Gebelikte şeker hastalığı ve tedavi yöntemleri

Bu hafta sizlere gebelikten önce var olan şeker hastalığının gebeliğe olan etkileri haftaya ise gebelikle birlikte ortaya çıkmış gebelik şekerinin etkileri hakkında bilgi vereceğim.

AŞİKAR DİYABET NEDİR?

Gebelikten önce var olan şeker hastalığına aşikar diyabet denir. Gebelikte en sık görülen aşikar diyabet tipleri; Tip-I (insülin eksikliği) ve Tip-II (insülin direnci) diyabettir. Tip-I diyabet genellikle çocukluk döneminde ortaya çıktığı için gebelikten önce tanı konulmuştur. Tip-II diyabet ise erişkin döneminde ortaya çıkan uzun süre belirti vermeden ilerleyen sinsi bir hastalık olduğu için bazı gebeler tarafından hastalıkları fark edilememektedir. Aşikar diyabette; şeker hastalığının gebeliğe olumsuz etkileri olduğu gibi gebeliğin de şeker hastalığı üzerine olumsuz etkileri vardır. Gebelik dönemindeki diyabetik hastaların insülin ihtiyaçları çoğu zaman artmaktadır.

GEBELİK ÖNCESİ ŞEKER HASTALIĞI ARAŞTIRILMALI MIDIR?

Gebelik planlayan her kadın, gebelik öncesi jinekolojik muayene olmalı ve gebelik öncesinde şeker hastalığı açısından değerlendirilmelidir. Şeker hastalığı açısından yapılacak en basit yöntem açlık kan şekeri değerinin ölçümüdür. Açlık kan şekerinin 126mg/dl üzerinde olması durumunda aşikar diyabet tanısı konulmaktadır. Bunun yanında Hemoglobin A1c (HbA1c) ve günün herhangi bir zamanında yapılacak kan şekeri ölçümü de şeker hastalığı açısından fikir vermektedir. Bu testlerde anormallik çıkması durumda gerekirse gebelik öncesi 75 gr şeker yükleme testi ile şeker hastalığı olup olmadığı belirlenmelidir.

AŞİKAR DİYABETİN GEBELİK ÜZERİNE OLAN ETKİLERİ NELERDİR?

Gebelikten önce ve gebelik sürecinde glukoz (kan şekeri) değerleri kontrol altında değilse anne ve bebek üzerinde birçok olumsuz etkiler ortaya çıkabilmektedir. Kontrolsüz diyabette; erken doğum, düşük, fetal anomali (sakatlık), bebekte büyüme ve gelişme bozuklukları, anne karnında bebek ölümü, amnion sıvı fazlalığı veya azlığı, bebek doğduktan sonra solumun sıkıntısı, kalsiyum ve metabolizma bozuklukları, sarılık gibi bebekle ilgili sorunların görülme sıklığı fazladır. Ayrıca kontrolsüz diyabet, annede gebelik zehirlenmesi (preeklampsi), enfeksiyon, böbrek ve göz hastalıkları gibi sorunlara yol açmaktadır. Bunun yanında bebeğin fazla kilolu olmasından dolayı; zor doğum, sezaryen sıklığında artma, doğumda bebeğin omuz takılması ve kolda sinir hasarı gibi durumlar da ortaya çıkabilmektedir.

GEBELİĞİN ERKEN DÖNEMİNDE ŞEKER HASTALIĞI TARAMASI GEREKLİ MİDİR?

Gebelikten önce tanı konulması gerektiği gibi erken gebelik döneminde de mutlaka şeker hastalığının olup olmadığı araştırılmalıdır. Yukarıda bahsi geçen olumsuz durumların yaşanmaması için uygun tedavilerin başlanması gereklidir. Erken gebelik döneminde (gebeliğin ilk üç ayı içinde) diyabet tarama testleri; açlık kan şekeri ölçümü, HbA1c ve random kan şekeri ölçümleridir. Bu testlerde bozukluk çıkması durumunda gerekirse 75 gram şeker yükleme testi ile durum netleştirilmelidir.

AŞİKAR DİYABETİN BEBEK VE ANNE ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİ AZALTMAK İÇİN HERHANGİ BİR TEDAVİSİ VAR MIDIR?

Diyabetin tedavisi, kan şekeri değerlerinin kontrol altına alınmasıdır. Kan şekeri değerlerini kontrol altına almak için insülin dozlarının ayarlanması, beslenme düzenine uyulması ve mutlaka spor yapılması gerekmektedir. Glukoz değerlerinin normal sınırlarda olması şekerin bebek ve anne üzerindeki olumsuz etkilerin ortaya çıkmasını önlemektedir.