Çocuğum hiperaktif mi?

HİPERAKTİVİTE NEDİR?

Hiperativite, çocuğun yaşına ve gelişim düzeyinde uygun olmayan aşırı hareketlilik, dürtüselllik ve dikkat eksikliği gibi belirtileri olan bir bozukluktur. Belirtileri 7 yaşından önce ortaya çıkar. Hiperaktivite belirtilerini gözden kaçırmak zordur. Genellikle okuldan da bu konuda uyarılar duyarsınız. En genel belirtiler:

-Sürekli konuşma ve diğer kişilerin konuşmalarını bölme

-Bir yerden bir yere sürekli hareket halinde olma, bazen de sakarlık

-Otururken bile hareket etmeye devam etme

-Kıpır kıpır olma, rahat oturamama

-Yemek yerken ya da masa etkinlikleri esnasında da yerinde oturmada zorlanma

HİPERAKTİVİTEYE NE SEBEP OLUR?

Anne-babaların en merak ettikleri konulardan biri de, eğer çocukları hiperaktif ise bunun sebebinin ne olduğudur. Hiperaktivite, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğununun (DEHB) en belirgin belirtilerinden biri olduğu gibi kimi zaman da hiperaktivite, başka önemli sorunların bir göstergesi olabilir.

- DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU:

Hiperaktivite, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun belirtisi olabilir. Beyin yapısındaki farklılıklardan kaynaklandığı bulunan DEHB, çocukların çok hareketi olmasına, dürtüsel davranmasına ve çok konuşmasına sebep olur. DEHB’si olan çocuklar aynı zamanda dikkatlerini toplamakta da sorunlar yaşayabilirler.

- KAYGI BOZUKLUKLARI:

Kaygı, çocukları huzursuz edebilir ve onların odaklanmalarını engelleyebilir. Bu sebeple bazen kaygı bozuklukları, DEHB ile karıştırılabilir. Her iki durumun bir arada görülmesi ise nadir değildir.

- FİZYOLOJİK PROBLEMLER: 

Tiroid bezleri ile ilgili fizyolojik problemler de çocukların hiperkaktivite benzeri belirtiler göstermesine sebep olabilir. Bu sebeple hem psikolojik hem de fizyolojik bir değerlendirme yapılması, hiperaktif olduğundan şüphelenilen çocuklar için en doğru yaklaşımdır.

NELER YAPABİLİRSİNİZ?

Çocuğunuzun hiperaktif olup olmadığı sorusunun yanıtını bulmak, farklı aşamaları olan bir süreçtir:

İlk aşama sizin çocuğunuzu dikkatli bir şekilde gözlemlemenizdir. Çocuğunuzun hangi durumlarda nasıl davrandığını iyi bir şekilde gözlemlemeniz, bir uzmanla görüşürken en iyi şekilde çocuğunuz hakkında bilgileri aktarmanızı sağlayacaktır.

Aynı zamanda çocuğunuzun öğretmeninden de bilgi almalısınız. Hiperaktivite öğrenmeyi, akademik başarıyı etkiler. Öğretmen size çocuğunuzun okuldaki durumu, davranışları hakkında bilgi verecektir.

Eğer sizin gözlemleriniz ve öğretmenin değerlendirmesi çocuğunuzun hiperaktif olabileceği yönündeyse doktorunuzdan randevu alıp fizyolojik bir problem olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Eğer fizyolojik bir sorun bulunmaz ise Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite ihtimali ve kaygı ile ilgili durumların araştırılması için bir uzman psikolog ile görüşebilirsiniz.

Uzman psikolog, çocuğunuzun psikolojik durumunu, öğrenme süreçlerini inceler ve testler uygular. Aile ve öğretmen görüşmelerinden sonra çocuğun hiperaktif davranışlarının düzenlenmesi için terapi süreci başlar. Bilişsel davranış terapisi, oyun terapisi, eğitsel destek gibi yöntemler ailenin ve öğretmenin işbirliği ile devam ettirilir. Eğer ilaç tedavisi uygulanması gerekiyorsa psikiyatriye yönlendirilir.

Erken tanı ile gelen destek ve tedavi olumlu sonuçlar doğurur. Aile, öğretmen ve uzmanın işbirliği içerisinde çalışması tedavinin etkili olması için özellikle çok önemlidir.

TEDAVİ EDİLMEZSE?

Hiperaktivite ile ilgili herhangi bir önlem alınmaz, çocukluk döneminde tedavi edilmez ise, sorunlar büyüyerek devam eder. Aşırı hareketlilik bir miktar azalsa da, dürtüsellik, aykırı davranışlar, ergenlik ve hatta yetişkinlikte de görülür. Hiperaktivitenin ergenlikteki göstergeleri madde bağımlılığı, riskli davranışlar, kaygı, depresyon gibi belirtiler olabildiği için tedavisi küçük çocuklara göre daha zordur.