Yaş Grubuna Göre Kadınlara Özel Testler

Kadınların sağlığı açısından yapılması gereken testler deyince, tek başına testlerin yapılmasının yararı olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Cem Turan, öncelik sırasını ve yaş gruplarına göre yapılması gereken testleri anlattı.

Esas olarak öncelikle uygun olan şunlardır:

1) Bayanın jinekolojik durumu ile ilgili sorular sorarak bilgiler alınması (anamnez, hikaye veya öykü)

2) Jinekolojik yani kadın-doğum muayenesi yapılması

3) Daha sonra buna göre testlerin istenmesi gerekir.

Bu bağlamda 40 yaş öncesi ve sonrası ve ayrıca evli-bekar ya da bakire-bakire değil ayırımı yapılarak başlanması daha uygun olur.

40 Yaş Üstü Bayanlar

Eğer kişi bakire ise yılda bir kez idrara sıkışık haldeyken, yani idrar torbası (mesane) dolu iken karından yapılan ultrasonografi ile (transabdominal sonografi) rahim, yumurtalıklar ve rahim komşuluğundaki tüpler yani rahim kanalları incelenir. Bu inceleme ile özellikle rahimde bulunan myomlar, yumurtalık kistleri (over kistleri), rahim, yumurtalık ve kanallarla ilgili kitleler tespit edilebilir. Ayrıca adet düzensizliği (daha çok adet gecikmesi şeklinde), kıllanmada artış ve hormonal düzensizlikle seyreden ve ultrasonografide yumurtalıklarda çok küçük kistçiklerle seyreden polikistik over sendromu saptanabilir.

Şiddetli bir şekilde ağrılı adet gören bayanlarda yumurtalıklarda çikolata kistleri (endometrioma, endometriotik kist) görülebilir. Elle meme muayenesi hekim tarafından yapılır ve bayana kendi kendine nasıl meme muayenesi yapacağı öğretilir ve bayanın bu meme muayenesini ayda bir kez yapması söylenir. Ayrıca 40 yaş üstü bayanlarda yılda bir kez memelerin değerlendirilmesi amacıyla mamografi ve gerekirse meme ultrasonu yapılması uygun olur.

Cinsel hayatı başlayan evli veya evli olmayan kadınlarda yıllık jinekolojik muayeneler, rahim ağzı kanser tarama testi olan smear testleri ile vajinal ultrason muayeneleri son derece önem taşımaktadır. Vajinal yoldan yapılan ultrasonograf, transabdominal yani karından yapılan ultrasonografiden çok daha yararlı bilgiler verir. Rahim, yumurtalık ve tüpler yani rahim kanalları çok daha iyi değerlendirilir. Eğer problem olduğu düşünülen bir ultrason görüntüsü elde edinilirse ilave kan testleri (CA 125 vb gibi ya da hormonal testler) istenebilir.

Yine 40 yaşına gelindiğine ilk olarak bir kemik mineral dansitometri testi yapılması uygun olur. Böylece kemik yoğunluğu belirlenmiş olur. Daha sonra 2-3 yılda bir kez kemik mineral dansitometri testi yaptırılabilir.

Özellikle 45’li yaşlardan sonra menopoza geçiş döneminde (perimenopoz) ise yumurtalık rezervini görmek için bir takım hormon testleri yapılabilir. Bunlar arasında FSH, LH, E2 (Estradiol), PRL (Prolaktin) ve Tiroid fonksion testleri (TSH, Serbest T3 ve Serbest T4) sayılabilir.

18-40 Yaş Arası Bayanlar

Bu yaş grubundaki bayanlarda da evli veya bekar olma durumuna göre yukarıda belirtildiği gibi yılda bir kez vajinal ya da karından ultrasonografi, smear testi ve gerekirse kan testleri yapılması önerilir. Bayana kendi kendine meme muayenesi yapma yöntemi öğretilir. Gerekirse meme ultrasonu yapılabilir. Ama genellikle mamografi yapılması gerekmez.