Toksik şok sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri, tedavisi hakkında bilgiler

Toksik şok sendromu, ‘staphylococcus aureus’ adı verilen bakterilerin kana karışması nedeniyle meydana gelen ve müdahale edilmediği takdirde çok ciddi sonuçları olan bir sendromdur.

Toksik şok sendromunun sebepleri nelerdir?

Nadir olarak görülse de vajinal tampon kullanan kadınlarda tamponun uzun süre değiştirilmemesine bağlı olarak, bakteriler için oldukça iyi bir besiyeri oluşturan kan vajinada uzun süre bekler ve bu bakteriler hızla çoğalır, yaydıkları toksinler bireyin kanına geçer, toksik şok sendromu gelişir. Vajen içerisinde uzun süre kalan tamponlar, bakterilerin üreyebileceği ortama zemin hazırlar. Vajende oluşan bir tahriş varsa bakteri kana karışabilir. Ancak yalnızca tampon kullanımı değil, jinekolojik cerrahi işlemler, doğum kontrolü için uygulanan bazı yöntemler ve eklem iltihapları da toksik şoka neden olabilmektedir. Aynı zamanda ‘staphylococcus aureus’ bakterisinin bulunduğu dirsek ve burun bölgesi yaralanmalarında, yara temiz tutulmadığı takdirde toksik şok sendromu yaşanabilir.

Toksik şok sendromu nasıl anlaşılır?

Toksik şok sendromuna bağlı yakınmalar şunlardır:

Ateş, deri döküntüsü ve deride soyulma, kas ağrısı, ishal, ani tansiyon düşmesi.

Regl dönemindeyseniz ve vajinal tampon kullanıyorsanız şu belirtilere karşı dikkatli olmalı ve doktora başvurmalısınız:

• Aniden yükselen ve 38 dereceyi geçen ateş
• Baş ağrısı
• Bulantı ve kusma
• İshal
• Bilinç değişiklikleri
• Vücutta yaygın kaşıntı
• Yaygın eklem ağrıları

Tampon kullanırken dikkat edilecek birkaç basit kural toksik şok riskini azaltır

• Regl kanamanız için yeterli olacak en küçük tamponu kullanın.
• Tampon üretici firmasının önerilerine harfiyen uyun.
• Tamponu yerleştirmeden önce ve yerleştirdikten sonra ellerinizi sabun ile iyice yıkayın.
• Üretici firmanın önerileri doğrultusunda tamponu sık sık değiştirin.
• Aynı tamponu 4-8 saatten daha uzun bir süre tutmayın.
• Asla aynı anda birden fazla tampon kullanmayın.
• Gece yatarken tampon yerine ped kullanın.
• Regl dönemi dışında akıntı nedeni ile asla tampon kullanmayın.
• Sadece pamuk içeren tamponlar kullanın.
• Bir kez bu sendroma maruz kalmış kadınlarda, tampon kullanımı yasaklanmalı ya da absorbsiyon gücü az olan tamponların sık aralıklarla değiştirilmesi öğütlenmelidir.
• Önemli olan oldukça ağır seyredebilen bu sendromun gelişmesini önlemektir.

Toksik şok sendromu tedavisi

Toksik şok sendromu (TŞS) tedavisi hızlı ve belirli bir prosedürü takip ederek yapılmalıdır. TŞS tanısı konulduğunda ilk yapılması gereken toksin üretiminin merkezini saptamak ve temizlemeye çalışmaktır. Ciltte belirli bir lezyon varsa temizlenmeli ve drene edilmelidir. Cerrahi yaralar iyice gözden geçirilmeli ve bol serum fizyolojik ile yıkanmalıdır. Tampon varsa hemen çıkarılmalıdır. İkinci olarak ise hemen bir damar yolu açılarak agresif sıvı tedavisine başlanmalı ve vücudun sıvı açığı yerine konmalıdır. Organ hasarını önlemek için bu son derece önemlidir.

Toksik şok sendromu olan erişkin hastalarda sıvı açığını yerine koymak için 24 saatte 10 litre sıvı gerekebilir. Damar yolu açıldıktan ve sıvı tedavisi başlandıktan sonra antibiyotik tedavisine vakit kaybetmeden başlanmalıdır. Bu amaçla değişik sentetik, yarısentetik ya da doğal antibiyotikler kullanılabilir. Toksik şok sendromlu hastalarda genel destekleyici bakım önemlidir. Bu bakımı sağlamak amacı ile hastaların yoğun bakım servislerinde izlenmesi uygun olacaktır. Eğer toksin odağı saptanamıyorsa, anti TSST-1 ve antiSEB immunglobinleri verilebilir.