AIDS ve iş hukuku

İş kanunumuzda işçiye karşı dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebepler ile herhangi bir şekilde ayrımcılık yapamayacağı vurgulanmıştır.

İşverenin, işçinin AIDS olması sebebiyle işten çıkarma hakkı var mıdır?

İşverenin işçiyi haklı sebeplerle işten çıkarabilmesi durumları kanunumuzda yer verilmiştir. Bu durumlar arasında yer alan ‘’İşçinin kusurlu davranışı sonucu hastalanması veya sakatlanması’’ hali de yer almaktadır. Kanun burada da ‘üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla doğacak devamsızlığa uğraması’’ durumlarını aramaktadır. Belirttiğimiz bu şart gerçekleşmeden işçinin işten çıkarılması söz konusu olamayacaktır. Ayrıca işçinin gerekli tüm özeni gösterdiğini ispat etmesi durumunda da işveren bu fesih yoluna başvuruda bulunamayacaktır.

Belirtmekte fayda var ki işveren tarafından ‘eşitlik’ ve ‘ayrımcılık yasağına’ aykırı şekilde gerçekleştirilen her türlü durumda feshin geçersiz kılınması mümkündür.

İşe alım sürecinde işverenin HIV testi isteme hakkı var mı?

İş kanunumuz bazı iş durumlarında işveren tarafından sağlık raporu vb. alınarak işçinin işe başlatılabileceğini kabul etmiştir. Ancak bu durumun temelinde iş ile ilgili haller değil de ayrımcılık ve eşitliğe aykırılık teşkil eden durumlar söz konusu ise bu durumda işveren işçiden herhangi bir şekilde rapor talep edemeyecektir. Özel hayatın gizliliği ilkesi Anayasal bir haktır ve bu şekilde bir ihlalin gerçekleşmesi söz konusu olamayacaktır.

Anayasa Mahkememiz 2017 yılında vermiş olduğu bir kararda eşitlik ilkesi, maddi ve manevi varlığın korunması, özel hayata saygı ilkeleri kapsamında değerlendirme gerçekleştirmiştir. Yargılama sonucunda da başvurucunun talebi doğrultusunda kimliğinin gizlenmesi ile birlikte hakkında maddi manevi tazminat verilmesi şeklinde hüküm getirilmiştir.

İş sözleşmesi yalnızca AIDS olduğu dolayısıyla feshedilen kişinin vakit kaybetmeksizin hukuki yollara başvurarak başta ayrımcılık, özel hayatın gizliliğinin ihlali, eşitliğe aykırılık gibi Anayasal haklarından dolayı sonra da iş sözleşmesi kapsamında var olan haklarının kendisine verilmesini talep etmesi gerekmektedir.