Hayatı aktif yaşamak isteyenlerin korkulu rüyası

Oturup kalkarken dizlerden gelen çıtır çıtır ses, eğilip doğrulurken belin tutulması, sabah ağrılarla uyanmak yaşlılığın değil kirençlenme (osteoartrit) hastalığının işareti! Hayatı aktif yaşamak isteyenlerin korkulu rüyası olan bu hastalıkla ilgili Amerika’da ve Kanada’da yapılan bilimsel çalışmalar, doğal yumurta zarının kireçlenmeye iyi geldiğini ortaya koydu. Hem bu araştırmayla hem de kireçlenmeyle ilgili detayları Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ayşegül Ketenci anlattı.

Amerika ve Kanada’da yapılan bilimsel araştırmalar doğal yumurta zarının proteinden zengin olup kireçlenme tedavisinde10 gün içinde ağrı ve tutukluğu gidermeye yardımcı olduğunu ortaya koydu. 

Yaşlılık mı hastalık mı?

Kireçlenme, özellikle diz eklemini, omurgayı ve elleri tutan bir hastalıktır. Yaş ilerledikçe daha sık ortaya çıkar ve 65 yaş üzerindeki kişilerin % 90’ında eklemlerde osteoartrit görülmektedir. 55 yaş altında kadın ve erkeklerde eşit oranda görülürken, 55 yaş üzerinde kadınlarda daha fazla rastlanır. 55 yaş üzerinde kadınlarda el ve dizler, erkeklerde ise kalçalar daha sık tutulmaktadır.
Kireçlenme nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte mevcut kanıtlar hastalığın gelişmesinde birçok faktörün birlikte çalıştığını göstermektedir. Hastalık için başlıca risk faktörleri yaşın ilerlemesi, cinsiyet, obezite, meslek, eklem travması, D vitamini eksikliği ve şeker hastalığıdır. Özellikle el kireçlenmesinin genetik eğiliminin yüksek olduğu ve annede varsa kızına da büyük ihtimalle geçeceği bilinmektedir. Ülkemizde egzersiz yapmanın çok yaygın olmaması, giderek daha kilolu bir toplum olmak ve yaşam süresinin uzaması gibi nedenlerle şikayetlerde artış yaşanmaktadır.

Kireçlenme ve ağrıdan 10 günde kurtulmak mümkün mü?

Kireçlenmeye bağlı ağrı çekmek bir kader değildir. Çeşitli tedavi seçenekleri ile tedavi edilebilir, kontrol altına alınabilir, ağrısız hayat şansı sağlanabilir. Örneğin; 2006 yılından bu yana Amerika, Kanada başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde kullanılan ‘Naturel Egshell Membrane-NEM’ olarak bilinen doğal yumurta kabuğu zarı polimeri ile yapılan bilimsel araştırmalar kireçlenmeye bağlı ağrıları 7 ila 10 gün içinde hissedilir biçimde azalttığı yönünde olumlu sonuçlar vermiştir. 

Doğal yumurta kabuğu zarının tedavide etkisi nedir?

Amerika, Kanada başta olmak üzere ve bir çok Avrupa ülkesinde son yıllarda NEM (Naturel Eggshell Mambrane) yani doğal yumurta kabuğu zarı kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalar NEM’in yani doğal yumurta kabuğu zarının, doğal bir polimer olması nedeni ile içinde birçok faydalı bileşeni taşıdığı ayrıca proteinden zengin olmasının da etkisi ile kireçlenme tedavisinde ağrı ve tutukluğu gidermeye yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Bu durumda da yumurta kabuğu zarının erken osteoartrit vakalarında faydalı olabileceği ile ilgili veriler bulunmaktadır. 

Günlük işlerde zorlanan hastalar ne yapmalı?

Öncelikle kas iskelet sistemi hastalıklarında ilk başvurulacak hekim, fizik tedavi uzmanıdır. Uzmanınız size şikayetlerinizin gerçekten kireçlenmeye bağlı olup olmadığını söyler. Bu hastalık da tedavinin ilk adımı eğitimdir. Hangi eklem etkilendi ise bu doğrultuda oturup kalkma, ev işi yapmak, yıkanma, giyinme gibi aktivitelerde hastalığın gidişini yavaşlatmak veya durdurmak için nasıl davranılması gerektiği anlatılır. Örneğin; kalça kireçlenmesi olanlar ayakkabılarını oturarak giymelidir, diz kireçlenmesi olanlar dizlerini altlarına toplayıp oturmamalı, çok alçak sandalye kullanılmamalı, yere oturmamalıdır. 

Kireçlenme tedavisinde egzersizin önemi nedir? 

Tedavinin bir diğer önemli basamağı özellikle diz kireçlenmesinde kilo vermek, olmazsa olmazı ise egzersiz yapmaktır. Günlük hayatta bizi ayakta tutan, yürüten, bir şeyleri taşımamızı sağlayan eklemler ve etrafındaki kaslarımızdır. Yaşla birlikte kaslarımızda yağlanma artar, menapoz döneminde bu durum hızlanır. Böylece zaten yıpranmaya başlayan eklemlerimize günlük hayatta destek olması gereken kaslar zayıflar. Bu nedenlerle egzersiz yaparak kasları güçlendirmek eklemler için adeta devamlı bir korse kullanmak gibidir. Ancak unutulmamalıdır ki egzersiz sadece arada bir yapılan ağrı geçince bırakılan bir tarzda olmamalıdır, bir yaşam biçimi olmalıdır. 

Ağrı için ne yapılmalı?

Son yıllarda erken kireçlenme deyimi kullanılmaktadır. Bu tanı hastalığı henüz eklemler bozulmadan tanımayı, hastalığın yerleşmesini ve ilerlemesini engelleyecek tedavi yöntemlerinin biran önce başlanmasını hedeflemektedir. Günümüzde hastalığı erken yakalayıp durdurmayı hedefleyen ilaçlarla ilgili çalışmalar hızla ilerlemektedir.

Hastaların ağrı kontrolünde bir diğer yol ise fizik tedavi yöntemleri ve uygun hastalarda kaplıca tedavisi olabilir. Kas güçlendirici fizik tedavi yöntemleri de mevcuttur. Tüm tedavilere rağmen ağrısı çok şiddetli olan, hareketleri kısıtlanan, gece uykudan uyandıran ağrısı olan hastalarda ise çeşitli cerrahi tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir. Unutulmamalıdır ki cerrahi elimizdeki çok önemli bir silahtır ve doğru zamanda doğru hastaya kullanılmalıdır.