Yalan yakalama yöntemleri

İnsan davranışları yalan söylerken farklılık gösterir, bu yüzden yalan yakalamak teknik bilgi ister. Sözlü ve sözsüz iletişim olmak üzere iki grupta ele aldığım tekniklerle; farkındalığınızı arttırıp, kendinizi yalan söyleyen insanların tuzaklarından koruyabilirsiniz.

Sözsüz iletişimden yakalayacağınız sinyaller

Yalan söyleyen kişi, elini yüzüne değdirme ihtiyacı duyar. Özellikle burun bölgesi anatomik olarak kaşınır ve elini burnuna götürmekten alıkoyamaz. Bunun dışında; çenesini tutması, parmaklarıyla ağzını örtmesi, göz çevresini kaşıması, dudaklarını bastırması, kulak memesiyle veya saçlarıyla oynaması gibi şeyler de kişinin yalan söylediğine dair ipuçlarıdır.

Gerçek olmayan duygular kendini gözlerden ele verir, çünkü asılsız tepkiler sadece ağız ve el hareketleriyle sınırlı kalır. Örneğin; korktuğunu söyleyen bir kişi, eliyle ağzını veya yüzünü örtüyorsa fakat gözlerine baktığınızda korkup korkmadığından tam anlamıyla emin olamıyorsanız, korkmamış olma ihtimali yüksektir. Ayrıca sizden gözlerini kaçırıyor veya gereğinden fazla göz teması kuruyorsa şüpheli davrandığını düşünebilirsiniz.

Soru sorduğunuzda avuçlarını sıkıyorsa, normalden fazla hareketli veya hareketsiz duruyorsa, gereksiz yere fiziksel temas kurmaya çalışıyorsa; yalan söylediğine dair sinyal veriyor demektir. Ancak beden dilinde yalanı ele veren en önemli ipucu, kişinin el kol hareketleriyle anlattıkları arasında zamanlama hatası oluşmasıdır. Bunu yakaladığınız zaman kendinize, temkinli olmaya dair telkin vermeye başlayabilirsiniz.

Sözlü iletişimden yakalayacağınız sinyaller

Karşınızdaki kişi, “Neden yalan söyleyeyim, sakın yanlış anlama, dürüst davranırsam, doğruları anlatmam gerekirse...” gibi cümleler kullanıyorsa, anlattıklarını abartılı buluyorsanız, duygu sömürüsü yapıyorsa, duygularınızı okşayarak davasını yürütmeye çalıştığından şüphelenebilirsiniz.
Sizi gereksiz detaylarla boğuyorsa veya ayrıntılı açıklama gerektiren bir konuyu basite indirgeyerek aktarıyor, hatta alaya alıyorsa; yalanı ortaya çıkmasın diye ilginizi dağıtmayı amaçladığını aklınıza getirebilirsiniz.

Sorduklarınıza net cevaplar veremeyip dolaylı imalarda bulunuyorsa, sorularınıza soruyla karşılık veriyor veya sorunuzu tekrar sormanızı istiyorsa; sizi ikna etmek için gerekli vakti yarattığını düşünebilirsiniz.

Suçlayıcı ifadelerde bulunduğunuzda size pek fazla sinirlenmiyorsa, suçluluğunu içselleştirmiş olma ihtimali üzerinde durabilirsiniz. Çünkü zihninin bir köşesinde sizi haklı buluyordur. Ayrıca dil sürçmesini de -şayet bunu sürekli yapan biri değilse- kişinin yalan söylediğini gösteren önemli bir ipucu olarak sayabilirsiniz. Bilinçaltı yalan söylemenin yanlış olduğuna dair kodlanmıştır ve bu durum yalan söylerken dil sürçmesine sebep olur.

Yukarıda bahsetmiş olduğum işaretler haricinde, karşınızdaki kişinin anlattığı şeyler arasında bir kopukluk veya tutarsızlık olduğunu düşünüyorsanız, doğruluğunu test etmek için konuyu tersten anlatmasını isteyebilirsiniz. Sonuç kısmından başlayarak, “Ondan önce ne olmuştu?” şeklinde sorular yöneltebilir ve olayın geçtiği mekân hakkında konuşturabilirsiniz.

Tüm bu teknik bilgiler, insanların size karşı dürüst olup olmadıkları hakkında fikir verir. Ancak siz yine de hissi düşüncelerinizi örseleyerek, sağduyunuzu kaybetmeyin.