TSH yüksekliği neden olur? Belirtileri ve tedavisi

TSH NEDİR?

TSH terim olarak ‘tiroid stimulan hormon’ kelimelerinin baş harflerinin kısaltılmış şeklidir. TSH beyinde bulunan hipofiz bezinden salgılanır ve tiroid bezinden tiroid hormonlarının (T4 ve T3) yapılmasını sağlar. Tiroid bezinden tiroid hormonlarının normal şekilde salgılanması için TSH’ın belirli düzeyde salgılanması şarttır.

TSH’IN YÜKSEKLİĞİ NASIL BELİRLENİR?

TSH yüksekliği kan testleriyle belirlenir. TSH’ın normal değerleri genel olarak 0,35-4,5 mIU/L olarak kabul edilmektedir. Normal aralıklar laboratuvardan laboratuvara farklılık gösterebilse de genel olarak TSH 4,5 mIU/L üstündeyse yüksek olarak değerlendirilmektedir. Bununla beraber çeşitli durumlarda TSH yüksekliğinin değerlendirilmesi farklılık göstermektedir. Örneğin gebelerde TSH’ın daha düşük olması hedeflenir (ilk üç ay 2,5 mIU/L altı, üçüncü aydan sonra 3 mIU/L altı). Diğer taraftan yaş da TSH sınırlarını belirleyen etkenlerden biridir ve 80 yaş üstünde, eğer hastanın şikayeti yoksa TSH 7,5 mIU/L’e kadar normal kabul edilebilmektedir.

TSH YÜKSEKLİĞİNİN SEBEPLERİ NELERDİR?

Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi), TSH yüksekliğinin en önemli sebebidir. Diğer bir ifadeyle TSH yüksekliği tiroid bezinin az çalıştığının yani az hormon ürettiğinin göstergesidir. Aslında tiroid az çalışınca beyin bu durumu düzeltebilmek ve tiroid hormon seviyesini yükseltebilmek (normale getirmek) için TSH’ı yükseltmektedir.

Tiroid bezinin az çalışmasına sebep olabilecek bütün sebepler TSH yüksekliğine sebep olabilir. Bunlar arasında hashimoto tiroidi, ameliyat veya atom tedavisi sonrası tiroid bezinin az çalışması, iyot eksikliği ve çeşitli ilaçlar sayılabilir. Çok nadiren bazı hastalarda hipofiz bezindeki tümörler ve tiroid hormon direnci ile karakterli durumlar TSH yüksekliğine sebep olabilir.

TSH YÜKSEKLİĞİ VE TİROİD YETMEZLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ NASILDIR?

TSH yüksekliği ile tiroid yetmezliğini belirleyen ana durumlardan birisi tiroitten salgılanan ve T4, T3 denilen hormonların seviyesidir. Başlangıçta TSH yükselmesine rağmen tiroid hormonlarının seviyesi henüz düşmemiş olabilir, yani tiroid hormonları normalken TSH yüksek olabilir. Bu duruma hafif tiroid yetmezliği ( subklinik hipotiroidi) denir. Bu noktada klinik belirti ve bulgular çok hafif olabilir veya hiçbir belirti ve bulgu izlenmeyebilir. Zamanla tiroid hormon seviyeleri de kanda düşmeye başlayabilir ve tiroid yetmezliğinin belirti ve bulguları belirgin hale gelir.

TSH YÜKSEKLİĞİ HANGİ ŞİKÂYET VE BELİRTİLERE SEBEP OLABİLİR?

Eğer kanda tiroid hormonları normalse hiçbir şikâyet görülmeyebilir. Fakat bazı kişiler TSH yüksekliği durumunda kanda tiroid hormonları düşmese de tiroid yetmezliği belirti ve bulgularını gösterebilmektedir.

Tiroid hormonları, vücutta birçok sistemin metabolizmasını düzenlediği için, birçok sisteme bağlı belirti ve bulgular görülebilir. Bu kişilerde halsizlik, yorgunluk, unutkanlık, depresyon, kolay üşüme, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, kilo alma ve kilo verememe, kabızlık, göz etrafında şişlik, kolesterol yüksekliği, ses kısıklığı, cinsel isteksizlik, kadınlarda adet düzensizliği ve kısırlık en sık karşılaşılan şikayetlerdir. TSH yüksekliği ve tiroid yetmezliği durumunda bu şikayetlerin biri veya birkaçı olabilir. Diğer taraftan bu şikayetlerin olması, mutlak tiroid hastalığını göstermeyip, diğer sistemik hastalıklara da bağlı olabilir.

TSH YÜKSEKLİĞİ DURUMUNDA NE YAPILMASI GEREKİR?

TSH düzeyiniz yüksek saptandıysa endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanına başvurmanız gerekir. Doktorunuz öncelikle TSH yüksekliğinin sebeplerini araştıracaktır. Beslenme önerilerine ek olarak gerekli gördüğü durumlarda tiroid hormon tedavisine başlayacak ve tiroid hormon değerlerinizi olması gereken düzeylerde tutmak için belirli aralıklarla sizi takip edecektir.

HÜRRİYET AİLE ÖZEL