Yanıklarda ilk yardım

Ateş, radyasyon, kızgın cisim vb. çeşitli fiziksel ve yakıcı kimyasal etkenlere maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasına yanık denir.

1. derece yanıklar

• Derinin yüzeyinde, kızarıklık (pembe, kırmızı arası renk) şeklinde görülen doku hasarı vardır.

• Ağrı vericidir.

• Yanan bölgede hafif şişlik vardır.

• Genelde 48 saat içinde kendiliğinden iyileşir

2. derece yanıklar

• Derinin 1. ve 2. tabakası etkilenmiştir.

• Enbelirgin özelliği deride içi su dolu kabarcıklar ( bül ) oluşmasıdır.

• Çok ağrılıdır.

3. derece yanıklar

• Derinin tüm tabakaları etkilenir.

• Kaslar, sinirler, damarlar etkilenebilir.

• Yanık bölgede beyaz kuru yaradan, siyah renge kadaraşamaları vardır.

• Ağrısızdır, çünkü bütün sinirler zarar görmüştür.

Yanığın vücutta oluşturduğu olumsuz etkileri

• Derinliğine, yaygınlığına ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak, organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar.

• Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir.

• Hasta ya da yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon riski oluşur. Isı ile oluşan yanıklarda ilk yardım

• Kişi hala yanıyorsa, paniğe engel olunur, koşması engellenir.

• Hasta ya da yaralı ıslak battaniye vb. ile sarılır ya da yuvarlanması sağlanarak yanma durdurulmaya çalışılır.

• Hasta ya da yaralının hava yolu açıklığı ve solunumu (AB) değerlendirilir.

• Yanık çok yaygın değilse yanan bölge en az 20 dk.tazyiksiz ve bol soğuk su altında tutulur.

• Şişlik oluşabileceğinden saat, yüzük, bilezik vb. takılar çıkarılır.

• Yanan bölgedeki giysiler çıkarılır (giysi yanan bölgeye yapışmışsa etrafından kesilerek çıkarılması gerekir).

• Yanan bölge sabunlu su ile dikkatlice temizlenir.

• Su toplayan yerler patlatılmaz.

• Yanan bölgelere (el,ayak gibi) birlikte bandaj yapılmaz.

• Yanık üzeri temiz ve nemli bezle örtülür, yanık üzerine hiçbir madde sürülmez.

• Hasta ya da yaralı battaniye vb. ile örtülür.

• Yanan vücut bölgesi geniş ve sağlık kurumu uzaksa, kusma yoksa, bilinci açıksa; sıvı kaybını gidermek amacıyla hasta ya da yaralıya hazırlanan sıvı (1 lt. su+ 1 çay kaşığı karbonat + 1 çay kaşığı tuz), maden suyu vb. içirilir.

• Tıbbi yardım istenir ( 112 ).

Kimyasal yanıklarda ilk yardım

• Yanan bölgedeki giysiler çıkarılarak, kimyasal maddenin deriyle teması kesilir.

• Yanan bölge bol, tazyiksiz akan suyla, en az 20-25 dk. yıkanır.

• Hasta ya da yaralı battaniye vb. ile örtülür.

• Tıbbi yardım istenir ( 112 ).

Elektrik yanıklarında ilk yardım

• Olabildiğince soğukkanlı ve sakin olunur.

• Hasta ya da yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir.

• Akımı kesme imkânı yoksa yalıtkan bir maddeyle (tahta, plastik) kişinin elektrikle teması engellenir.

• Hasta ya da yaralının solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilmelidir.

• Hasta ya da yaralı kımıldatılmamalıdır.

• Hasar gören vücut bölgesi örtülür.

• Hasta ya da yaralının bilinci açık ve kendini iyi hissediyorsa dahi tıbbi yardım istenir.

Sıcak çarpmasında ilk yardım

• Hasta serin ve havadar bir yere alınır.

• Hastanın giysileri çıkarılır.

• Hasta sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir.

• Bulantı yoksa ve bilinci açıksa; su ve tuz kaybını gidermek için hastaya su, tuz, karbonatla hazırlanan sıvı ya da maden suyu içirilir.
  
Kaynak: www.ilkyardim.org.tr