşlar, bireyler arasında büyük ölçüde değişmektedir.
Kızlarda ergenlik döneminde yaşanmaya başlayan değişikliklere sebep olan hormon östrojendir. Kızlar, çocukluktan ergenliğe geçerken adet görmeye başlar. Adet görme her ay rahim içini döşeyen endometriumun zamanını doldurarak, dökülmesi, rahim duvarından ayrılması ve az bir kanama ile vajinaya, oradan da dışarıya atılmasıdır. Adet sırasında ortaya çıkan kanamanın nedeni de budur.
Erkek çocuklarda ergenliğin gözlenen belirtileri testislerin büyümesidir. Testislerin büyümesi genellikle erkeklerde gözlenen ilk değişikliktir. Testisler büyür, testisleri çevreleyen skrotum denen deri esmerleşmeye, genişlemeye ve pürtükleşmeye başlar. Erkek çocuklarda meydana gelen ikinci değişiklik ise penisin boy ve ence büyümesi, renginin koyulaşmasıdır. İlk boşalma 13 ila 16 yaşları arasında başlar ve genellikle istem dışıdır, görünür bir nedeni yoktur. Bu istem dışı boşalmalar sıklıkla uykuda olur, buna da gece boşalması ya da ıslak rüya adı verilir.
Ergenlik döneminde, kızlar ve erkekler arasındaki görünüş farkı belirginleşmeye başlar. Bu değişiklikler; ses değişiklikleri, belli bölgelerde kıllanma, vücut şeklindeki değişiklikler, boy uzaması, kilo artışı, terleme ve ciltteki değişimdir. Erinlik sürecinde vücutta sebum adı verilen yağlı bir madde salgılanmaya başlar. Bu salgı hormonlar tarafından üretilerek saç ve derideki kurumayı önler. Erinlik sürecinde hormonlar aktif hale gelince sebum, saçların ve cildin normalden daha yağlı bir görünüm almasına neden olur. Aşırı yağlanmayla cilt gözenekleri tıkanır, bu nedenle derinin çeşitli yerlerinde siyah noktalar ve iltihaplanma sonucunda bir deri hastalığı olan sivilceler oluşur.
Kızlarda; ergenliğin ilk belirtisi memelerde büyümedir. Memelerin gelişmeye başlamasıyla birlikte cinsel organ bölgesinde kıllanma başlar, daha sonra koltuk altlarında kıllanma ortaya çıkar. Büyüme atılımının başlaması, boy uzaması, yağlanma, kalçaların genişlemesi ve kilo alma ile bu dönem daha da belirginleşir.
Erkeklerde; ergenliğin ikincil cinsiyet belirtileri penisin büyümeye başlamasıdır. Penis ve er bezi torbası üzerinde seyrek kıllar çıkmaya başlar. Erkek çocuk olgunlaştıkça kıllar koyulaşmaya ve çoğalmaya başlar. Vücudun çeşitli bölümleri boyun, memeler, kalçalar, bacaklar, kollar kıllanmaya başlar. En son kıllanma yüzde olur, bıyık ve sakallar çıkar.
Bu değişikliklerin yanı sıra boynun ön yüzündeki adem elması denilen çıkıntı da erkek çocuklarda bu dönemde görülen başka bir gelişmedir. Ses kalınlaşır, gırtlak (adem elması) boyu ses telleri açısından yaklaşık iki kat uzunluğa ulaşınca erkek çocuğun sesi hacimde ve perdede kendine özgü değişimlere uğramaya başlar. Bazı çocuklar için değişim derece derece ortaya çıkar ve güçlükle fark edilir. Bazıları içinse ses değişimleri sıkıntı kaynağıdır çünkü erkek çocuk bir cümleden diğerine geçerken başına ne geleceğini bilemez. Şarkı söyledikleri zaman sesleri bir an soprano gibi, bir sonraki an bariton gibi çıkar. Sonuçta utangaç olabilirler ve ana-babalarının, diğer yetişkinlerin, kızların onları konuşturma girişimlerinden kaçabilirler.
Not: Bu yazı hazırlanırken “Büyüyorum, Değişiyorum, Gelişiyorum” kitabından yararlanılmıştır.
Paylaş