Unutkanlık neden olur? Hafıza nasıl geliştirilir?
Güncelleme Tarihi:
Alzheimer hastalığı ileri yaş hastalarda daha fazla görülürken, özellikle 65 yaşından sonra görülme sıklığı da giderek artıyor. Nöroloji Bölümü Direktörü Prof. Dr. Yaşar Kütükçü unutkanlık nedenlerini anlattı, hafızayı geliştirecek önerilerde bulundu.
Müziğin Alzheimer hastalığı üzerine olumlu etkileri uzun zamandan beri bilinirken, bu konuda oldukça fazla sayıda çalışma yapılıyor. Müziğin duyguları, duyguların da anıları canlandırıldığını, başka hiçbir şeyin yapamayacağı şekilde hastaların anılarını hatırlattığını söyleyen araştırmalar mevcut.
Alzheimer sıklığının yaşla birlikte arttığını, hastaların yaklaşık yarısının 75-80 yaş aralığında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yaşar Kütükçü “Ülkemizde yapılan bir çalışmada ise 70 yaş üzerinde görülme sıklığı yaklaşık yüzde 10” dedi.
EN SON MÜZİK YETENEĞİ KAYBOLUYOR
Eskiden bilinen, dinlenen şarkıların hastalarda eski anıları anımsamayı sağladığına dair çalışmalar mevcut. Bir çalışmada demanslı hastalarda en son müzik yeteneğinin kaybolduğunun gösterildiğini anlatan Anadolu Sağlık Merkezi Nöroloji Bölümü Direktörü Prof. Dr. Yaşar Kütükçü “Bu nedenle ileri evre Alzheimer hastalarında bile bu yolla hastalara tekrar bazı şeyleri kazandırmak ve öğretmek için en iyi yol müzik olabilir. Enstrüman çalmayı bilen hastalarda özellikle bunu kullanmak çok yararlı olabilir. Hatta müziği kullanarak hareket fonksiyonları yeterli olan hastalarda müziğin ritmini kullanarak yapılan danslar hastalarda sarılma dokunma duyularını ve bununla birlikte güven duygusunun artması ve anıların canlanmasında güzel bir yol olabilir” şeklinde konuştu.
MÜZİK UYKU BOZUKLUKLARINI DA DÜZELTİYOR
Müziğin hastalarda değişik çalışmalarda ajitasyonu, anksiyeteyi, saldırganlığı, uyku bozukluklarını düzeltici ve hatta bilişsel ve fiziksel fonksiyonları düzeltici etkileri olduğu bildiriliyor. Şarkı söylemek aslında beynin sağ yarıküresinin sağladığı bir eylemdir, ancak müzik ritmi dışında diğer fonksiyonlar da olduğundan aynı zamanda sol yarıküresi ve hatta görme merkezi de uyarılarak birlikte bu alanların çalışmasını böylece beynin bir şekilde uyarılmasını sağlıyor. Unutkanlığı ve ilerde gelişebilecek demansı önlemenin yolları önce bunlara neden olabilecek hastalıkların bilinmesi ve bunlara karşı yapılacak mücadele ile başlar.
UNUTKANLIĞA SEBEP OLAN FAKTÖRLER:
- Damar sertliğine neden olan yüksek tansiyon, şeker, kolesterol yüksekliği, sigara kullanımı gibi nedenler var ise bunları ortadan kaldırın.
- Düzenli egzersiz yapın. Özellikle düzenli yürüyüş yapanlarda unutkanlık ve demansın gelişme riskinin daha düşük olduğu birçok çalışmada gösterilmiştir.
- Sosyal ilişkilerde bulunun ve aktif olun. Bu ayrıca stres, depresyon anksiyete gibi diğer risk faktörlerinin azaltılması için de önemlidir.
- Düzenli ve dengeli beslenin.
- Stresten uzak durun.
- Zevkle yapabileceğiniz uğraşılar bulun ve yapın. Varsa hobilerinizi devam ettirin.
- Düzenli uyuyun.
- Sigara içiyorsanız bırakın.
HAFIZAYI GELİŞTİRME AKTİVİTELERİ
- Bulmaca, Sudoku çözmek
- Scrabble gibi strateji gerektiren oyunlardan oynamak
- Bol miktarda gazete, dergi okumak, sevdiğiniz türden kitap okumak
- Müzik aleti çalmak,
- Yabancı dil öğrenmek gibi yeni hobiler ve uğraşılar edinmek, bunları öğrenmek için uğraşmak.
UNUTKANLIKTA YARDIMCI OLACAK ÖNERİLER
- Günlük işlerinizi, planlarınızı, randevularınızı ve yapacaklarınızı not alın.
- Alışverişe çıkarken liste yapın.
- Önemli telefon numaralarını bir yere yazın.
- Bir şeyi nasıl yapacağınızı unutuyorsanız yapış sırasını yazın.
- Koyduğunuz eşyaları (anahtar, gözlük gibi) bulamıyorsanız hep aynı yere koymaya dikkat edin.
- Randevularınız için hatırlatması bakımından saat kurulabilir.
- Biriyle konuşurken dikkatinizi ona verin.
- Mümkünse bu konuşmaları sessiz ortamlarda yapın.
