Çocuklarda dil gelişimi için doğru ebeveyn tutumları

Çocuklarda dil gelişimi pek çok farklı strateji kullanılarak desteklenebilir. Bunlardan bazıları anne babalar tarafından doğal olarak uygulanmaktadır. Şimdi sizlerle bu stratejilerden çok faydalı olduğunu düşündüğüm 6 tanesini paylaşmak istiyorum:

İYİ BİR İLETİŞİM PARTNERİ OLUN

Değer verdiğimiz bir insanla iletişim kurmak isteriz. Bir bebek kendini güvende hissedip sevildiğini gördüğünde iletişim kurmak ister. Bebekler iletişim kurmaktan keyif aldıklarında, kurulan iletişim sevgi dolu ve samimi olduğunda daha çok etkileşim kurmak isterler.

CEVAP VERİN VE SIRA ALIN

Bebeğiniz ses çıkardığında veya çocuğunuz bir sözcük kullandığında ona cevap verip onun tekrar sıra alarak sözel iletişim kurması için bekleyin. Çok konuşarak ve çocuğa sözel tepkiler verme fırsatı tanımayarak sohbeti kendi kontrolünüz altına almaya çalışmayın. Aksine, etkileşiminizde eşit olarak sıra almaya özen gösterin, çocuğun temposuna ayak uydurmaya çalışın.

SÖZEL OLMAYAN İLETİŞİME DE ÖNEM VERİN

Konuşamayan bir bebek de size bir şeyler anlatmaya çalışabilir. Bir mırıldanma, bebeğin yorulduğu ya da sıkıldığı anlamına gelebilir. Bazen bebeğin kafasını çevirmesi, etkileşimi sonlandırma isteğini belirtebilir. Ebeveynler çocuklarının sözel olmayan bu gibi tepkilerini anlayıp uygun tepkiler verdiklerinde çocukları onların iletişimsel partnerleri olduğunu daha iyi anlar.

ÖZ KONUŞMA VE PARALEL KONUŞMA YAPIN

Öz konuşma, yetişkinlerin o anda ne yaptıklarını çocuklarının yanında dile dökmeleri anlamına gelir. Örneğin; kıyafet değiştirme sırasında anne “Şimdi üstünü değiştiriyorum, kollarını kaldırıyorum, kazağını giydiriyorum, işte giyindin” şeklinde kendi eylemlerini dile dökebilir. Bunun gibi paralel konuşma, ebeveyn çocuğun yaptıklarını dile döktüğünde gerçekleşir. Örneğin; “Sen şimdi tostunu yiyorsun, yanında da sütünü içiyorsun” gibi çocuğun yaptığı aktiviteler dile dökülür. Bu teknikler sözcüklerin çocuğun yaşantısına girmesi ve bir anlam ifade etmesi için faydalıdır.

ORTAK DİKKATİ SÜRDÜRÜN

Ortak dikkat, hem yetişkin hem de çocuk aynı anda aynı şeye odaklandıklarında gerçekleşir. Bu nedenle etkileşim kurarken çocuğun ilgisinin anlatım yapılacak nesne veya aktivitenin üzerine gelmesini beklemek ya da o noktaya işaret ederek çocuğun ilgisini çekmeye çalışmak gerekebilir. Bu tarz bir ortak dikkatin dil gelişimini desteklediği yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur.

ÇOCUK ODAKLI KONUŞUN

Öğretmenler ve ebeveynler genellikle çocuklarla iletişim kurarken yetişkinlerle konuştuklarından daha farklı, daha basit ve daha vurgulu bir biçimde iletişim kurarlar. Özellikle yaşlı insanların torunlarıyla sohbeti sırasında doğal biçimde kullandıkları bu yönteme çocuğa yönelik konuşma ya da çocuk odaklı konuşma adı verilir. Bu iletişim biçiminin özelliklerinden bazıları şöyle sıralanabilir:

• Kısa cümlelerden oluşması ve dilbigisel açıdan sınırlı olması
•  Abartılı tonlama ve vurgular içermesi
• Sözcükler ve ifadeler arasında uzun duraklar bırakılması
• Sürekli sözcük tekrarları içermesi
• Sözcük içinde yer alan ünlülerin uzatılması
• Gerçekte olmayan bazı uydurma sözcükler içermesi
• Orada bulunan şeylerle ilgili olmasıdır.

Bu ve bunun gibi pek çok strateji bebek-çocukların dil gelişimini desteklemek amacıyla kullanılabilir. Daha farklı stratejiler hakkında bilgi almak için bir dil ve konuşma terapistine başvurabilirsiniz.

[webtv=130678]