Güncelleme Tarihi:
Bacaklara giden atar damarlardaki daralma ya da tıkanıklığa bağlı olarak yolda yürürken tek ya da iki bacakta ağrı ortaya çıkınca kişi aniden yürüyemez hale gelir. Bu esnada etrafındaki insanların durumunu anlamaması için kişi vitrine bakıyormuş gibi davranır ve 3-5 dakika dinlendikten sonra bacaklardaki ağrı geçer, yürümeye devam eder ve bir süre yürüdükten sonra aynı durum tekrarlanır. Vitrine bakmak bahanesiyle sık sık mola verilmesi nedeni ile aslında tıpta periferik damar hastalığı olarak adlandırdığımız hastalık halk arasında vitrin hastalığı ya da bulgusu olarak adlandırılır.
Erkeklerde kadınlardan 5 kat daha sık görülmektedir. Sıklığı erişkin erkeklerde %10 civarındadır. Yaşlı nüfusta %12-20 arasında değişmektedir.
Doç. Dr. Mert Yılmaz toplumun risk faktörleri açısından bilinçlendirilmesinin son derece önemli olduğuna işaret ediyor:
Hastanın tedavisi yaşam tarzı değişikliği, sigarayı bıraktırmaya odaklanma, her gün 30 dakika egzersiz (yürüyüş yandalların gelişimini sağladığı için tedavinin önemli bir parçasını oluşturur), obezite kontrolü ve bir Akdeniz diyetini içermelidir. Kan basıncını kontrol için tıbbi tedavi ilave edilebilir. Hedeflenen LDL kolesterol düzeyine ulaşmak için lipit düşürücü tedavi kullanılır. Diyabet hastalarında hedefe ulaşmak için kan şekeri kontrol altına alınmalıdır. Damar genişletici ve pıhtı oluşumunu engelleyecek ilaçlar tedaviye ilave edilir.
Ayrıca atardamar hastalığının yeri ve seviyesine göre stent ya da cerrahi yöntemlerle tedavi tamamlanmaktadır.
1-Yürürken bacaklarımda ağrı ya da kramp oluşuyor mu?
2-Bu ağrı dinlenince hemen geçiyor mu?
3-Bu ağrı tek mi yoksa iki bacakta mı?
4-Bacakta veya ayakta soğukluk, solukluk var mı?
5-Ayağınızda iyileşmeyen yara var mı?
Yürümekle ağrısı olan periferik damar hastalarının 5 yıl içinde ölüm riski %20 iken, bu 10 yılda %50’ye ulaşmaktadır, dinlenme esnasında bacak ağrısı olan hastalarda 5 yıl içinde ölüm % 50 görülmektedir. Periferik damar hastalarındaki ölüm oranları günümüzde birçok kanserden daha yüksek olup toplum sağlığı açısından koroner damar hastalığı kadar önemlidir. Göğüs ağrısının koroner kalp hastalığının bulgusu olduğu toplumun tamamına yakını tarafından bilinirken aynı öneme sahip bacak ağrısında da aynı farkındalığın olması son derecede önemlidir.
Periferik damar hastalarında agresif risk faktörü tedavisi, hastaları erken ölüm ve organ problemlerinden korur. Buna rağmen, tanı almış ve tedavi altındaki periferik damar hastalığı olanlarda yüksek riskli kalp damar hastalıkları görülebilir. Periferik damar hastalarının uygun bakım alması için kalp damar cerrahisi kliniklerine yönlendirilmesi gereklidir.