Öfkenizle tanışın

Öfkenizi tanıma yolunda, sinirlilik halini pasif agresiflik olarak yansıtma ihtimalinizi de değerlendirmeniz önem taşır. Konu hakkında yazmış olduğum makaleye bu linkten erişebilirsiniz.

Öfke nedir, ne değildir?

Saldırganlığa dönüşmediği takdirde, herkes tarafından hissedilen, insan olmanın getirdiği doğal bir özelliktir. Yaratıcı gücünüzün açığa çıkması adına gerekli enerjiyi sağlayabilen, kendinizin ve sevdiklerinizin güvenliğini sağlamanız için güç katabilen bir duygudur.

İnsanları yönetme, kontrol altında tutma yolu değildir. İntikam almak, şiddet uygulamak, suç teşkil eden herhangi bir konuya karışmak için neden veya mazeret değildir. Haklılık kazanma yolu değildir. İnsanı haklı çıkarmaz.

Kışkırtan şeylerin belirlenmesi

Öfkenizin kontrolden çıkmasına neden olan şeyleri tespit etmeden, sadece kontrolü üzerinde durmanız sizi başarıya götürmez. Aşağıda sıralamış olduğum maddeleri sadece karşınızdaki kişi değil, siz de yaşıyor ya da sergiliyor olabilirsiniz. Bu sebeple her maddeyi çok yönlü olarak değerlendirmeli ve en çok hangisinde veya hangilerinde takıldığınızı, sorun yaşadığınızı tespit etmelisiniz.

Sağlıklı bir kişide, öfkenin kontrolden çıkmasına neden olan davranışlar ve duygular şunlardır:

-Bencillik
-Ego ve haklı çıkma isteği
-Kin beslemek, kıskançlık ve bunun gibi düşmanca hisler
-Fedakârlıklarınız
-Dengesiz ve çelişki yaratan tavırlar
-Anlaşılamamak
-Karşı tarafı değiştirmeye çalışmak veya değiştirilmeye çalışılmanız
-Stres yükü, iç huzursuzluk, aşırı yorgunluk, sağlık problemleri
-Aşılmamış önceki tartışma konuları
-Ön yargılar
-Kişisel değerlere saldırı
-Suçlayıcı tutumlar, tehditler
-Haksızlığa, adaletsizliğe uğramak
-Emir cümleleri
-Vaaz verilmesi, ahlâk bekçiliği
-Alaycılık, lakap takılması
-Önemsenmemek
-Takdir edilmemek
-Vefasızlık
-Saygısızlık
-Bilinçaltı ihtiyaçlarınız (Bilinçaltı ihtiyaç analiziyle ilgili yazıma bu bağlantıdan erişebilirsiniz.)

Karşınızdaki kişi veya siz, yukarıda tespit ettiğiniz davranışları sergiliyor veya yıkıcı hislere kapılıyorsanız; aynı konudan bahsederken, hatta aynı şeyi savunuyorken bile “Hayır! Bu siyah değil kara!” dercesine, en ufak bir kıvılcımı yangına dönüştürebilirsiniz.

Yukarıdaki maddelere, sorun yaşadığınız başka davranış ve duyguları da ilave edebilirsiniz. Mühim olan gözlem yapıp, tetikleyici düşünceleri belirlemenizdir; çünkü öfke, onu oluşturan düşünceden kaynaklanır. Ancak tetikleyici düşüncenin ne olduğunu bulduğunuzda, öfkenizi işlevsel olarak kullanma potansiyelini açığa çıkarabilirsiniz.

Öfke kontrolü sağlama yolunda farkındalığınızı arttırmaya yönelik soru-cevap egzersizi hazırladım. Cevaplarınızı boş bir kâğıda yazarak ilerlerseniz, daha detaylı ve dolayısıyla daha faydalı bir çalışma yapmış olursunuz. Yapacağınız çalışma, öfke anında bilinçaltınızda duracaktır.

-Öfkenizi en yüksek seviyeye tırmandıran en az üç konu nedir?
-Öfkenizin en son ne zaman kontrolden çıktığını hissettiniz?
-En sevdiğiniz kişi, sizinle aynı durumu yaşamış olsaydı ona ne önerirdiniz?
-1’den 10’a kadar bir ölçek olduğunu varsayarsanız, öfkenizin şiddeti kaç puan alırdı?
-Öfkeli olduğunuz esnada ve sonrasında sizi rahatsız eden şey tam olarak neydi?
-Öfkelendiğiniz zamanlarda şiddet uygulama isteği duyuyor musunuz?
-Tartışma anlarında veya sonrasında kişi veya kişilere zarar verdiğinizin hayalini kuruyor musunuz?
-Kendinize veya tartıştığınız insanlara karşı düşmanca tutumlarınız var mı? Eğer varsa bunlar neler?
-Sizce öfkeniz nasıl kontrolden çıkıyor? Öfkenizin arkasında ne var?
-Öfkenizi kontrol etmenize engel olan ne?
-Tartışma sonrası kazançlarınız kayıplarınızdan az mı oluyor, yoksa çok mu?
-Öfkenizin size kaybettirdiği şeyler neler? Öfkeniz hayatınızı nasıl etkiliyor?
-Öfkenizin sebep olduğu zararları düşündüğünüzde, neyi daha farklı yapmanız gerekiyor? Bir dahaki sefere benzer bir durumla karşılaştığınızda ne yapacaksınız?
-Şimdiye kadar en çok hangisi sizi kötü bir duruma düşürdü: Söyledikleriniz mi, söyleyemedikleriniz mi?

Son soruya vermiş olduğunuz cevap, benzer durumlarla karşılaştığınızda aslında ne yapmanız gerektiğini gösteriyor.

Yukarıdaki sorular dahilinde, tartışmalarda aldığınız rolün farkına varabilir, kaçınmanız gereken hususlar üzerinde düşünebilirsiniz. Gerekli olan şey, tıkandığınız noktaları tespit edip, iyileştirmek için çaba sarf etmenizdir. Yardımcı olacak birçok kaynak bulabilirsiniz, fakat çaba göstermediğiniz takdirde bunların hiçbiri size yardım edemez. Yaşamınızın sorumluluğu size ait.

Öfke konusunun son aşaması olan bir sonraki yazım, “Öfke Kontrolü İçin Yapılacak Şeyler”de buluşmak üzere…