Güncelleme Tarihi:
Mevsim değişiklikleriyle birlikte vücudumuzda da bir takım değişiklikler meydana gelir. Tıpkı bahar aylarında sıkça görülen yorgunluk gibi vücudumuz yazın da sıcakla mücadele eder. Bu sırada daha fazla ihtiyaç duyduğu enerji ve beraberinde metabolizmanın hızlanması sonucunda da vücudumuzda vitamin eksiklikleri ortaya çıkabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınlarının hücrelerimize zarar vermesi de vitamin eksikliklerinin oluşma nedenlerindendir.
Diyetisyen Damla Erdoğan Özsoy, vücudumuz için gerekli, güneşin zararlı etkilerinden koruyan, toksinlerden arındıran ve bağışıklık sistemini kuvvetlendiren vitaminler eksik olduğunda yorgunluk, uyku hali gibi durumların yanı sıra pek çok ciddi sağlık sorununun ortaya çıkabileceğine dikkat çekiyor.
Vücuttaki tüm eksiklerin sağlığını etkileyeceğinin altını çizen Özsoy, “Vitaminler hem psikolojik hem biyolojik olarak hücrelerimize kadar koruyan, uyku halini bile düzenleyen harflerdir. Sağlıklı beslenmek sadece kısa aralıklarla diyet olarak yapılabilecek bir araç değil, hayatımız boyunca sağlık için sürdürmemiz gerek bir yaşam biçimidir. Dolayısıyla sağlıklı beslenmek sizin her mevsim, nerede olursanız olun, hava kaç derece olursa olsun içerisindeki vitaminleri ile her daim aynı sağlıkta kalmanızı sağlar. Verdiği psikolojik rahatlık ve hatta salgılattığı mutluluk hormonu da yanındaki artı olur” diyerek daha sağlıklı bir yaz geçirmek isteyenlere önerilerde bulunuyor.
D vitamini, besin kaynaklarından vücuda alınan ancak sentezlenmesi, güneş ile oluşan bir vitamindir. Dolayısıyla kışın zaten yetersiz kalan bu vitamin özellikle yazın telafi edilmezse bazı sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir. Güneş sayesinde vücudumuzda etki gösteren bir vitaminin eksikliğini de yazın daha çok hissederiz.
Özellikle yazın kapalı kıyafetler giyinmemeli, kısa aralıklarla belli saatlerde güneşten yararlanmalıyız. Aynı zamanda kışa deposunu hazırlamalıyız. Kemik gelişimi ve kalsiyumda önemli rol oynayan D vitamini kaynakları; yaz aylarında daha çok tüketme fırsatımız olan deniz ürünlerinde, yağlı balıklarda, süt, yumurta ve mantar da bulunmaktadır. Eksikliğinde halsizlik, kas ağrıları gibi sağlık sorunları ve ilerlemesi durumunda özellikle kadınlarda osteoporoz (kemik erimesi), çocuklarda raşitizm hastalığına sebep olabilir.
Güneşe karşı önemli bir koruyucu olan A vitamini, cilt lekeleri, kırışıklık, cilt kanseri gibi sorunların önlemeye yardımcı olur. Güneşin zararlı ışınlarından vücudumuzun hücreleri özellikle cildimizin zarar görmemesi için vücut A vitaminine yazın daha fazla ihtiyaç duyar ve eksikliği oluşur. Aynı zamanda mevsim değişikliğiyle oluşabilecek bağışıklık sisteminin zayıflamasını ve beraberinde getireceği sorunları engellemek içinde A vitaminine her daim ihtiyacımız vardır. Besin kaynakları ise turuncu meyve ve sebzeler (havuç), kırmızı et, balık, yumurta, domates, sakatatlardır.
E vitamini, vücudumuza zarar veren serbest radikallere karşı koruyucu, önemli vitamindir. Cilt, saç ve damar sağlığında oldukça önemli olan bu vitamin eksikliğinde bu fonksiyonlarda sağlık sorunları oluşabilir. Nitekim güneş koruyucularının, kremlerin pek çoğunda da E vitaminini görürüz. Yaz aylarında eksikliğinin yaşanmaması gereken antioksidan olan E vitaminini; yağlı tohumlar (fındık, fıstık, ay çekirdeği, badem), zeytinyağı ve bitkisel yağlar, zeytin, avokado, kuşkonmaz, kırmızıbiberden alabiliriz.
Yazın güneşin zararlı etkilerini azaltan ve bağışıklık sisteminde önemli rol oynayan C vitamini, özellikle güneş ışınlarının neden olduğu deri kanseri riskini azaltır. Çilek, domates, limon, kivi, kırmızıbiber, turunçgiller, kavun, karpuz, yeşilbiber kaynaklarıdır. B grubu vitaminleri de özellikle B1 (Tiamin) vitamini yaz aylarında en çok eksikliği hissedilen vitamindir.
Karbonhidratları enerji çevirmekte rol oynayan B1 vitamini, yazın artan enerji ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur. Bu sayede yorgunluğu ve halsizliği önlemektedir. B vitaminleri bağışıklık sistemini kuvvetlendirdiği gibi beyin ve sinir sistemi, cilt ve saç sağlığında da önemli rol oynar. Bu nedenle yazın vücudun B vitaminlerine duyduğu gereksinim artar. Eksikliğinde ise sinir sistemi hastalığı olan beriberi görülebilir. B1 vitamini ağırlıklı olarak kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri, brokoli, karnabahar, patates, tahıllar, yağlı tohumlar, et ve et ürünlerini besin kaynaklarıdır.