Yardım nafakası nedir?

Nafaka çeşitlerinden biri olan yardım nafakası, ihtiyacı karşılanmadığında yoksulluğa düzecek kimseye belirli bir kan hısımı olan kişi ya da kişiler tarafından ödenmektedir. Özetle yardım nafakası bir kimse tarafından yardıma ihtiyacı olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlere verilmektedir. Yardım nafakasının miktarının ne olacağı ve koşullarının sağlanıp sağlanmadığı konuları hâkim tarafından takdir edilmektedir.

Yardım nafakası nasıl talep edilir?

Yardım nafakası talebi, kişinin bu yönde açacağı bir dava ile mahkeme tarafından incelenmekte ve karara bağlanmaktadır. Yardım nafakası konusunda hukuk yargılamasına esas teşkil eden taleple bağlılık ilkesince, yardım nafakası talep edilmediği sürece mahkemece bu durum resen incelenmez ve karara bağlanmaz. Böylece kişi dava kapsamında ne talep ederse hâkim bundan fazlasına karar veremeyecektir.

Yardım nafakası kimlerden talep edilebilir?

Yardım nafakası altsoydan, üstsoydan ve kardeşlerden talep edilebilmektedir. Burada altsoy; çocukları, torunları ve onlardan olanları, üstsoy; anne, baba, büyükanne ve büyükbabayı, kardeşler ise; aynı anne babadan ya da anne veya babası aynı olan kişileri izah etmektedir.

Yardım nafakası davasında talepte öncelik sırası nedir?

Kişinin, yardım nafakasının rastgele bir kan hısımından talep edilmesinin kanunen önüne geçilmiştir. Kanunumuzda özel bir düzenleme ile hüküm altına alınan bu husus önem taşımaktadır. Mirasçılık sırası adı verilen bu sıra şöyledir:

1.Nafaka davası açan kişinin altsoyu (çocukları, torunları),
2.Nafaka davası açan kişinin üstsoyu (annesi, babası),
3.Nafaka davası açan kişinin kardeşleri. Eğer kardeşlerinin maddi durumu, yardım etmeye elverişli değilse nafaka yükümlülükleri bulunmamaktadır.
4.Nafaka davası açan kişinin, büyük annesi ve büyük babası,
5.Üst soyun da üst soyuna,

Sıralamayı takip etme noktasında, alt sırada nafakayı ödeyebilecek maddi imkana sahip kan hısımı olduğu halde o sırayı atlayarak bir üst sıradaki kan hısımına, nafaka talebi ile dava açılması mümkün değildir. Örnek verilecek olursa; yardıma muhtaç kişi dava açma suretiyle bu talebini çocuklarına karşı ileri sürmeden anne babasına karşı ileri süremeyecektir.

Yardım nafakası icraya konu olur mu?

Yardım nafakasının mahkeme kararı ile hükmedildiği halde ödenmemesi durumu ile karşı karşıya kalınırsa nafaka borçlusuna yönelik icra takibi başlatılmaktadır. Uygulamada yardım nafakasının ilamsız icraya konu olabilme durumu sıkça tartışılmaktadır. HMK m.367/2’de “Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez.” denilmiştir. Bu kapsamda aile hukukundan kaynaklanan kanuni düzenlemelerde ilam şartı aranmaktadır. Ancak nafaka bu durumun istisnai bir konusudur. İstisnai olarak öngörülmesinin nedeni Yargıtay’ın yerleşik kararlarının buna yönelik olmasıdır. Sonuç olarak nafakaya konu edilen mahkeme kararları kesinleşmesi beklenmeden icra takibine konu olabilmektedir.