Teknolojik oyunlar mı, geleneksel oyunlar mı?

Teknolojik oyunların artması ile birlikte giderek azalan geleneksel çocuk oyunlarını ve bu durumun çocukların gelişimine nasıl yansıdığını anlatan Pedagog Sonnur Kükürt, aileleri dengeyi kurmaları yönünde uyarıyor.

Son yıllarda hızlı kentleşmenin sonucu oyun amaçlı kullanılan boş alanların tükenmesi, yabancılaşma, artan suçlar ve kötü niyetli kişilerin her türlü istismarından koruma gibi haklı içgüdülerimize, korku ve kaygılarımızı da ekleyerek çocukları önce bizler evlere kapattık. Sınırlı zaman aralığında, yetişkin eşliğinde, çocuk parklarında ilk kez karşılaştığı ve belki de bir daha hiç görmeyeceği çocuklarla oynamaya bir iki defa zorladık. Baktık kovasını küreğini bile paylaşmıyor, ev hapsine devam kararı aldık.
Dışarıda oynanan oyunları asla evde oynamasına izin vermedik, oyuncaklara, yiyecek ve giyeceklere boğduk, bunca şeye sahipken neden hala mutsuz olduğunu araştırdık.

Teknolojik oyunlar hangi sorunları beraberinde getirdi?

Televizyon, sonra da bilgisayar imdadımıza yetişti. Çocuk artık dışarısı için ağlamıyordu. Kumanda onun elindeydi, istediği sahneyi seyredebilir, istediği oyunu kendi kurallarıyla oynar, işler yolunda gitmezse de bu duruma son verebilirdi. Kimse onu mızıkçılıkla suçlayamazdı nasılsa. Anne için de sorun yoktu. Dışarıda yorulmuyor, terlemiyor, içeride evi dağıtmıyordu. Babalar teknoloji aletleriyle oynadığı oyunları gördükçe çocuğunu ile gurur duyuyordu.

Özellikle okulöncesi dönemini etken değil de televizyon, bilgisayar karşısında edilgen geçiren çocukların bir kısmında yüksek zihinsel yeteneklerinin olduğu halde bunları kullanmadıkları şikayetleri arttı. Klavyeyi neredeyse on parmak kullanan eller, kalem tutmayı bir türlü kavrayamadı, yazı yazmayı sevemedi. Bazen kitap okumaktan sıkıldı, bazen okuduğunu anlayamadı ya da soruların sonunu hep yanlış okudu, bildiği sorularda doğru şıkkı işaretlemedi. Bazılarının ise matematikle arası hiç düzelmedi. Aileler kendilerini asla dinlemediğini, öğretmenler ise öğrendiklerini hemen unuttuklarını dile getirdiler.

Geleneksel oyunlar çocuğa ne kazandırır?

Geleneksel çocuk oyunları daha çok açık havada ve grupla oynanan, her oyunun kendine özgü kuralları belirlenmiş, kazanan ve kaybedenin olduğu, sanal olmayan, sosyal paylaşım aktiviteleridir. Çocuk o ortamda arkadaş kazanır, duygular paylaşılır, kabul görür, beğeni alır, onaylanmazsa profilini düzenler.

Çocuk oyunları olarak aklımıza ilk gelenler saklambaç, körebe, yakartop, istop, mendil kapmaca, köşe kapmaca gibi oyunlardır. Bunlar çocuğun hem mekan algısını geliştirir hem de beden imajı oluşturmasını sağlar. İp ya da topla oynanan bazı oyunlar zamanlama, hızlı düşünme, çabuk karar verme ve uygulama, ritim duygusu ve yön kavramlarını da beraberinde öğretir.

Oyunu kurallarıyla oynayan çocuk davranışlarının sonucuna katlanma, bazen rekabet, bazen empati geliştirme, konsantrasyon kazanma ve daha dikkatli olmaya adaydır.

Dengeyi kurmak gerekiyor

Teknolojinin ürünü oyunlar ödev yapma ve sosyal etkinliklere ayrılan zamandan çalmadığı sürece oynanabilir. Bunun yanı sıra geleneksel çocuk oyunları çocuğun sosyal- duygusal, zihinsel ve bedensel gelişimine katkıda bulunur. Teneffüs saatlerinin kısa olması nedeniyle çocuklar bu oyunlara yabancı kalmamalı. Beden derslerinde ve tüm spor etkinliklerinde mutlaka çocukların yaşlarına uygun olarak bir oyun türü seçilmeli ve oynatılmalıdır.