Mastit sorunu yaşayan anneler emzirmeyi sonlandırmalı mı?

MASTİT TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Mastitin tedavisi konusunda otorite kurumların rehberleri (guideline) olmasına rağmen, klinisyenlerin güncellemeleri ne kadar takip ettiği bilinmediğinden, maalesef bazen uygun olmayan antibiyotiklerin reçete edilmesi sonucu, mastit vakalarının iyi yönetilemediğini duyarız. Hatta anneye emzirmeyi sonlandırmasının da tavsiye edildiğini maalesef üzülerek, duydum. Bu durumda süt yapım süreci geçici ya da kalıcı hasara uğrayabilir. Ancak emzirmeyi sonlandırmayı gerektirecek bir durum değildir. Bu makaleyi, mastit hakkında annelerle uygun ve güncel bilgiyi paylaşma amacıyla hazırladım, doğru bilginin yaygınlaşması niyetiyle…

MASTİT YÖNETİMİNDE GÜNCEL YAKLAŞIM NE OLMALIDIR?

Mastite en sık neden olan mikroorganizma Staphylococcus aureus (S. aureus)’tur. 1961'den beri, peniciline dirençli betalaktamlara dirençli S. aureus izolatları tanımlanmıştır. Bunlar genellikle metisiline dirençli S aureus (MRSA) olarak adlandırılır. MRSA varlığında etkili olabilecek antibiyotik seçmek önemlidir. MRSA teşhisi, süt kültürü alınarak, konur.

Dünya Sağlık Örgütü mastitin yönetiminde antibiyotik kullanımını, şikayetlerin 24 saatten uzun sürmesi halinde önerir. Eğer 2 günlük antibiyotik tedavisine rağmen cevap alınamazsa, süt kültürü önerilir. Tekrarlayan mastit durumlarında da kültür yapılması önerilir. Antibiyotik tedavisinden sonra hala lokal şikayetler devam ederse, meme ultrasonu önerilir.

MASTİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Mastit, ağrılı bir durumdur. Memede kırmızı, şiş, ağrılı, hassas bölge ve bölgesel ısı artışı görülür. Halsizlik, kırgınlık, nezle/grip gibi hissetme, üşüme, bazen ateş de eşlik edebilir ancak ateşin olmaması mastiti dışlamaz. Ciddi durumlarda hastanede tedavi gerekebilir ve ardından meme absesi gelişmişse, drene edilebilir (boşaltılabilir). Son yayınlarda drene edilmemesi gerektiği yönünde bulgular da mevcuttur.

MASTİTTEN KORUNMAK İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Emzirmek: İlk haftalarda bebeği sık sık emzirerek memeyi boşaltmak: Doğum sonu özellikle 3-5. günlerde emzirme yönetimi çok önemlidir. Çünkü birden memeler sütle dolar, anne eğer buna hazırlıklı değilse, ya da bunun normal bir süreç olduğunu bilmiyorsa, panik yaşar. Bu dönemde uygun yaklaşımı bilmiyorsa, ilk kırılma noktası burada yaşanır. Sıkça emzirmek, bebeğin kavrama güçlüğü olması durumda memeyi elle ya da pompa ile boşaltmak gerekir. Burada kantarın topuzunu fazla kaçırmamak da önemli çünkü aşırı yapılan boşaltımlarda mastitten korunmak yerine mastite zemin de hazırlanabilir. Aşırı sınırı ne? Memede rahatsızlık, aşırı dolmuşluk hissedildiğinde, sadece RAHATLAYANA dek (hepsini değil) boşaltmak.

Ayna kontrolü: Yukarıdaki belirtilere ek olarak, ayna karşısında memelerde kırmızı alan varlığını sıkça kontrol etmek Emzirmeye devam: Mastit gelişmişse bile, emzirmeye devam etmek. Emzirmeyi birden kesmek, memelerde biriken sütün abseleşmesine neden olabilir.
Memeyi bebeğe uygun kavratmak mastitten en güçlü korumayı sağlar. Ayrıca etkin süt boşaltma yöntemlerinin de anneye öğretilmesi gerekir. Hamile iken bir emzirme danışmanı ile tanışmak ve eğitim almak, bu nedenle gereklidir.
Emzirme seansları atlamamak. Sütün birikmesinden kaynaklı pek çok sorunun önüne geçer.

ÖRNEK HİKAYE

Desteklediğim annelerden birinde doğum sonu 9. ay civarında bir meme absesi gelişmişti. Genel olarak, bu annenin bedeni ikiz besleyecek kadar sütü üretebiliyordu. Böyle bol sütlü annelerin özellikle bebeklerini slingle taşırken, çanta sapını çapraz memenin üzerinden geçirirken, emniyet kemeri bağlarken dikkatli olmaları gerekir. Sütyenleri çok gevşek ya da çok sıkı olmamalı. Bu anne gece uyurken memenin üzerine yatmıştı ve o gece boyunca hiç emzirmediğinden sabahına mastitle uyanmıştı.

Bir başka annede de takıntı düzeyinde mastit korkusu vardı. Bir kez mastit geçirmiş ve doktoru “memeni sakın dolu tutma, yoksa mastit olursun” demişti. Bunun üzerine anne memelerini sürekli sağmaya başlamıştı. Desteklediğim dönemde bebeği 2,5 aylıktı ve neredeyse bebeğinin ihtiyacından 3 kat daha fazla süt üretiyordu, buzdolabında süt koyacak yer olmadığından başka dolap almak zorunda bile kalmıştı. İşte burda anlatmaya çalıştığım şey, tam da yukarıda bahsettiğim aşırıya kaçma hali. Bu anne ile “aşırılık”tan “yetecek kadar” a nasıl ilaç dışı yöntemlerle dönüştürebileceği üzerine çalıştık.

Bir diğer annede ise, mastitten sonra elle hissedilen, dışarıdan görünmeyen bir süt bezesi kaldı, bu %3 kadında rastlanan bir durumdur. Meme ultrasonu çekildi ve sıvı örneği alınarak bakıldı, yakın takip ile izlendi. Bu anne ile emzirme düzeni üzerine çalıştık, herhangi bir sorun yaşamadı. Çalışmaya başladı ve sonra iş yaşamında emzirmeyi nasıl düzenlemesi gerektiği üzerine çalıştık. Bebeği şu an 20 aylık ve aşkla beslemeye devam ediyor.

Eğer bu tür bir şikayetiniz olduysa ya da bedeninizin süt üretmeye çokça meyilli olduğunu hissederseniz, mastitten korunma konusunda uzman yardımı almanızı ya da riskli davranışlara karşı daha dikkatli olmanızı öneririm.

VAKİT KAYBETMEYİN

Bu hikayelerden yola çıkarak, mastit konusunda sizi nazikçe farkındalığa davet ediyorum. Lütfen böyle bir sıkıntı yaşayınca sosyal medyada yardım arayarak, vakit kaybetmek yerine, bir hekim, ardından da emzirme sürecinizin uygun yönetilmesi için bir emzirme danışmanı/ebe/hemşire ile görüşün. Hekim ilaçla tedavi eder, bu gereklidir. Emzirme yönetiminizde yapılan bir hatayı emzirme danışmanı ile daha kolay bulabilirsiniz, eğer yapmayı tekrarladığınız uygunsuz emzirme davranışları varsa maalesef tedavinizden sonra mastit yine tekrarlayabilir.

Mastitsiz günler görmek dileğiyle, sağlıcakla…