Pandemide doğum: Hangisini tercih etmeliyiz?

Covid’li gebeler için doğumhanede özel bölmeler, odalar ayrılmıştır. Onlarla ilgilenen sağlık personeli de tamamen farklıdır. Bu nedenle endişeye mahal yoktur. Unutmayın ki biz kadın doğum uzmanlarının amacı annenin ve bebeğin en güvenli ve en sağlıklı şekilde dünyaya gelmesini sağlamaktır. Coronavirüs bunu değiştirmez.

Sağlıklı ve sorunsuz gebeliklerde her zaman olduğu gibi normal doğum tercih edilmeli, gereken hallerde sezaryen uygulanmalıdır. Doğum esnasında anneyi desteklemek amacıyla yanında eğer covid-19 şüphesi yoksa eşi veya bir yakını bulunabilir. Yanınızda bulunan kişi sizi olumlu yönde motive edecek, sizin ve doğumdan sonra bebeğin bakımını üstlenebilecek, kurallara uyma konusunda titiz bir kişi olmalıdır.

Sezaryen esnasında ameliyathaneye hasta yakının alınması söz konusu değildir. Ancak ameliyat sonrası hasta yanında tek kişi bulunabilir. Doğum sonrası ziyaretçi yasağı mevcuttur. Bu yasak hasta taburcu olduktan sonra da geçerlidir. Görüşmeler ve tebrikler telefonla, görüntülü görüşmeler vasıtasıyla yapılmalıdır, sosyal temastan kaçınılmalıdır.

Covid pozitif hastalarda doğum takibi esnasında ve sonrasında içeriye bir hasta yakının veya eşin alınması mümkün değildir. Bu konuda ısrarcı olunmamalıdır. Bu hastalar ve bebekleriyle sağlık personeli birebir ilgilenir. İlk uygun zamanda hasta yakınlarıyla görüşme sağlanır. Covid’li gebelerde sezaryen oranı normal doğuma göre daha yüksektir.  

Doğuma katılacak hasta yakınları nelere dikkat etmelidir?

Normalde tüm hastanelerde coronavirüs nedeniyle ziyaretçi yasağı uygulanmaktadır. Ancak doğum yapacak olan gebeler tek kişilik odalarda takip ediliyorsa yanlarında 1 kişi olacak şekilde bu yasaktan istisna tutulmuşlardır.

Doğuma eşlik edecek kişilerin hastane ve pandemi kurallarına harfiyen uymaları gerekmektedir. Son 2 hafta içerisinde korona semptomlarına benzer bulguları olanlar ve şüpheli semptomları olanlar kesinlikle hastaneye gelmemelidir. Bu hem doğum yapacak kişinin hem de diğer anne ve bebeklerin enfekte olmaması için çok önemlidir.  Hastanede yatan pek çok hasta ve personel olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir. Hastaya refakat edecek kişilerin yatıştan önceki iki haftalık süreçte kendilerini olabildiğince izole etmeleri bu anlamda uygun olur.

Doğuma eşlik edecek kişinin diğer hastalarla veya hasta yakınlarıyla yakın temasta bulunması, sohbet etmesi enfeksiyonun hastalar arasında yayılması açısından son derece riskli davranışlardır.

Doğum olayı hem gebeler hem de yakınları için stresli bir durumdur ancak pandemi koşullarında kurallara uyarak ve anlayışlı davranarak zaten riskli ve zor şartlarda görevini yapmaya çalışan sağlık personeline yardımcı olmanız çok değerlidir.

Koronavirüs testi ile ilgili bilinmesi gerekenler

Covid-19 testi şu anki koşullarda hastaneye yatan tüm herkese uygulanmamaktadır. Sadece semptomu olanlar ve büyük cerrahi geçirecek olanlar kontrol edilmektedir. Hangi hastalara test uygulanacağı konusunda hastaneler arasında bazı farklılıklar vardır. Şu an için semptomu ve yakın temas öyküsü olmayan normal doğum hastalarına test yapılmamaktadır. Gebeliğin son dönemlerinde sosyal izolasyona dikkat etmek, kendini izole etmek, hastanede bulaşma riskini azaltma anlamına çok önemlidir.

Gebelere uygulanan korona testleri gebe olmayanlarla aynıdır. Genelde burun ve ağızdan alınan testler (PCR) yapılmaktadır. Bazen balgam çıkaran hastalarda balgam örneği de almak gerekebilir. Bu testlerde sonuç 24-48 saat içerisinde çıkar. Ancak yoğunluk fazlaysa bu süre 1 haftaya kadar uzayabilir. Bu zaman zarfında şüpheli olguların kendilerini izole etmesi gerekir.

