Yaratıcı düşünme teknikleri

On beş maddede ele aldığım aşağıdaki teknikleri hayatınıza katarak; bugünden itibaren yaratıcı düşünme modeli geliştirebilir ve insanların zihninde yer edecek kadar değerli fikirler üretmeye başlayabilirsiniz.

1- Kalıpların dışına çıkın

Beyin kalıplaşmış bilgileri kullanmaktan hoşlanır. Yaratıcılık için kalıpları kırmak, beyninizi yeni fikirler için ateşlemeniz gerekir. Gelişmemiş pazarları hedef alabilir, gerçekleşmesi mümkün değilmiş gibi görünen bir konu seçerek onun hakkında düşünmeye başlayabilirsiniz. Unutmayın ki sosyal medya gibi günümüzde kullanılabilir olmuş nice fikir, bir zamanlar olanaksız görülüyordu.

2- İlk akla gelen fikirle yetinmeyin

İlk akla gelen fikrin doğru olduğuna dair bir varsayım vardır. Hisleriniz bu varsayım üzerinde yoğunlaşır, ancak yaratıcık için bu hissi dizginlemeniz gerekiyor. Yeterli vakit ayırarak tüm alternatifleri düşünün ve daha akılcı seçenekler üretmeyi hedefleyin. Böylelikle en iyisini bulma şansınız artar.

3- Odak noktasını değiştirin

Rastgele bir kelime seçip geliştirmek istediğiniz konu için fikir çıkarın. Ana konu dışından seçeceğiniz sözcüklerle yeni bağlantılar kurmanız; odak noktasından uzaklaşmanızı sağlayarak, kapasitenizi arttırır ve düşüncelerinizi sığ olmaktan kurtarır.

4- Algınızı yönetin

Sağlıklı ve umut vaat eden tarafları görmezden gelip, kangren olmuş kısma bakmayın. Sorunlu kısma bakarak sorun çözülmez. İnsan ruhu olumsuzlukları görmeye meyillidir, öneri yerine şikâyet bildirmeye meraklıdır. Oysaki yaratıcılık için dikkatinizi önerilere vermeniz gerekir.

5- Evrenselleştirin

Sadece ülke değil, dünya çapında sorun oluşturan konulara yönelin. Ortak çözümler sağlayabilmek için kaynak analizi yapın. Örneğin; eğitimle ilgili bir konu üzerinde çalışma yürütüyorsanız, dünya ülkelerinin eğitim sistemleri hakkında detaylı bir araştırma yürütün.

6- Zaman kaybının önüne geçin

Zaman kaybı yaratan şeyleri ortadan kaldırmak için; durup düşünme sürecini, plan yapma aşamasını atlamayın. Gerekirse bir adım geriye gidip, yönünüzü doğru belirleyin ve adımlarınızı o yönde atmaya başlayın ki sizi doğru kapıya götürsün. Süreci etkili kılmanız, ne yapmak istediğinizi kesinleştirmenize bağlıdır.

7- Çok yönlü bir bakış açısı geliştirin

Kaynakları tüm yönleriyle analiz edebilirseniz; farklı işlevlerde kullanarak, amaçlarınıza hizmet ettirebilirsiniz. Hayal gücünüzü devreye sokup nesneleri soyutlaştırmaya çalıştığınızda, işe yaramayan şeyleri değerlendirerek yepyeni bir kullanım amacı kazandırabilirsiniz.

8- Karmaşıklığı ortadan kaldırın

Önemsiz bilgileri ayıklayarak sadeleştirme yapın. Sıralı şekilde düşünün. Birden fazla şeyi aynı anda yapmaya çalışmayın. Her detayı tek tek ele alırsanız, dikkatinizi yoğunlaştırarak performansınızı arttırmış olursunuz.

9- Beyin fırtınası yaratın

Karşıt düşüncedeki insanlarla tartışma ortamı oluşturun. Ancak bunu yaparken amacınız gerçeği aramak olsun. Serinkanlı olun ve tartışma ortamını saldırı veya savunma aracı olarak görmeyin. Haklılığınızı ispatlamaya çalışarak, tepkisel davranmayın. Eğer tepkisel davranırsanız, duyduğunuz tek ses kendi sesiniz olur ve bakış açınız hep aynı kalır. Siz sadece fikirlerinizi ortaya koyup, diğer insanları anlamaya, onlardan bir şeyler öğrenmeye çalışın.

10- Dirsek teması kurun

Sizinle ortak çıkarları bulunan insanlarla bir araya gelip, paralel fikirler üreterek iş birliği içinde olun. Birlikte satranç ve Scrabble gibi oyunlar oynayarak, hem strateji geliştirme hem de çok yönlü düşünebilme yeteneğinizi arttırın.

11- Buldum etkisinin rehavetine kapılmayın

Bir işin mantığını çözdükten sonra cezbediciliği azalır ve kâşif ruhunuzu kaybetmeye başlarsınız. Elde ettiğiniz fikir aslında yaratıcı değilmiş gibi gelebilir veya zaten gelebileceği son aşamada olduğunu sanarak geliştirmekten vazgeçebilirsiniz. Oysaki yaratıcılık, istikrarlı bir çalışma gerektirir ve yaratıcılığınızı arttırmanız için zihninizi zorlamanız şarttır.

12- Şüpheci ve tarafsız olun

Her görünen şeyin gerçek olmadığını hesap edebileceğiniz gibi, elinizdeki bilgilerin de her zaman doğru çıkmayacağını düşünerek, gerçeği sorgulayın. Bilgiyi ispatlanmış veya ispatlanmamış olarak ikiye ayırın ve objektif yaklaşın. Önce verileri sonra da verilerde eksik bulduğunuz yerleri not alın ve rasyonelleştirin.

13- Öngörü ile ilerleyin

Önceden şekillendirilen sonuçlara sahip olun. Her türlü girişiminizde henüz karar aşamasındayken, “Bu fikrin uzun vadeli etkisi ne olur?” diye mutlaka analiz edin. Stratejik olun, ortaya koyacağınız işin en az on yıllık geleceği hakkında düşünün. Mücbir sebepler dışında rasyonel veriler sağlamak için uğraşın.

14- Yaratıcılığı inovasyonla karıştırmayın

İnovasyon, yaratıcı fikrin ticari hale getirilmesidir. Kârlılık amacı vardır. Yaratıcılık ise maddi getiriden ziyade değer katma amacına hizmet eder. İnovasyon; yenilik anlamındadır ve var olan bir fikri baz alarak spesifik şekilde zenginleştirmeyi, mevcut bir işe daha kaliteli bir şekil kazandırarak geliştirmeyi hedefleyen bir yenilik sürecidir. Yaratıcılık ise süreci artı değer katarak sonuçlandırmaktır.

15- Fikrinize anlam kazandırın

Yaratıcılık, uçuk fikirler üretmek değildir. Fikrin anlam kazanması gerekir. Her yeni fikir yaratıcılık içermez, yaratıcı olması için gerekli şartlar şunlardır:

- İşe yarar ve işlevsel olması,
- Problem çözme amacı taşıması,
- Artı değer katması,
- Sonuç vermesi,

Arşimet veya Einstein gibi yaratıcılık dehası olmuş kişileri düşünerek kendinizi geride görmeyin. Öncelikle kendi seviyenizin üstüne çıkın ve performansınızı arttırmak için yapacağınız şeylere odaklanın. Yaratıcılık doğuştan gelen özelliklerle sınırlı değildir. Öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir güçtür.