Rahim duvarı kalınlaşması nedir?

Bu durum üreme çağındaki kadınlarda sıkça görülen ve endişeye neden olan bir durumdur. Rahim duvarı kalınlaşması genelde iyi huylu hastalıklardan kaynaklanır ancak altta yatan önemli bir sorunun olup olmadığının da mutlaka araştırılması gerekir. Menopoz çağındaki bir kadında ise rahim duvarı kalınlaşması normal değildir. Kanser riski taşıdığı için dikkatle incelenmesi gerekir.

Rahim duvarı kalınlaşması belirtileri nelerdir?

Rahim duvarı kalınlaşması yaşayanlarda adet düzensizliği, aşırı kanama, kesilmeyen veya uzayan kanamalar, ara kanama, adet sancısı, ilişki sonrası kanama ve kansızlık gibi bulgular olabilir.

Eğer rahim duvarı kalınlaşması hormon bozukluğu, yumurtlama bozukluğu veya polikistik over sendromu gibi bir nedenden kaynaklanıyorsa beraberinde adet görememe, seyrek adet görme, tüylenme ve aşırı kilo alma gibi sorunlar olabilir.

Bazen de rahim duvarı kalınlaşması olan hastalarda hiçbir bulgu olmaz. Rastlantı eseri rutin kontrol esnasında fark edilir.  

Rahim duvarı normal adet döngüsünde nasıl değişiklikler gösterir?

Üreme çağındaki bir kadında rahim iç zarı (endometrium) dinamik bir dokudur. Aylık periyodlar şeklinde sürekli yenilenir ve günden güne değişim gösterir. Yani her ay adetle beraber dökülüp incelir, sonra o ayki yumurta gelişimiyle eş zamanlı salgılanan östrojen hormonu sayesinde gelişir, kalınlaşır. Yumurtlamanın olmasıyla progesteron hormonu salgılanır. Progesteron östrojenle beraber endometriumu embriyonun tutunması için hazırlar. Eğer gebelik oluşmazsa, yumurtanın dejenere olmasıyla beraber estrojen ve progesteron seviyeleri düşer, adet başlar. O ayki gebelik için hazırlanmış olan endometrium, adetle beraber atılır. Her ay bu döngü bu şekilde tekrarlanır. Bu nedenle adetli dönemde rahim duvarı kalınlığı azalır, yumurtlama döneminde ve sonrasında artar.

Adetten kesilmiş kadınlarda ise artık yumurtlama olmadığı için rahim duvarı her zaman incedir.

Hangi durumlarda rahim duvarı kalınlaşması riski artar?

Rahim duvarı her ay yumurtlama zamanına yakın dönemlerde kalınlaşır. Bu kalınlık kadından kadına değişmekle beraber genelde 7-12 mm arasındadır. Bazen aynı kadında aydan aya bile değişiklik olabilir. Bu normal bir durumdur, o ayki hormon düzeylerine, yumurta gelişimine ve sayısına göre değişir. Gebelik oluşması halinde rahim duvarı normalden kalın olur.

Ancak bazen rahim duvarı bazı hastalıklar nedeniyle de kalınlaşabilir. Patolojik rahim duvarı kalınlaşmasının en önemli nedenleri polip ve miyom gibi kitleler, hormon bozuklukları ve yumurtlama bozukluğudur. Kadınlarda hormon bozukluklarının en başta gelen nedenin polikistik over sendromu ve obezite olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.

Yumurtlama düzensizliği olan veya yumurtlama hiç olmayan kadınlarda uzun süreli adet görmeme rahim duvarında aşırı kalınlaşmaya neden olur. Bunun bir sebebi rahim duvarının sürekli östrojene maruz kaldığı için kalınlaşmasıdır. Diğeri ise yumurtlama olmadığı için progesteron hormonuna bağlı düzenli dökülmenin olmamasıdır. Uzun dönemde endometriumdaki bu kalınlaşma hücresel düzeyde anormallik ve kanser gelişimi için uygun zemin hazırlar.

Buna benzer şekilde uzun dönem tek başına östrojen içeren ilaç kullanan kadınlarda, menopoz sonrası tek başına östrojen tedavisi alan kadınlarda ve meme kanseri nedeniyle uzun süreli tamoksifen kullanan hastalarda endometriumda kalınlaşma görülebilir. Aşırı kilolu kadınlarda östrojen fazlalığı ve yumurtlama bozukluğu daha sıktır. Bunlarda da rahim duvarı kalınlaşması riski yüksektir. Bu riskleri taşıyan hastaların uyarılması ve düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir.

Rahim duvarı kalınlaşması tipleri nelerdir?