Test sonucunun pozitif çıkması hastalık var anlamına gelir. Şüpheli bulguları olan hastada test negatifse, tekrarı gerekir. Bazen test erken yapıldığında yanlış negatif çıkabilir. Böyle durumlarda 1 hafta içinde test tekrarı yapılır. Bu hastalar için test tekrarı yapılana kadar sanki hastalık varmış gibi kabul edilip, o şekilde tedbirlerin alınması gerekir.

Covid-19 tanısı için uygulanan diğer bir test kanda bakılan hızlı test adı verilen antikor testidir. Antikor testi enfeksiyonun önceden geçirilip geçirilmediğini, vücutta covid’e karşı antikor olup olmadığını gösterir. Ancak antikor cevabı kişiden kişiye değiştiği için bu testin hassasiyeti düşüktür. Test son 2-3 aylık periyod içinde geçirilen enfeksiyonu gösterir ve enfeksiyondan sonra birkaç ay içinde değerler negatifleştiği için güvenirlilik oranı düşüktür. Yani şu an için çok tercih edilen bir test değildir.

Doğum sonrası takip nasıl olacak?

Sağlıklı, doğumu sorunsuz gerçekleşmiş olan anne ve bebekte doğum sonrası endişelenecek bir durum yoktur. Çocuklarda ve yeni doğan bebeklerde korona genelde hafif ya da semptomsuz seyretmektedir. Ancak anne ve bebeğin her ihtimale karşı tüm önlemler alınarak enfeksiyondan korunması gereklidir.

Bulaşma riskini azaltmak için gereksiz, uzun süreli hastane yatışları olmamalıdır. Eve çıkıldığında da aynı kurallar geçerlidir. Ziyaretçi kabul edilmemeli, tebrikler ve kutlamalar telefon ve görüntülü görüşmelerle sağlanmalıdır. Eve kabul edilen ziyaretçiler mutlak maske, hijyen ve sosyal mesafe kurallarına uygun davranmalı, ziyaret süresi kısa tutulmalıdır.

Bebeğin beslenmesi ve kilo alımı evde takip edilmeli, beslenme sorunu, emmeme, ateş, halsizlik, huzursuzluk gibi semptomlar gelişirse mutlaka çocuk doktoruna haber verilmelidir.

Annenin doğumdan 1 hafta-10 gün sonra ilk kontrolün yapılması gerekir. Bununla ilgili koşullar uygunsa hastaneye ya da daha sakin olan muayenehanelere gidilebilir. Acil olmayan ve muayene gerekmeyen durumlarda telefon aracılığı ile görüşme yapılabilir.

Doğumdan sonra bebeklere koronavirus testi yapılıyor mu?

Eğer anne covid pozitif ise, doğumdan sonra yenidoğan uzmanı bebeği muayene ederek, test yapılmasına gerek olup olmadığına karar verir. Annenin ve bebeğin durumuna göre ten tene temas yapılıp yapılmayacağına, annesiyle beraber kalıp kalmayacağına, emzirmenin olup olmayacağına karar verilir. Her ikisinin de durumu iyiyse, bulaşma riskini azaltan tüm tedbirler alınarak anne-bebek temasına ve emzirmeye izin verilebilir.

Covid pozitif anneler emzirebilir mi?

Anne sütünden koronavirüs bulaştığına dair bir kanıt yoktur. Bu nedenle anne sütünün faydalarından bebeği mahrum bırakmamak için anne ve bebeğin durumu iyiyse yani her ikisinde de yoğum bakım gerektiren bir durum yoksa belli kurallara uyularak emzirmeye izin verilebilir. Ancak emzirme yakın temas gerektirdiği için bazı önlemler alınması lazımdır. İsteyen anneler bir süre bebeklerinin mamayla beslenmesini tercih edebilir.

Bebeklerini emzirmek isteyen covid pozitif anneler şunlara dikkat etmelidir:

-Bebeğe dokunmadan ve emzirmeye başlamadan önce eller mutlaka usulüne uygun yıkanmalıdır.

-Bebeği emzirirken maske takılmalı, öksürme, hapşırma, yüksek sesle konuşmaktan kaçınılmalıdır.

-Bebekle yakın temastan çekinenler pompa yardımıyla kendi sütünü sağarak bir yakını aracılığıyla bebeğini besleyebilir.

-Böyle durumlarda pompa, süt sağma makinası, biberon her seferinde uygun şekilde steril edilerek kullanılmalıdır.

-Bebek odada iken maske çıkarılmamalıdır, mümkünse oda havalandırılmalı, emzirme sonrası bebek ayrı bir odaya alınmalıdır.