Güncelleme Tarihi:
Günlük yaşantımızda tavla oynayan pek çok insan vardır. Hatta aile yemeklerinden sonra oynanmak amacıyla halk arasında gel de bir ifadeni alayım sözleri tavla oyunu için kullanılmaktadır. Etrafımızda bu oyunun ustası haline gelmiş büyüklerimiz olabilir. Bu büyükler gelecek nesillere tavla oyununun inceliklerini ve nasıl oynandığını bile öğretebilir.
Tavla Zar İsimleri Nelerdir?
Zarların atılmasıyla oynanan tavlada bu atılan zarların bazı isimleri vardır. Öncelikle zarı tanıtarak konuya başlayalım. Zar küp şeklinde olan her bir yüzeyinde 1 sayısından 6 sayısına kadar olacak şekilde rakamlar bulunan rastgele sayı üretmeye yarayan bir oyun aracıdır. Tavlada da üzerinde rakamlar olan bu zarlar bilek gücüyle platformun içine atılır. Zarlarda gelen rakamlara göre de platformun içinde yer alan siyah ve beyaz taşlar oynatılır. Bu taşların gezdirilmesinin elbette ki belirli kuralları da vardır.
Zarların üzerindeki rakamların Farsça karşılıkları vardır. Elbette ki Türkçe karşılıkları dile getirilir. Fakat Farsça karşılıklarını söylemek bazı insanlara göre oyunu daha keyifli hale getirmektedir. İşte tavlada zar isimleri şöyle sıralanmaktadır:
Hep yek
Dubara
Yeki dü
Dü se
Sebai dü
Se yek
Dört cihar
Ciharü se
Cihari dü
Cihari yek
Dü beş
Ciharü penc
Pencü se
Penci dü
Penci yek
Dü şeş
Şeş beş
Şeş cihar
Şeşü se
Şeşi dü
Şeşi yek
Tavladaki Zar İsimlerinin Sayı Karşılıkları
Yukarıda verdiğimiz ve insanların bu sayılar geldiğinde söylemekten hoşlandığı Farsça zar isimlerinin her birinin Türkçede bir sayı karşılığı vardır. Karışık isimlere geçiş tapmadan önce ilk olarak 1 den 6 sayısına kadar olan bütün rakamların karşılıklarını inceleyelim. İşte bu sayı karşılıkları şöyle sıralanmaktadır:
Bir rakamının karşılığı yek kelimesidir.
İki rakamının karşılığı dü kelimesidir.
Üç rakamının karşılığı se kelimesidir.
Dört rakamının karşılı da cihar kelimesidir.
Beş rakamının karşılığı penc kelimesidir.
Altı rakamının karşılığı şeş sözcüğüdür.
Bu tek rakamlar dışında zarlarda elbette ki 1 1, 2 1, 2 2 gibi daha pek çok matematiksel kombinasyonda rakam denk gelebilir. İşte bu kombinasyonların yani tavladaki zar isimlerinin sayı karşılıkları da şöyle sıralanmaktadır:
2 2 sayı karşılığı dubara demektir.
2 1 sayı karşılığı yeki dü demektir.
1 1 sayı karşılığı hep yek demektir.
3 3 sayı karşılığı dü se demektir.
3 2 sayı karşılığı sebai dü demektir.
3 1 se yek demektir.
4 4 dört cihar demektir.
4 3 ciharü se demektir.
4 2 cihari dü demektir.
4 1 cihari yek demektir.
5 5 dü beş demektir.
5 4 ciharü penc demektir.
5 3 pencü se demektir.
5 2 penci dü demektir.
5 1 penci yek demektir.
6 6 dü şeş demektir.
6 5 şeş beş demektir.
6 4 şeş cihar demektir.
6 3 şeşü se demektir.
6 2 şeşi dü demektir.
6 1 şeşi yek demektir.
Tavladaki Zar İsimlerinin Manileri
Tavla oynarken oynamak kadar keyif veren de sayılar geldiğinde manilerle veya tekerlemelerle bu sayıları bildirmektir.
Tavla oynayan bireyler mutlaka bu manileri bilir ve kullanır. Örneğin 1 1 rakamı zarlarda geldiğinde bu rakam birçok birey için sevilmez. