Tuvalet eğitiminde süreç nasıl yönetilmeli?

Çocuğunuza tuvalet eğitimini verme zamanı 18-30 ay civarındadır. Bu, çocuktan çocuğa değişebilir. Tuvalet eğitimini vermemek veya yanlış vermek çocuğun ileriki yaşamında idrar yollarında bazı hastalıklarla karşılaşmasına sebep olabilir. Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Akbal, tuvalet eğitiminde nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlattı.

Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğunuzun buna hazır olup olmadığını anlamanız gerekir. Bunu anlamak için çocuğunuzun bazı davranışları gösterip göstermediği size ipuçları verecektir.

Bunları kısaca özetlersek:

• Tuvaletini bezine yapan çocuğunuz altını pislettiği zaman bir şekilde bunu size anlatmaya çalışıyor mu?
• İç çamaşırlarını, pijama ve ev içinde giydirdiğiniz kıyafetleri kendisi indirip çekebiliyor mu?
• Banyo ve tuvaletin evin ayrı bölümleri olduğunu ve orada neler olduğunu anlamak için bazı davranışlar da bulunuyor mu?
• Lazımlık benzeri bir şeye oturabiliyor mu?
• Evet ve hayır kavramlarını biliyor ve söylüyor mu?
• Kuru ve ıslak ne demek? Biliyor ve ifade edebiliyor mu?
• Her hangi bir başarısında ödüllendirmeye pozitif cevap veriyor mu?
• Sizden istediği şeyleri talep edebiliyor mu?

Bazı çocuklar bu eğitimi tamamlamamakta çok direnirler. Öncelikle zorlama ve ceza ile bu eğitimi istediğiniz zaman içinde veremeyeceğinizi bilmeniz gerekir. Etrafınız da yakın yaşlarda tuvalet eğitimini tamamlamış arkadaşlarınızın çocuklarından örnekler vermeniz faydalı olacaktır. Bunu yaparken karşılaştırma yapmamalısınız. Bu çocukta kendini yetersiz hissetmesine ve öz güven kaybına neden olacaktır. Tüm çocukların farklı olduğunu, her birinin birbirine karşı farklı alanlarda üstünlük gösterdiğini unutmayın.

NASIL BİR DÜZEN OLUŞTURMALISINIZ?

Bu eğitim sırasında bir düzen oluşturmanız gerekir:

• Sabah kalktıktan sonra, her yemekten ve gece yatmadan önce tuvalete gitmeye teşvik etmeniz faydalı olacak ve çocuğun aklında çabuk kalan zaman dilimleridir.
• Bu dönemde giyip çıkarması kolay ve ıslandığında kolayca değiştirilebilen pijama ve benzeri kıyafetler kullanmanız süreci kolaylaştıracaktır.
• Bu süreçte küçük kazalar olduğunda anlayışla karşılamak ve bir dahakine tuvalete yapabileceğini söylemek gerekmektedir.
• Bu sırada küçük ödüller vermek, onu motive edecek kelimeler kullanmak faydalı olabilir.
• Bazı durumlarda tuvalet Çocuk için uygun olmaya bilir. Tuvalettin çok karanlık olması, kötü kokuyor olması vb. Tuvalet eğitimi sırasında tuvaleti çocuğun benimseyeceği şekilde düzenleye bilirsiniz.
• Bu eğitim sırasında yapılması gereken sırasıyla bazı ana başlıklar vardır. Bunlar sırasıyla tuvalete gitmek, soyunmak, tuvaletini yapmak, temizlenmek, giyinmek, sifonu çekmek ve ellerini yıkamaktır. Tuvalet eğitimi bunların hepsi yapıldığında başarılmış demektir.
• Başarısız olup vazgeçmemek ve bu eğitimden soğumamak için bazı dönemler de bu eğitimi erteleyiniz.

Örneğin;

• Çocuğunuzun o an aktif bir sağlık problemi varsa
• Kendi evinizin dışında başka bir yerdeyseniz
• Yeni bir kardeşin olduğu stresli durumlarda

TUVALET EĞİTİMİNDE BAŞARISIZ OLDUYSANIZ...

Bir süre verip nefes almak her iki taraf için de pozitif sonuçlar verecektir.

Çocuklar her yeni bir şeyi öğrenme döneminde kendilerini güvende hissetmelidir. Yanlış bir tecrübe veya hata sonucu öğrenme uzun vade de sıkıntı çıkarabilir. Örneğin uygun tuvalete oturamama ve bu konuda güvende hissetmemesi bile tuvaletten kaçması için bir sebep olacaktır.

Bu dönemde küçük kazalardan dolayı çocuğunuzun altı uzun süre ıslak kalabileceğinden cildini sık sık kontrol etmeyi ve gerekli bakımı yapmayı unutmayın. Kullandığınız alt bezini düzenli ve sık aralıklarla değiştirin.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BAZI NOKTALAR

• Bu eğitim sırasında çocuğunuzda giyip soyunması kolay kıyafetleri tercih ediniz. Bu sayede çocuk lazımlığa oturup kalkarken rahat ve hızlı hareket eder.
• Sizde tuvalete oturup çocuğunuza yapması gerekeni gösteriniz ve sizi taklit etmesini sağlayınız.
• Çocuğunuzun hal ve hareketlerinden tuvalet ihtiyacı olup olmadığını anlamaya çalışınız. Örneğin yüz mimikleri, çiş tutma manevraları vb. Bu anı yakalarsanız tuvalete gitmesini teklif ediniz.
• Belli aralıklarla tuvalet ihtiyacı olup olmadığını sorunuz, yok der ise ısrarcı olmayınız. Bunu yaparken ortaya çıkabilecek küçük kazalarda çocuğunuzu azarlamayınız.
• Bu eğitim verilirken rutin döneminizde olmanız önemlidir. Örneğin uzun bir seyahate çıktığınız dönemde bunu uygulamak zordur. Ama gene de böyle bir durum içinde iseniz şunları dikkat etmenizi öneririm.
• Çocuğunuzun bu dönemde kullandığı aparatı yanınızda taşıyınız.
• Her iki saatte tuvalete götürünüz.
• Uçağa veya diğer toplu taşıma aracına binmeden önce tuvalete götürünüz.
• Bunları uygularken bu durumun mevcut durum ile alakalı olduğunu çocuğunuza anlatmaya çalışınız ve tatil bitiminde eskiye dönüleceğini belirtiniz.
• Yanınızda gerekli sayıda kıyafet ve hijyen malzemesi alınız.
• Özellikle oyunun bol olduğu eğlence alanlarında çocuk oyuna dalacağı ve oyundan kopmak istemeyeceği için belli aralıklarla çocuğunuza tuvaletini hatırlatın veya siz götürün.

Tuvalet eğitiminde sabırlı olursanız harcayacağınız zaman kat ve kat size geri dönecektir.

Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Akbal