Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti

Çocuk dünyaya geldiği an evlilik birliği içerisinde doğmuş ise velayet ortak olarak kurulmuş olur. Bunun yanında evlilik dışı dünyaya gelen çocuğun evlilik içerisinde doğan çocuklar gibi tam anlamıyla korunabilmesi için kanun koyucu tarafından getirilen düzenlemeler büyük önem arz etmektedir.

EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN VELAYETİ KİME AİTTİR?

Evlilik birliği içerisinde doğmamış çocukların soy bağı doğumu esnasında annesi ile arasında kurulmuş olduğundan velayet sahibi kişi annedir. Türk Medeni Kanunu’nun 337. Maddesinde: “Ana ve baba evli değilse velâyet anaya aittir. Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velâyet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velâyeti babaya verir” şeklinde evlilik dışı doğan çocuğun velayetine ilişkin hüküm düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre evlilik dışı doğan çocuğun velayeti annenindir.

Anne, çocuğu doğurduğu anda herhangi bir işleme gerek kalmaksızın çocuk üzerinde velayet hakkına sahip olacaktır. Annenin, küçük, kısıtlı veya ölmüş olması durumunda velayet hakkı sahibi olmayacaktır. Bu durumda hakim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velâyeti babaya verir.
Evlilik dışı çocuğun soy bağının kurulması açısından doğum zamanı önem taşımaktadır. Kadın eğer eşinden boşanmış ise boşanmadan itibaren üç yüz gün içerisinde doğum yaptığı takdirde çocuğun, evlilik birliği içerisinde doğmuşçasına baba ile arasında soy bağı kurulacaktır. Bu durum, Türk Medeni Kanun’un 285.maddesi gereğince: “Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.” Şeklinde bu hüküm ile düzenleme altına alınmıştır. Söz konusu durumda doğan çocuklar evlilik birliği içerisinde doğmuş gibi kabul edilmekte ve bu çocuklara uygulanan hükümlere tabi olmaktadır.

EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN SOYADI

Evlilik dışında doğan çocuğun nüfus cüzdanında bulunan baba hanesine kimin adının yazılacağı da toplum arasında merak konusu olan bir diğer husustur. Şöyle ki; çocuğun nesebinin gayri sahih olması eski Medeni Kanun zamanından kalma bir düzenlemedir. Yani yeni düzenlemeye göre çocuk evlilik dışı dünyaya gelmiş ve baba olarak bir kimse ile arasında soy bağı kurulmamış ise, anne tarafından verilen isim, çocuğun nüfus cüzdanında baba hanesine yazılır ve kendisi ile soy bağı kurulan anne çocuğun velayet hakkına sahip olur.

EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN ANNE VE BABASININ SONRADAN EVLENMESİ

Evlilik dışı doğan çocuğun anne ve babasının doğumdan sonra evlenmesi durumunda evlilik dışında doğan çocuğun velayeti hakkında evlilik içi doğan çocuklara uygulanan kanun hükümleri uygulanacaktır. Çünkü evlenmenin gerçekleşmesi ile soy bağı kurulmuş olur. Bu durumun gerçekleşmesi için hukuken geçerli bir evliliğin gerçekleşmesi gerekmektedir. Geçerli evliliğin gerçekleşmesinden sonra anne ve baba ortak velayet hakkına sahip olacaktır ve velayet hakkının yükümlülüklerinden birlikte sorumlu olmaktadır. Evliliğin gerçekleşmesinden sonra evlilik dışı doğan çocuğun, nüfus müdürlüğüne bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim zorunlu bir durum değildir, açıklayıcı nitelik taşımaktadır.

EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞU TANIMA İŞLEMİ

Evlilik dışı doğan çocuğun tanınması işlemini baba tarafından yapılmalıdır. TMK 295.madde “Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur. Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kısıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gereklidir. Başka bir erkek ile soy bağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz.” Kanunda açıkça düzenlenmiş olan bu husus baba olduğunu iddia eden kimsenin, tanıma işlemini nasıl yapacağını açıklamaktadır.

Tanıma işleminin yapılabilmesi için çocuğun daha önce başka bir erkek ile arasında soy bağı ilişkisi kurulmamış olması gerekmektedir. Tanıma işlemi sonrasında bu işlem, babanın ve evlilik dışı doğan çocuğun kayıtlı oldukları nüfus müdürlüğüne bildirilmek sureti ile gerçekleşmektedir. Nüfus müdürlüğü; çocuğa, anneye, şayet çocuğa vasi atanmış ise vasiye söz konusu tanıma işlemini bildirmektedir.

Bu yazımızda evlilik dışı doğan çocuğun velayeti konusunu ele aldık. Evlilik dışı doğan çocuğun menfaatlerinin üstün tutulması açısından bu tür durumlarda hukuki destek almak önem arz etmektedir.