Çocuklar kuruyemiş tüketmeye ne zaman başlamalı?

Besin alerjisi 3 yaşına kadar her 100 çocuktan 6’sında görülür ve bunların yarısı inek sütü alerjisidir. Ülkemizde kuruyemiş alerjisinin ise yaklaşık yüz çocuktan birinde olduğu tahmin edilmektedir. Peki, kuruyemişler çocuklara ne zaman verilmelidir?

DİKKAT, KURUYEMİŞLER ALERJİK BESİNLERDİR!

Kuruyemişler alerjik besinlerdir ve kuruyemişlerin başlanma zamanı hakkındaki bilgiler çok fazla değildir. Kuruyemişlere genellikle 12 ile 36 ay arasında başlanması tavsiye edilir. Yaş aralığı biraz geniştir. Bu yaş aralığı tavsiyede bulunan çocuk doktorlarına göre değişir. Peki, çocuklar kuruyemiş yemeye daha erken başlayabilir mi?

Amerika Pediatri Akademisi daha önceki yıllarda bebek ve çocuklarda besin alerjisinin önlenmesi için kuruyemişlerin 3 yaşına kadar başlanmasını önermiyordu. Ancak kuruyemişlere geç başlamanın besin alerjisi gelişmesini anlamlı derecede önlemediği anlaşılmıştır. Amerika Pediatri Akademisi kuruyemişlere geç başlanması görüşünü günümüzde değiştirdi ve kuruyemişlere 6 aylık bebeklerde katı gıdaların başlanmasıyla birlikte başlanabileceğini bildirdi.

Çocuğun anne veya babasında alerjik bir hastalık varsa kuruyemişlere biraz daha geç başlanması faydalı olabilir. Ailesinde astım, alerjik nezle, besin alerjisi ve egzama gibi alerjik hastalığı olan çocuklara kuruyemişlerin 1 yaşından sonra dikkatli bir şekilde başlanması daha uygun olur.

Kuruyemişlere başlarken çocukta kuruyemiş alerjisi veya diğer besinlere karşı alerji olup olmadığı sorgulanmalıdır. Çocuğun kuruyemişe alerji varsa diğer kuruyemişe de çapraz reaksiyon olma ihtimali vardır. Bu nedenle bir kuruyemişe alerjisi olan bir çocuğa diğer kuruyemişler de yasaklanmalıdır.

KURUYEMİŞLERE NASIL BAŞLANMALIDIR?

İlk defa kuruyemişe başlanacağı zaman kuruyemişin kendisinden çok kuruyemiş içeren gıdalarla başlanmalıdır. Ceviz ilk başlanacak kuruyemiş olabilir. Hem alerjenik özellikleri diğerlerinden daha az hem de çocuklara faydası daha fazladır ancak doğrudan vermek yerine ezerek bir gıda içinde verilebilir. Özellikle ailesinde alerjik hastalık olmayan çocuklara fıstık ezmesi, ezilmiş badem gibi ürünler ile de başlangıç yapılabilir. Çünkü kuruyemişler alerji dışında kuruyemişin akciğere kaçma riski de vardır. Bu nedenle fıstık ezmesini ekmeğe sürerek, bademi de ezerek yulaf ezmesi içinde verilebilir.

Anne veya babasında alerjik hastalık olanlarda kuruyemişlere başlarken çok dikkatli olunmalıdır. Kuruyemiş içeren gıdayı ilk kez verirken öncelikle dudağa sürülmeli ve 30 dakika beklenmelidir. 30 dakika içinde dudak etrafında kızarıklık, vücutta kızarıklık, kaşıntı, kusma, nezle görülüp görülmediği kontrol edilmelidir. 30 dakika içinde bu belirtiler görülmüyorsa çok az miktarda verilmelidir. Bir gün içinde yine alerjinin belirtileri görülmüyorsa artık kuruyemişe devam edilebilir. Farklı kuruyemişlere en azından bir hafta arayla başlanması daha doğru bir yaklaşım olur, böylelikle hangi kuruyemişten sonra alerjinin geliştiğini daha iyi anlayabilirsiniz.

ÇOCUĞUNUZUN KURUYEMİŞLERE ALERJİSİ OLDUĞUNU NASIL ANLARSINIZ?

