Beden kitle indeksi (BKİ) nasıl hesaplanır?

Beden kitle indeksi, vücut ağırlığı ve boy ölçülerinin belirli bir matematik hesabı ile oranlanması sonucu ortaya çıkan değerdir. Bu değer, sayının büyüklüğüne veya küçüklüğüne bağlı olarak kişinin fazla kilolu mu yoksa zayıf mı olduğunu gösterir. Uzman Diyetisyen Dilara Koçak, BKİ ile ilgili bilgiler verdi ve konu hakkında yapılan son araştırmaları değerlendirdi.

Beden kitle indeksi (BKI) formülü hatalı mı?

Vücut ağrılığı sağlık için her zaman iyi bir gösterge olmayabilir. Araştırmacılar, fazla kilolu bireylerin aslında normal kilolu insanlara göre herhangi bir sebepten ölme olasılığının yüzde 6 daha az olduğunu söylüyor. Ancak “fazla kilolu” ile “obez (şişman)” aynı şey değil, bu farkı unutmamak gerekir (Detayını aşağıdaki kısımda görebilir ve verilen formül sayesinde hesaplayabilirsiniz).

Amerika ve tüm dünyada önemli bir dergi olarak kabul edilen JAMA (Journal of the American Medical Association) dergisi bu iddiaların bazılarını mercek altına aldı ve aşırı kilolu olmanın gerçekten sağlıksız olup olmadığına bakıldı. 97 çalışmanın verilerini yeniden inceleyen bu çalışma, yaklaşık üç milyon kişiyi kapsıyor.

BKI (Beden Kitle Indeksi) =Vücut ağırlığı (kg) / boy uzunluğu (m²) formülüne göre;

Şuan kabul edilen değerlendirme

18.5 ve altı: Zayıf

18.6 -24.9: Normal

25-29.9: Fazla kilolu

30 ve üzeri: Obez (şişman) olarak sınıflandırılır

JAMA çalışmasına göre sağlık riskleri için yalnızca BKI temel alınarak sonuca varmak bir hata. 

Bel ölçüsü, BKİ hesabının yerini mi alıyor?

Buradaki en önemli noktalardan birisi, fazla kilonuzun nerede yer aldığıdır. Bu detay gerçek sağlık riskleriniz hakkında size ek bir bilgi sunabilir. Araştırma, vücut kitle indeksiniz normal aralıkta olsa bile fazla kilonuz eğer karın bölgesinde ise yüksek tansiyon, kolesterol, trigliserit seviyeleri, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gelişimi ile karşılaşacağınızı söylüyor. Diğer bir risk ise artan bel çevresinin artan kolon kanseri riski ile bağlantılı olabileceğini göstermiştir. Dolayısıyla uluslararası sağlık örgütleri, bir insanın sağlık risk durumuna karar verirken mutlaka bel çevresini de değerlendirmeyi önermektedir. 

Araştırmaya göre, bel çevresi kadınlarda 80, erkeklerde 94 cm ve üzerinde iken sağlık riskleri artmaya başlar. Bel çevresin kadınlarda 88 ve erkeklerde 102 cm üzerinde ise sağlık artık ciddi ölçüde tehlike altına girer.

Zayıf olmak yanlış mı? 

Gerçekten de bazı araştırmacılar Beden Kitle İndeksi tablosunun yeniden değerlendirilmesini öneriyor. Bazı araştırmalar bazı kişilerin hasta oldukları için zayıf olduğuna dikkat çekiyor. Ciddi sağlık sorunları yaşayanlarda kilo kaybı eğilimi görülür, sigara içenlerin de genelinde vücut ağırlığı daha azdır. Normal kategorisinin alt sınırında (BKİ 18,5-22) kalan bireylerin “normal” kategorisinde değerlendirilmemesi gerektiği tartışılmaktadır.

BKI (Beden Kitle Indeksi) = Vücut ağırlığı (kg) / boy uzunluğu (m²) formülüne göre;

Yeni önerilen değerlendirme

18.5-22: Zayıf (Her zaman sağlık göstergesi değil) 

22-25: Normal kabul edilmeli deniliyor (ideali yansıtıyor).

25 ve üzeri Obezite (Tehlikeye işaret)

Sonuç olarak, sağlığınız için ideal bir kiloya (25’ten az BKI) ulaşmaya ve bu kiloyu korumaya çalışmak önemlidir. Ancak ciddi bir kronik hastalığa yakalanma riskinizi artıracak karın bölgesinde aşırı yağlanma, hipertansiyon, kolesterol anormallikleri ve insülin direnci gibi diğer risk faktörlerinden kaçınmak için ek adımlar atmak da elzemdir. 

Bel çevresi nasıl ölçülür?

Göbek deliği üzerinden beli mezura ile çevreleyin. Mezuranın cildinize tam olarak temas ettiğinden ancak sizi sıkmadığından emin olun. Normal bir şekilde nefes verin. Aldığınız ölçüyü kaydedin ve emin olmak adına aynı işlemi tekrar yaparak rakamı kontrol edin. Eğer rakam ilk aldığınız ölçüyle aynı değilse ölçümü üçüncü kez tekrarlayın ve bu üç ölçümden çıkan rakamların ortalamasını alın.