Uyuz nedir? Nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir?

UYUZ NEDİR?

Uyuz (skabies) sarcoptes scabiei’in etken olduğu artropod cinsi eklem bacaklılar gurubuna ait bir parazit tarafından oluşturulur. Parazitlerce oluşturulan hastalıklar genelde enfestasyon olarak adlandırılır.

NASIL BULAŞIR?

Bu enfestasyon insandan insana temas ile geçer. O nedenle aile bireylerinde topluca görülme olasılığı yüksektir. Bulaşmanın olabilmesi için uzun süreli deri teması olması önemlidir. El sıkma gibi kısa süreli temaslar ile bulaşmaz. Ancak kısa süre önce uyuzlu kişiler tarafından kullanılmış ve uyuz bulaşmış koltuk, kanepe, kıyafet, yastık yorgan gibi eşyaların temizlenmeden direkt kullanımı ile bulaşabilir. Bu açıdan kışla, kamp, kreş, okul, hastane, bakım evleri ve spor salonları gibi toplu kullanım alanları bulaşının en sık olduğu alanlardır ve hızlı yayılıma neden olur. Alışveriş merkezinde sizden kısa süre önce o kıyafeti denemiş kişilerin kıyafetlerini yıkanmadan kullanmak bulaş sebepleri arasında sayılmaktadır.

Kötü hijyen koşulları bulaşma sebebi olmanın yanında, enfeksiyonun şiddetli seyretmesine ve tedaviye direnç oluşmasına katkıda bulunmaktadır. Genç erişkinlerde hafif seyreden klinik tablo yaşlı, yatalak ve çocuklarda daha şiddetli olabilmektedir. Eşlik eden bağışıklık sistemini zayıflatan, AİDS, kanser, diabet gibi hastalıklar hastalığın şiddetli seyretmesine neden olan sebepler arasındadır.

[fotogaleri=4740,4727,2335]

UYUZ TANISI NASIL KONUR?

Tanı genellikle klinik muayene bulguları ile konur. Aile bireylerinde veya yakın çevresinde de olan, inatçı, dirençli kaşıntı, genellikle yüz ve saçlı deri hariç tüm vücutta olur ve geceleri artar. Ancak parmak araları, koltuk altı, kasıklar, genital bölge, göğüs uçları en çok kaşınan alanlardır. Muayenede parazitin deride açtığı tüneller ve kabarcıkların görülmesi ve bunların mikroskopta incelenmesi ile tanı koyulur.

UYUZ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Tedavisi zor bir hastalıktır. Toksik etkisi az ve tedavi edici etkisi yeterli olduğu için çoğu zaman permetrin tercih edilir. Ancak gama benzen hidroklorid yan etki potansiyeli yüksek olduğu için tercih edilmemektedir. Tedavide önemli olan kaşınan tüm bireylerin aynı anda tedavisi önemlidir. Bir de kıyafetlerin, yatak, yorgan, yastıkların da eş zamanlı temizliğin sağlanması önemlidir. Bireysel ve yetersiz yapılan aile ve diğer bulaştığı tahmin edilen kişileri içermeyen tedaviler nedeni ile tekrarlayan bulaşlar tedaviyi zorlaştırmaktadır. Permetrin grubuna dirençli vakalarda benzil bezoate ve vaselinli sülfür karışımlar kullanılmakta bazen 3-4 kür tekrarlayan tedavi seansları dirençli vakalarda önerilmektedir.

Tedavide önemli olan bulaşma ihtimali olan tüm bireylerin ve kıyafet ve yaşam alanların temizliğin sağlanmasıdır. Yatak, kanepe, mont ve kaban gibi yıkanamayan eşyaların gün ışığında havalandırılması tekrar bulaşmaşını önlemek açısından önemlidir.

DHA'ya konuşan Cildiye Uzmanı Dr. Emre Araz, “Bu yılın ilk 11 ayında vaka sayısının üç kat arttığına şahit olduk. Dermatoloji camiası olarak vaka sayısındaki bu artışı dikkat çekici buluyoruz" dedi. Geçen yıllara göre hastanelerine başvuran uyuz vakalarının üç kat arttığını vurgulayan Cildiye Uzmanı Dr. Emre Araz, “Hastanemizdeki son 5 yıllık istatistikleri çıkardığımızda, bu yılın ilk 11 ayında dahi vaka sayısının üç kat arttığına şahit olduk. Dermatoloji camiası olarak vaka sayısındaki bu artışı dikkat çekici buluyoruz. Son 30 yıldır bazı dönemlerde uyuz mikrobunun toplumda salgın düzeyine gelecek boyutta arttığını görüyoruz. Dermatoloji camiası olarak belirli dönemlerde görülen bu artışın araştırılması gerektiğini düşünüyoruz. Ama daha da önemlisi halkımızın teşhis ve tedavi için gecikmemesi, aileden birine bu teşhis konduysa tüm aile bireylerinin tedaviye dahil edilmesidir” dedi.

ÇARŞAFLAR VE ÇAMAŞIRLAR 60 DERECEDE YIKANMALI

Birçok başka hastalıkta da kaşıntı olduğunu bu nedenle uyuz hastalığının çoğu zaman önemsenmediği ya da zamanında teşhis edilemediğini söyleyen Dr. Araz, şu uyarılarda bulundu: "Kişiler bunu basit bir alerjiolarak değerlendirebilir başlangıçta. Eğer ailede bu şekilde kaşınan bir birey varsa, mutlaka vakit geçirmeden doktora başvurulmalıdır. Doktor tedavi verdiğinde de tüm aile bireylerinin eş zamanlı olarak bu tedaviyi uygulaması gerekir. Çünkü temas yoluyla hızla bulaşan bir parazit türüdür bu. İlk temas bölgeleri de genellikle el içleri, parmak araları, bilekler oluyor. Bu akar, kıvrımlı bölgelerde yaşamaya daha çok uygun. Ayrıca medikal tedavinin yanı sıra bir de kıyafet, çamaşır, çarşaflarla ilgili önlemler alınmalı. Çünkü sarcop dediğimiz uyuz paraziti, çarşaflarda, dış ortamlarda da 36 saat canlı kalabiliyor. Bu yüzden kıyafet, çamaşır ve çarşafların 60 derecede yıkanması gerekli. Bu yapılamıyorsa da bir poşete koyup, 3 gün boyunca en azından balkonda ağzı kapalı bekletilmeli. Böylelikle havasız kalınca parazitler ölür. Bu da bir tedaviye yardımcı bir unsurdur."

HÜRRİYET AİLE ÖZEL