Ergenliğe giren çocuğumu ne kadar özgür bırakmalıyım?
Ergenliğin yetişkinliğin bir provasıdır ve yaşamın en sancılı dönemlerinden biridir.
ÖZGÜRLÜK TAMAM DA NEREYE KADAR
Ailelerin ergenlik dönemindeki çocuklarından sıklıkla duydukları cümlelerden bazıları şunlardır;
- Ben artık özgürüm
- Bana karışamazsınız
- İşinize gelince sen artık büyüdün, işinize gelmeyince sen çocuksun diyor beni kafanıza göre beni yönetiyorsunuz.
- Sizin gittiğiniz yerlere gitmeyeceğim, odamdan çıkmayacağım’
- Derslerime ne zaman çalışacağımı ben bilirim…
ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUĞU KONTROL ETMEK ZORLAŞIYOR
Ergenlik öncesi kolayca kontrol edebildikleri çocuklarını ergenlik döneminde kontrol etmekte zorlanacağının farkına varan ebeveynler ergen çocuklarını tanıyacakları özgürlükler konusunda da zorlanırlar. Saatlerce arkadaşlarıyla telefonda konuşmak, odasını dağınık bırakmak, arkadaşlarıyla gittiği arkadaş ya da dış mekân gezmelerinden istediği saatte dönmek istemek gibi…
PEKİ, ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÇOCUĞUNUZU NE KADAR ÖZGÜR BIRAKMALISINIZ?
- Özgürlük çığlıkları, ergen çocuğunuz için ‘ben büyüdüm, kendi kimliğimi geliştiriyorum ve sizden bağımsız olmak, bağımsız kararlar almak istiyorum’ demektir.
- Özgürlüğün istenilen her şeyi yapmak olmadığını, özgür davranmanın sorumluluğunu hangi yaşta olursak olalım almak gerektiğini ya da farkındalıksız özgür bir davranışın bedelinin neler olabileceği konusunda çocuğunuzla sohbet etmelisiniz.
- Örneğin; kendi bütçesini kendisi kontrol etmek isteyebilir. Hep birlikte ailenize uygun bir bütçe belirleyebilir ve her hafta bu parayı verebilirsiniz. Ancak bunu yaparken eğer harcamalarını kontrol edemezse bunun bedelinin harçlık alamamak ya da okula yürüyerek gitmek olduğunu bunu kabul ediyorsa bu süreci başlatacağınızı net konuşmalısınız. Yani parasını yönetme sorumluluğunu almayı deneyimleyebilir, yönetemediği durumun da sonucunu yaşar.
- Özgürlüğün sorumlulukla ilgili olduğunu çocuğun anlaması önemlidir. Çocukluktan itibaren çocuğunuza yaşına uygun sorumluluklar verdiyseniz ve kuralların insanları korumak için olduğu bilincini aşıladıysanız ergenlik döneminde sorumluluk konusunu daha iyi anlayacaktır.
- Ergen çocuğunuzla bir yetişkinle kontrat yapar gibi kontrat yapabilirsiniz. Bu kontratı yaparken, sizlerin ve onun beklentilerini konuşmalı, sınırlar, sorumluluklar netleştirilmelidir.
- Sohbetleriniz öğüt ve akıl vermeden olmalıdır. Ergenlerin en sevmediği şey büyüklerinden akıl almaktır.
- Ona davranışlarınızla örnek olmalısınız. Örneğin bilgisayar, cep telefonu, internet kullanımında zaman sınırı koyup sizler sınırsız ve kontrolsüzce internette zaman harcıyorsanız bu konuda koyduğunuz kural çalışmaz!
- Ergenlerin ruh hallerinin değişken olabileceğini, davranışlarında buna bağlı değişebileceğinin farkında olarak, ses yükselmelerinde ya da sınır aşımlarında sakin kalın ve yeniden hatırlatın.
- Ergenliğin yetişkinliğin provası olduğunu ve insan gelişim sürecinde en sancılı dönem olduğunu lütfen aklınızda tutun.
- Ergenliğin doğasında isyan olduğunu bunun da doğal olduğunu bilin.
- Bu isyan ya da davranış ve duygulardaki iniş çıkışlar çok zorlayıcı oluyorsa, çocuğunuz çok depresif, içe kapalı, okul başarısı düşük, sizlerle iletişimi çok kötü ise bir uzmandan hep birlikte destek almanız gerekir.
ERGENE TANINAN ÖZGÜRLÜK SINIRSIZ DEĞİLDİR
Ergene tanınan özgürlük sınırsız, o ne isterse ‘sen bilirsin’ demek değildir. O henüz büyüme aşamasında, sınırlar ve hayırlar tabii ki olacak. Davranış sınırlarını çizerken en önemli şeyin sizlerin model olmanız gerektiği olduğunu hatırlayın. Çocuklar modelleyek öğrenir ve onlara olumlu modeller olmak anne babanın en önemli sorumluluğudur.
