Evde Montessori nasıl uygulanır?

PEKİ, BU TEMEL PRENSİPLER NELERDİR?

1. Yavaşlayın ve çocuğunuzu gözlemleyin:

Çocuğunuzun, istediği hızda çevresini incelemesine izin verin. Hareket etmesini, konuşmasını, paylaşmasını, işbirliği yapmasını teşvik edin. Kısaca daha az plan, daha fazla gözlem yapın. İlgili olduğu alanları iyi gözlemleyin. Bu ilgi alanlarını desteklemek için ona nasıl fırsatlar sunabilirim diye düşünün.

2. Varsayımları, önyargıları bir kenara bırakıp çocuğunuzun bakış açısını anlamaya odaklanın:

Montessori çocuk merkezli bir yaklaşıma sahiptir. Ona göre her çocuğa gelişim hızına, ilgi alanlarına göre yaklaşılmalıdır. Bu yüzden çocuğunuzun davranışlarını, iletişim becerilerini, tercih ettiği aktiviteleri, uyku ve beslenme düzenlerini gözlemlemek, onun bakış açısını anlayabilmek çok önemlidir.

3. İletişiminizde saygıyı temel alın:

Çocuğunuzla bir yetişkinle konuşur gibi iletişim kurun. Onu dinleyin. İletişim becerilerinde sizi model aldığını unutmayın.

4. Araştırarak, deneyerek öğrenmesini teşvik edin:

Sorularının cevaplarını kendisinin bulmasına yardım edin. Denemeyi, gerektiğinde deneyler yapmayı, araştırmayı öğretin.

5. Günlük işlere dâhil edin:

Montessori’nin temel prensiplerinden birisi de çocukların, küçük yaşlardan itibaren bağımsız bir şekilde kendi işlerini kendilerinin yapmayı öğrenmeleridir. Bu özgüvenli, bağımsız, problem çözebilen yetişkinler olabilmeleri için büyük önem taşır. Bu yüzden Montessor yönteminde çocuklar erken yaşlardan itibaren ev işlerine gelişim seviyelerine uygun şekilde dâhil edilirler. Sofra kurmaya yardım etme, çamaşır makinası boşaltma, alışveriş listesi hazırlama, basit atıştırmalıklar hazırlama gibi işlerde görev almaktan keyif alırlar.

6. Ödül-ceza yöntemi dışında alternatifler kullanın:

Montessori’de ödül kazanma ya da cezadan kaçınma gibi dış etmenlerle çocuğu motive etme yöntemleri kullanılmaz. Çocuğun anne-babanın rehberliğinde problemlere çözüm üretebilme, öfke anlarında kendini sakinleştirme becerilerini öğrenebilmesi önemlidir.

7. Rehberlik edin:

Montessori’ye göre anne-babalar, çocuklarına rehberlik eden, yardıma ihtiyaç duyduklarında sadece ihtiyaçları olduğu kadar yardım eden yetişkinlerdir. Asla çocuklarını yöneten patronlar ya da onlar ne istersen yapan köleler değillerdir. Montessori’nin temel amacı kendine güvenen, bağımsız, kendini birey olarak gören yetişkinler yetiştirmek olduğu için deneyerek, kimi zaman da hata yaparak doğruyu bulması ve kendini eğitmesi büyük önem taşır.

MONTESSORİ’YE GÖRE EV DÜZENİ NASIL OLMALI?

Evde Montessori yöntemini uygulayabilmek için, ev ortamınızı çocuklarınıza uygun hale getirmemiz ilk adımdır. İşte size birkaç öneri:

1. Çocuklara uygun mobilya ve araç-gereçler: Çocuklara uygun boyutta sandalyeler, masalar, küçük süpürgeler, sulama kovaları gibi çocuk dostu eşyalar edinin.

2. Evinizde çocuğunuzun kendisine uygun malzemelere kolayca erişebilmesi için düzenlemeler yapın: Etkinlik malzemelerine kolayca ulaşabilmesi için alçak raflar, boyuna uygun elbise askıları, oyuncaklarını düzenleyebileceği onun kaldırıp kullanabileceği boyutlarda sepetler gibi düzenlemeler evinizi Montessori’ye göre düzenleyebilmenizi sağlayacaktır.

3. ‘Az çoktur’ prensibini uygulayın: Çok kalabalık, bir sürü materyalin karışık durduğu ortamlar, kesinlikle Montessori’ye uygun değildir. Çocuğunuzun o dönemdeki ilgi alanları, gelişim aşamasına uygun şekilde seçilmiş, az sayıdaki etkinlik malzemelerinin çocuk tarafından ulaşılabilir olması ve ilgi dağıtan materyal kalabalığının olmaması çok önemlidir.

4. Malzemeleri dönem dönem değiştirin: Kullanılmayan, işi biten etkinlik malzemelerini kaldırıp saklamak, yerine o döneme uygun yeni malzemeler yerleştirmek temel prensiptir. Kaldırıp saklanan malzemeler, başka bir etkinlikte ya da başka bir gelişim döneminde tekrar kullanılabilirler.

ÖRNEK MONTESSORİ AKTİVİTELERİ

Montessori aktiviteleri, öz yeterliliği, bağımsızlığı, problem çözme becerilerini, motor gelişimi destekleyen, çocuğun ilgi alanlarına ve gelişim dönemlerine uygun ihtiyaçlarına göre oluşturulmuş etkinliklerdir. Temel aktivite kategorilerini şu şekilde özetleyebiliriz:

1. Müzik ve Hareket Etkinlikleri: Dans etme, şarkı söyleme, müzik aleti çalma, koşma, tırmanma, bisiklete binme gibi etkinliklerdir.

2. Dil Etkinlikleri: Kitaplar, bol diyalog, sohbet, belirli ilgi alanlarına uygun nesnelerle oluşturulmuş etkinlik sepetleri, dil etkinliklerinde kullanılabilir. Örneğin yapraklar, kozalaklar gibi mevsime uygun nesneler, sonbaharla ilgili resimli kartlar ve kitaplarla dolu sonbahar sepeti oluşturulabilir.

3. Sanat Etkinlikleri: Karalama, boyama, resim yapma, kesme, yapıştırma, dikiş, kille yapılan çalışmalar gibi sanat etkinliklerinden oluşur.

4. Günlük Yaşam Etkinlikleri: 

Sofra kurmak, basit yemekler, atıştırmalıklar hazırlamak, çiçekleri sulamak, masayı silmek, yatağını toplamak gibi çocuğun yaşına ve becerilerine uygun olarak düzenlenebilecek günlük hayat etkinliklerini içerir.

5. El-göz Koordinasyonu Etkinlikleri:

Nesneleri uygun şekilde kategorize etme, uygun yerlere yerleştirme, takma-çıkarma, sökme gibi el becerilerini, el göz koordinasyonunu destekleyen etkinliklerdir.