Dikkat eksikliği olan çocuklara yardımcı oyunlar

Erkek çocuklarda, kız çocuklara göre üç kat daha fazla görülen dikkat eksikliğinin tedavisinde en etkili yöntem, eğitim ve oyun terapileri ile birlikte aile terapisidir. Dikkat dağınıklığının çok yüksek olduğu durumlarda ilaç tedavisi faydalı olabilir.

Dikkat dağınıklığı olan çocuklara nasıl yaklaşmalı?

Dikkat dağınıklığı olan bir çocuğun dikkat süresi diğer çocuklara göre daha kısadır, o nedenle dikkat dağınıklığı ve dikkat sorunu yaşayan çocukların ders çalışma programlarının kısa süreli planlanması daha sağlıklı olacaktır. Örneğin 20 dakika ders ve arkasından 5–10 dakikalık mola şeklinde bir uygulama, çocuğu bir saat ders çalışmaya zorlamaktan daha faydalı olacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken konu, çocukların değişik bahanelerle molaları uzatmasına ve molalarda televizyon seyretme gibi kaçamaklar yapmasına izin verilmemelidir.

Yeterince dikkat ve hafıza sorunu olan bu çocukların unutmalarını azaltmak amacıyla verilen görevler açık, net ve kısa olarak anlatılmalıdır. ‘Aferin’, ‘İyi gidiyorsun’, ‘Yaptın mı’, ‘Başladın mı?’ gibi geri bildirimler çocukların unutmasını azaltacak yaklaşımlardır. Özellikle okul öncesi ve ilkokulun ilk yıllarında büyük resimli kitaplar, çabuk sıkılan ve dikkati çabuk dağılan çocuğun dikkatini toplamasına yardımcı olur, çabuk sıkılmasını önler. Resimsiz ve uzun kitaplar çocuğa sıkıcı gelecek ve gözünde yapamayacak gibi büyütmesine neden olacaktır.

Çocuklar için dikkat artırıcı çalışma ve oyunlar

• Şişirilmiş balonu avucun içinde düşürmeden evin içinde dolaşması, yılan şeklinde uzatılmış ipin üzerinden yürümeye çalışması sağlanmalıdır. Bu oyun çocuğun konsantrasyonunu artırmaya yöneliktir.
• Benzer bir çalışma yine tepsi içine konulan bir bardak suyu dökmeden getirebilmedir.
• Çocuğa boyama, boncuk dizme gibi dikkat gerektiren el becerileri yaptırılabilir.
• Saklanan eşyayı bulma oyunu: Evin bir odası seçilir ve çocuğa etrafındaki eşyalara dikkatlice bakması söylenir. Çocuk odadan çıkınca eşyalardan biri saklanır. Çocuk, odaya döndüğünde saklanan eşyayı bulmaya çalışmalıdır.
• Harita üzerinde bir şehri veya ülkeyi bulma oyunu oynanabilir.
• Hatırlama oyunu: Çocuğa bir dakika süresince bir resim gösterilir ve bir dakika sonra resim kapatılır. Daha sonra resimle ilgili sorular sorulur. ‘Çocuğun kıyafeti ne renkti?’, ‘Çocuğun saçı ne renkti?’vb.
• Farklı olan resmi bulma: Çocuktan, kendisine gösterilen resimlerden diğerlerine göre farklı olanı bulması ve ne açıdan farklı olduğunu açıklaması istenir. Örneğin, üç cansız eşyanın yanına bir hayvan resmi konabilir ya da üç geometrik şeklin yanına bir çiçek veya üç balık resminin yanına bir kuş resmi koyarak farklı olanı bulması istenir.
• Şekilleri hatırlama: Anne-baba bir kağıt üzerine birtakım geometrik şekiller çizerek çocuğa bir dakika süreyle bakması istenir. Daha sonra resim kapatılır ve çocuktan hatırladıklarını çizmesi istenir.
• Benzer iki resim arasındaki farkları bulma: Birbirine benzeyen ama aralarında küçük farklılıklar bulunan iki resim çocuğa gösterilir. Bunların arasındaki farklılıkları çocuğun bulması istenir.
• Anlatılan bir öykü veya masalla ilgili sorular sorma: Çocuğa bir hikaye anlatılır ve bu hikayenin belli kısımları ile ilgili sorular sorulur, bu çalışma ile çocuğun anlatılanlara konsantre olması sağlanır.
• Okuduğunu anlatma: Çocuğa kısa bir okuma parçası verilir ve okuması, daha sonra okuduklarını anlatması istenir. Bu da çocuğun okuduğuna konsantre olmasını ve dikkat etmesini sağlayan bir çalışmadır.
• Son harften kelime bulma: Oyunculardan biri bir kelime söyleyerek oyunu başlatır. Ondan sonra gelen oyuncu, söylenen kelimenin son harfini kullanarak yeni bir kelime söyler. Bu şekilde oyun devam eder.

Psikolog Bekir Fehmi Örmeci