Tek kullanımlık bardaklara karşı ‘yenilebilir bardaklar!’ Sadece 14 günde doğada yok oluyor ve gerçekten yenilebiliyor
Güncelleme Tarihi:
Dünya genelinde tek kullanımlık bardaklar başta olmak üzere plastik tabak, çatal, pipet gibi ürünlerin yerine doğa dostu alternatifler tercih edilmeye başlandı. Türkiye’de de bu konuda önemli bir farkındalık oluşmuş durumda. Tek kullanımlık bardak tüketiminin önüne geçmek için şimdi de ‘yenilebilir bardaklar’ dünyaya yayılıyor. Bu bardaklar Türkiye’de de kullanılmaya başlandı. İşte ilginç detaylar…
Tek kullanımlık bardak krizi konusu bir süredir hem Türkiye’nin hem de dünyanın gündeminde. Özellikle her geçen sayısı artan kahve dükkanlarıyla birlikte, tek kullanımlık bardakların kullanımı da artarak devam ediyor.
Daha önce bu konuyu detaylıca işlemiş, Türkiye’de tek kullanımlık bardak krizinin önüne geçmek için 2019’da başlatılan ‘kahvemtermosta’ hareketini gündeme getirmiştik. Şimdi ise plastik ve karton bardak kullanımını azaltmaya yönelik yeni bir girişimden bahsedeceğiz; yenilebilir bardak.
HER YIL 6,5 MİLYON AĞAÇ KESİLİYOR
Her yıl kullandığımız 16 milyar kâğıt bardağı üretmek için her yıl 6,5 milyon ağaç kesiliyor. Bir araştırmaya göre, tek bir kâğıt bardak (kâğıt kılıfla servis edilen), yaklaşık 110 g CO2 yayıyor.
Öte yandan parçalanması çok uzun sürdüğü için, şimdiye kadar üretilen 8,3 milyar ton plastiğin çoğu hala varlığını sürdürüyor. Hangi plastik türünden yapıldığına ve nasıl bertaraf edildiğine bağlı olarak, tek kullanımlık bir plastik bardaktan kaynaklanan emisyonlar 10 g ila 30 g CO2 arasında değişiyor.
İlk tek kullanımlık bardak aslında kâğıttan yapılmıştı. Ancak 1960'larda kahve dükkanları ortaya çıktıktan sonra içeceklerin ısılarını daha uzun süre korumalarına yardımcı olduğu için polistiren köpüğe yönelme oldu. Bugün ABD'de her yıl yaklaşık 3 milyon ton polistiren üretiliyor. Ve bunun yüzde 80'i çöpe gidiyor (her yıl yaklaşık 25 milyar bardak dahil). Bu da malzemenin çöp sahalarının yaklaşık üçte birini kapladığı anlamına geliyor. Çöp olarak polistirenin parçalanması yaklaşık 500 yıl sürüyor.
ELİNİ YAKAN PLASTİK BARDAKLARDAN SIKILDI, YENİLEBİLİR BARDAK TASARLADI
Tüm dünyada büyük bir krize sebep olan tek kullanımlık bardaklara ‘yenilebilir bardak’ ile “dur” demek istediklerinden bahseden Sinan Siner, “İş ortağımın babası bu ürünleri üretiyor ve bana bu bardaklardan bahsettiğinde çok heyecanlandım, bu ürünü Türkiye'ye getirmeye karar verdim” dedi.
Yenilebilir bardak fikrinin ortaya çıkış hikayesini ise Sinan Siner şu sözlerle anlattı: “Aslında bu fikir, ortağımın babası Miroslav Zapryanov’un üniversite zamanlarında sürekli eli yanan plastik ve karton bardaklardan sıkılmasıyla ortaya çıktı. Daha iyi, yenilikçi ve çevre dostu bir ürün yaratma amacıyla uzun bir araştırma ve çalışmadan sonra ilk bardaklarını üretti. Bu arada ürünümüz Avrupa İnovasyon Ödülü'nü kazandı.”
1980'lerde kahve endüstrisi polistiren köpük bardaklardan kâğıt bardaklara sert bir geçiş yaptı. Kâğıt bardaklar çevre için daha iyi gibi görünse de 2023 yılında yapılan bir araştırma, atıldıklarında plastik kadar zehirli olabileceklerini ortaya koydu. Kağıt ya da karton bardaklar doğru koşullar altında biyolojik olarak parçalanabilir ve gübreleşebilir, bu da onları nispeten daha iyi bir seçim haline getirir. Bununla birlikte, kâğıt bardaklarda sızıntıyı önlemek için genellikle plastik bir astar bulunur ve bu da geri dönüşümü zorlaştırabilir.
ORGANİK, VEGAN VE DOĞADA 14 GÜNDE YOK OLUYOR
Evet, yanlış anlamadınız. Bahsettiğimiz bu bardaklar gerçekten yenilebiliyor. Bardakların tam anlamıyla çevre dostu olduğundan ve doğada sadece 14 gün içinde yok olduğundan bahseden Siner, “Yenilebilir bardak, organik, vegan ve tamamen doğal gıda maddelerinden üretiliyor. İçeriğinde su, yulaf kepeği ve buğday unu bulunuyor. Bu bardak, 85°'ye kadar herhangi bir sıcak sıvıyı içinde muhafaza edebiliyor ve hiçbir şekilde deforme olmuyor. Çevre dostu olduğu için doğaya atıldığında 14 gün içinde doğayla bütünleşiyor” ifadelerine yer verdi.
BULGARİSTAN’DA ÜRETİLİYOR, 60 ÜLKEYE İHRACAT YAPILIYOR
“Bardaklar, Bulgaristan’daki fabrikada üretiliyor ve şu anda 60 ülkeye ihracat yapılıyor” diyen Sinan Siner, Avrupa'da plastik ve karton bardak kullanımı yasaklandığını ve birçok ülkede alternatif olarak yenilebilir bardakların kullanılmaya başlandığının altını çizdi.
Avrupa Birliği'nde (AB) tek kullanımlık plastik tabak, bardak gibi ürünlerin kullanımını yasaklayan kanun 2021 yılında yürürlüğe girdi. AB Komisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre, plastikten yapılan ve kullanıp atılan tabak, çatal, bıçak, bardak, kulak çubuğu ve pipet gibi ürünler AB pazarına giremeyecek. Ayrıca polistirenden yapılmış yiyecek ve içecek kutuları da yasak kapsamında yer alacak. Yeni yasayla alternatifi bulunan tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımının azaltılması hedefleniyor.
SIRADA YENİLEBİLİR KASE, ÇATAL, BIÇAK VE PİPET VAR
Peki ya Türkiye’de yenilebilir bardaklara tepkiler nasıl? Sinan Siner, insanların bardakları ilk deneyimlediklerinde çok şaşırdıklarını söyledi ve ekledi: “Çoğu insan ilk defa bardağı eline aldığında şaşırıyor çünkü yenilebilir olması ve eli yakmaması çok ilginç geliyor. İnsanlar bardaklarımızı denedikten sonra genellikle yüzlerinde şaşkın bir tebessüm oluyor.
Yenilebilir bardak, çevre krizine karşı yeni bir çözüm sunuyor. 2026'ya kadar bardakların yanı sıra çatal, bıçak, çorba kasesi, pipet gibi yenilebilir doğa dostu ürünlerin üretimini tamamlamayı planlıyoruz. Önümüzdeki beş yıl içinde yenilebilir ürünlerimizi dünya genelinde daha yaygın hale getirerek insanları plastik ve karton bardak verdiği zararlardan kurtarmak istiyoruz.”