Rahim duvarının anormal kalınlaşmasının pek çok nedeni vardır. Bunların bir kısmı genelde iyi huylu olan polipler, miyomlar ve buna benzer kitlelerdir.

Ancak bazı durumlarda aşırı ve uzun süre östrojene maruz kalma nedeniyle rahim duvarı kalınlaşır, uzun dönemde bu kalınlaşmaya bağlı hücresel anormallik ve kanser gelişebilir. Bu durum özellikle uzun süre boyunca yumurtlama olmayan, obez, hormon bozukluğu olan, polikistik over sendromu olan kadınlarda görülür. Bu nedenle bu hastalardan mutlaka endometrial biyopsi yapılması ya da histeroskopi dediğimiz kameralı aletle rahim içinin kontrol edilerek şüpheli alanların çıkarılması ve patolojik incelemeye gönderilmesi gerekir.

Basit hiperplazi, kompleks hiperplazi, atipili hiperplazi veya bunların kombinasyonları şeklinde değişik rahim duvarı kalınlaşması tipleri mevcuttur. Oluşan rahim duvarı kalınlaşması tipine göre hastaya uygulanacak tedavi yaklaşımı değişecektir.

Rahim duvarı kalınlaşması tanısı nasıl konur?

Üreme çağındaki kadınlarda rahim duvarı kalınlaşmasının tanısını koymak kolaydır. Bu kadınlarda genelde adet düzensizliği, kesilmeyen veya uzayan kanamalar, aşırı kanama, ara kanama, adet sancısı ve kansızlık gibi bir veya birkaç semptom olur. Bazı hastalarda ise hormon bozukluğu, yumurtlama bozukluğuna bağlı uzun süre adet görememe, tüylenme gibi bulgular olabilir. Bu bulgular doktoru endometrium kalınlaşması açısından şüphelendirir.

Bu tip şikayetleri olan hastalarda ultrasonla endometrium kalınlığı ve morfolojisi kontrol edilir, yumurtalıklar değerlendirilir. Eğer endometrium kalınlığı ve morfolojisi normal değilse mutlaka ileri inceleme yapılması gerekir.

Menopoz dönemindeki kadınlarda rahim içi kalınlaşma genelde adetten kesildikten sonra kanamaya neden olur. Bazı hastalarda ise kalınlaşma hiçbir semptoma neden olmaz, rutin kontroller esnasında tespit edilir. Bu nedenle özellikle menopoz çağındaki kadınların yıllık jinekolojik kontrollerini düzenli yaptırması önemlidir. Menopoz sonrası rahim duvarı normalde ince olur. Bu dönemde rahim içi kalınlaşma varsa mutlaka araştırılması gerekir.

Rahim duvarı kalınlaşması olan hastalarda tanı için en sık ultrason kullanılsa da altta yatan nedenin tespit edilmesinde bazen ek yöntemlerin kullanılması gerekebilir. Sulu ultrason adı verilen salin sonohisterografi, ilaçlı rahim filmi (hsg) veya tanısal histeroskopi yöntemleri bunlar arasındadır.

Rahim duvarı kalınlaşması kaç mm olur?

Üreme çağındaki bir kadında rahim duvarı kalınlığı yumurtlama döneminde 7-12 mm arasında olur. Bazı kadınlarda bu kalınlık 16 mm’ye kadar çıkabilir. Özellikle gebelik oluşan kadınlarda normalden fazla bir kalınlaşma görülebilir. Bu nedenle adet öncesi dönemde gerçekten kalınlık olup olmadığının tanısını koymak güç olabilir.

Bu nedenle rahim duvarı kalınlaşması şüphesi olan üreme çağındaki hastalar adetliyken değerlendirilir. Adetliyken endometrium döküldüğü için kalınlık azalır ve gerçek kalınlık ölçülmüş olur. Bu dönemde ölçülen endometrium kalınlığının 5 mm’den az olması normal olarak değerlendirilir.

Adetten kesilmiş kadınlarda ise rahim duvarı her zaman ince olmalıdır. Kalın olması durumunda mutlaka biyopsi alınması gerekir.

Rahim duvarı kalınlaşması kansere yol açar mı?

Rahim duvarı kalınlaşması, beraberinde hücresel seviyede anormallik varsa, ilerleyen dönemde kansere neden olabilir. Bu nedenle rahim duvarı aşırı kalın olan kadınlarda, kanser veya kanser öncüsü lezyonların erken tespiti için mutlaka biyopsi almak gerekir.

Rahim duvarı kalınlaşması gebelik belirtisi midir?

Üreme çağındaki bir kadın cinsel aktifse rahim duvarı kalınlaşması gebelik belirtisi olabilir. Böyle durumlarda gebelik testi yapılarak tanı konur. Gebelik yoksa, kalınlaşmaya neden olan diğer faktörler araştırılır.

Rahim duvarı kalınlaşmasının bitkisel tedavisi var mıdır?

Rahim duvarı kalınlaşmasının tedavisi altta yatan nedene göre değişir. Bitkisel tedavinin bilimsel olarak kanıtlanmış bir etkinliği yoktur. Bu nedenle tedavide yeri yoktur. Tam tersine bazı bitkisel tedaviler hormonal denge üzerine yaptıkları olumsuz etkiler nedeniyle durumu daha da kötüleştirebilir.

Rahim duvarı kalınlaşması nasıl tedavi edilir?

Rahim duvarı kalınlaşmasında uygulanacak tedavi; kalınlaşma nedenine, hastanın yaşına, ileride çocuk sahibi olmak isteyip istememesine göre değişir.

Eğer kalınlığa neden olan polip, miyom gibi bir durumsa bunlar histeroskopi dediğimiz yöntemle kolayca çıkarılır. Patolojiye gönderilir. Sonuç iyi gelirse sorun çözülmüş, tedavi tamamlanmış olur.

Ama kalınlık endometrial hiperplazi dediğimiz durumsa, doğurganlığının korunmasını isteyen üreme çağındaki kadınlarda rahim içinin küretajla tamamen temizlenmesi ve hangi tipte hiperplazi olduğunun beraberinde hücresel anormallik olup olmadığının belirlenmesi gerekir. Böyle hastalarda gerekirse histeroskopi (kameralı cihazla rahim içinin görüntülenmesi) yapılarak şüpheli alanlardan biyopsi alınması ve sonuca göre uzun süreli hormon tedavisi başlanması ya da hormonlu spiral takılması gerekir.

Menopoz dönemindeki kadınlarda hiperplazi gelişmesi yada patoloji sonucunda rahim kanseri ile uyumlu olması halinde rahmin alınmasını da gerektiren bir takım operasyonlar gerekebilir.

Rahim duvarı kalınlaşması kürtajı nasıl yapılır?

Rahim duvarı kalın olan bazı hastalarda bunun nedeni ultrasonla veya testle belli olur. Polip, miyom ya da gebelik tespit edilenlerde küretaj yapmaya gerek yoktur. Bunlardaki yaklaşım farklıdır.

Ancak endometrial hiperplazi ya da kanser şüphesi varsa kesin tanı koymak için rahimden parça almak gerekir. Bu parça alma işlemine küretaj denir. Küretaj rahim içinin tamamen temizlenmesi ve içindeki tüm materyalin alınması demektir. Alınan materyal patolojik inceleme için gönderilir.

Küretaj işlemi jinekolojik muayene sırasında çok ince plastik kanüller kullanılarak yapılır. Bu nedenle çok düşük oranda ağrıya neden olduğu için genellikle anesteziye gerek kalmaz. İhtiyaç duyulan hastalarda hafif anestezi kullanılabilir.

Ayrıca bazı hastalarda rahim içinin temizlenme işlemi histeroskopi adı verilen kameralı yöntemle yapılabilir. Histeroskopi sırasında rahim içi detaylı olarak değerlendirilir, özel aletler yardımıyla şüpheli alanlar kazınarak dışarı alınır ve patolojik incelemeye gönderilir.

Rahim duvarı kalınlaşması ameliyatı nasıl yapılır?

Patolojik rahim duvarı kalınlaşması her zaman ameliyat gerektirmez. Bazen ilaçla ya da hormonlu spiral takılarak tedavi edilebilir.

Kanser hücresi içermeyen hiperplazi türünden bir endometrial kalınlaşma varsa uzun süreli ilaç tedavisi ve ara ara biyopsi alınarak takip edilmesi gerekir.

Ancak eğer kanser şüphesi varsa, daha detaylı testler yapılarak hastalığın yaygınlığı değerlendirilir. Özellikle çocuk isteği olmayan, üreme dönemini tamamlamış hastalarda böyle durumlarda cerrahi olarak rahmin alınması tercih edilir. Bu rahim alma işlemi açık veya kapalı (laparoskopi) ameliyatla yapılabilir.

Polip veya miyomdan kaynaklanan kalınlaşmalarda histeroskopi yapılarak kalınlığa neden olan kitle çıkarılır. Histeroskopi kamera ile rahim içini gösteren bir alettir. Bununla rahim içi görüntülenerek anormal yerler tespit edilir ve rahme zarar vermeden çıkarılabilir. Böylece özellikle üreme çağındaki kadınlarda rahme zarar verilmemiş olur.