Kuruyemiş verildikten sonra ilk 2 saat içinde ve 2 saatten sonra görülen alerji belirtileri vardır. İlk 2 saatte görülen başlıca belirtiler şunlardır: Dudak etrafında kızarıklık, vücutta kaşıntılı kızarıklık, dilde veya dudakta şişme, göz etrafında şişme, nezle, nefes sıkışması, akciğerde hırıltı, karın ağrısı, kusma ve alerjik şok. 2 saatten sonra görülen belirtiler ise kakada sümüklenme, ishal, kusma, karın ağrısı, kakada kan görülmesi, egzama olarak söylenebilir.

Çocuğun kuruyemişlere karşı alerji belirtileri varsa mutlaka bu konuda en deneyimli uzmanlar olan çocuk alerji uzmanlarına başvurulmalıdır.

KURUYEMİŞLERİN FAYDALARI

Kuruyemişler vitamin, mineral, antioksidan, yağ, protein ve lif içerir. Aynı zamanda protein, yağ, vitamin E, niasin (B3), magnezyum, manganez, krom gibi minerallerden zengindir. Çocukların büyümesine, gelişmesine ve öğrenmesine katkı sağlarlar. İşte, en faydalı kuruyemişlerden bazıları…

YER FISTIĞI

Yer fıstığında doymuş yağ asidi daha fazladır. Omega-3 içeriği fındık, ceviz ve bademe göre daha düşüktür. Çok iyi bir kuruyemiş sayılmaz. Flavonoid ve antioksidan içerir. Trigliseridleri düşürücü özelliği vardır.

CEVİZ

Ceviz iyi bir bitkisel protein kaynağıdır. Omega-3 içeriği iyidir. Ceviz beynin besini olarak bilinir. Bunun nedeni çocuklarda beyin gelişimi için gerekli olan omega-3 yağ asitlerinden zengin olması nedeniyledir. Manganez, bakır, B vitamini ve liften zengindir. Kan kolesterolünü düşürücü etkisi vardır. Ceviz triptofan aminoasidi içerir. Triptofan, melatinin için iyi bir kaynaktır. Kuvvetli bir antioksidan olan melatonin için de iyi bir kaynaktır. Melatonin hücre yenilenmesi ve yaşlanmayı geciktirme özelliği vardır. Melatonin uyku hormonu olarak da bilinir. Eklem gelişimi için faydalıdır.

FINDIK

Fındık tüm besin öğelerini içinde bulunduran bir besindir. İyi bir potasyum ve enerji kaynağıdır. Kolesterol düşürücü özelliği vardır. Solunum sistemi rahatsızlıklarında faydalıdır.

BADEM

Badem yararlı bir besindir. Antioksidan bakımından zengindir. Bağırsak sisteminin düzenli çalışmasına katkıda bulunabilir. Sinir sistemi gelişimi ve solunum yollarının sağlığı için faydalı bir besindir. Bağışıklık sistemi için de faydalıdır. Oksalat ve kalsiyum bakımından da zengindir. Bu nedenle böbrek taşına eğilimli olan çocuklara badem verirken dikkatli olunmalıdır.

KAJU FISTIĞI

Hint fıstığı olarak da bilinir. En iyi bakır kaynaklarından biridir. Triptofan, magnezyum, çinko, demir içermektedir. Bağışıklık sisteminde önemli rol oynayan selenyum içerir. Kalorisi ceviz kadardır. Doymamış yağ asidi içeriği yüksektir.

ANTEP FISTIĞI

Solunum sistemi rahatsızlıklarında faydalıdır. Protein miktarı iyidir. Kolesterol düşürücü özelliği vardır.

BEBEKLERİN HANGİ KURUYEMİŞLERİ YEMEMELERİ GEREKİR?

Kuruyemiş alerjileri genellikle 1-2 yaşından sonra ortaya çıkar. Fıstık alerjileri daha çok 2 yaş civarında görülürken fındık, cevize karşı alerji 5 yaş civarında görülmektedir. Ancak Türkiye’de fındık ve Antep fıstığı üretimi fazla olduğu için çocuklarda fındık, Antep fıstığı alerjileri 1 yaş civarında da görülebilmektedir.

Özellikle ailesinde alerji olan çocuklar kuruyemişlere doktora danışarak başlatılmalıdır. Alerjenitesi daha yüksek olan fıstık ve Antep fıstığına başlatılırken ise çok dikkatli olunmalıdır. Böbrek taşına eğilimli olan bebeklerin de badem yemekten kaçınmaları gerekir. Çünkü badem böbrek taşına neden olabilen kalsiyum ve oksalattan zengindir.

Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
Prof. Dr. Ahmet Akçay

[fotogaleri=829]