Ergenlikte cinsel yönelimler ve cinsel kimlik

Okul eğitimlerinde gençlerin kafasını en çok kurcalayan konuların başında cinsel yönelimler ve kimlikler gelir. Eşcinsel kimdir, kız kıza öpüşülür mü? Erkek erkeğe mastürbasyon yapmak normal mi? Kadın gibi davranan erkeklere ne denir? Bu ve bunun gibi pek çok soru ergenler için hem çok merak edilen hem de çok popüler konulardandır. Tüm bu soruların yanıtını Psikolojik Danışman Dolunay Kadıoğlu veriyor.

Cinsiyet:

Kişinin biyolojik olarak cinsel özelliklerini yansıtır. Bunlar cinsel hormonlar, kromozomlar (XX kadın, XY erkek) ve dış ve iç cinsel organlar, üreme hücrelerinin geliştiği dokular, ikincil cinsiyet özelliklerdir. Bu özellikler kişinin kadın ya da erkek olarak cinsiyetinin söylenebilmesini sağlar. Ancak az rastlansa da bazen bir insanın bedeninde genellikle tam olarak gelişmemiş her iki cinse ait cinsel organlar bulunabilir. Bu durumda dış görünümden çok hormonların etkisi cinsel kimliği belirlemede etkendir.

Toplumsal Cinsiyet (Gender):

Kişinin kendini kadın ya da erkek olarak algılamasıdır. Yaşanılan zaman ve coğrafyaya, kültüre göre değişen, farklı cinsiyetlere sahip insanlardan beklenilen sosyal rol, davranış ve fiziksel görünüşün bütününe verilen isimdir. Erkeklik ve kadınlık rolüne içinde yaşadığımız toplumda aileden başlayarak modeller gözleyerek, öğrenerek sahip oluyoruz. Bu özellikler de kişiden kişiye farklılık gösterebildiği gibi, aynı kişide de zamanla değişir.

Cinsel yönelim:

Kişinin cinsel ve duygusal olarak çekim duyduğu cinsiyete göre tanımlanan bir özelliktir. Bireylerin kendi cinsiyetinden birine ilgi duyması veya karşı cinsiyetten birine ilgi duyması cinsel yönelim olarak tanımlanabilir. Yönelimlere göre çeşitli adlandırmalar yapılmıştır.

• Heteroseksüel (karşı cinsel) : Hetero Yunanca “farklı” ya da “Öteki” sözcüğünden gelir. Heteroseksüellik kişinin karşı cinsiyete, cinsel ya da duygusal ilgi duymasıdır.
• Homoseksüel (Eşcinsel) : Homo Yunanca “aynı “ anlamındadır. Homoseksüellik, kişinin kendi cinsiyetinden birine cinsel ya da duygusal ilgi duymasıdır. Eşcinseller, tıbbi tanımlama olarak gördükleri homoseksüel kelimesi yerine, kendi aralarında kullanılmakta olan, erkek eşcinseller için “gay” (Türkçe gey), kadın eşcinseller için “ lesbian” (Türkçe lezbiyen) kelimelerini kullanmaya başladılar. Şu anda dilimizde eşcinsellikle ilgili her iki tanımlama da kullanılmaktadır.
• Biseksüel: Bi Latince “iki” anlamındadır. Biseksüellik kişinin her iki cinsiyetten olanlara cinsel ya da duygusal ilgi duymasıdır. 

Buradan da anlaşılacağı gibi insanların cinsel yönelimleri bir tercih olayı değildir. Dolayısıyla eşcinselleri ya da biseksüelleri yanlış tercih yapıyorlar gibi bir yargıyla dışlamak, küçümsemek ve onlara kötü insanlarmış gibi muamelelerde bulunmak yanlıştır. Yasal olarak suç olmadığı halde toplumsal olarak kabul görmemiş olduğundan, eşcinseller aile, okul ya da iş yerinde kimliklerini ortaya koyduklarında ayrımcılığa, şiddete maruz kalmaktadırlar. Cinsellik bireylerin özel yaşantılarıdır ve cinsiyeti ya da cinsel yönelimi ne olursa olsun cinselliklerini istedikleri şekilde yaşama özgürlükleri vardır. Önemli olan; ister kadın ya da erkek, ister heteroseksüel yada eşcinsel olsun kişileri bir insan olarak kabul etmek ve insanca yaşamalarına izin vermektir.

İnsanları cinsiyetinden ve cinsel yöneliminden dolayı suçlayıp dışlamak ve kendilerini kötü hissetmelerine neden olacak her türlü davranıştan kaçınmak gerekmektedir.

Yukarıdaki tanımlamaların dışında:

• Transseksüel: Cinsiyetinin değişmesi gerektiğine, ruhsal ve bedensel olarak diğer cinsiyete sahip olması gerektiğine inanan kişilere verilen addır. Transseksüalite bir cinsel kimlik bozukluğudur. Bireyin kendi bedenini yanlış anatomik cinsiyet içinde hapsolmuş gibi hissetmesidir. Transseksüeller cinsel kimlik bozukluğu olmayan insanlar gibi kendilerini ben kadınım ya da erkeğim gibi tanımlayamazlar. Daha çok kendilerini “Bir erkek vücudu içerisine sıkışmış bir kadın ya da bir kadın vücudu içerisine sıkışmış bir erkeğim gibi tanımlarlar.”Toplumumuzda bazı kişiler tarafından cinsiyet değiştirme operasyonu geçirmiş transseksüelleri tanımlamak için zaman zaman “dönme” terimi kullanılmaktadır. Fakat bunun bilimsel bir temeli yoktur. Geriye dönüşümlü bir süreç söz konusu değildir.
• Travesti: Kadın cinsine özgü davranış ve giyinme biçimini sürdürmekten zevk alan kişidir.

Cinsel kimliğin oluşumu; kişinin cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelim ile ilgili özelliklerinin bütününe cinsel kimlik denir. Cinsel kimlik fiziksel ve ruhsal olgunlaşmanın gelişimi ile oluşur ve erişkinlikte tamamlanmış olması beklenir.

Ergenlik döneminde olan bireylerin cinselliği aynı cinsiyetten akranlarıyla denemesi onun eşcinselliğe yöneleceği anlamına gelmez. Ergenler deneyerek kendilerini ve cinselliği keşfederler. Eşcinsel yönelim çoğunlukla ergenlikte oluşmadığı gibi ergenlikte de sabitlenmez. Ergenlik bu tür cinsel yönelimler açısından dalgalı bir dönemdir. Cinsel kimlik yirmili yaşlarda oturur.

Bu yazı hazırlanırken ‘Büyüyorum, Değişiyorum, Gelişiyorum’ kitabından yararlanılmıştır.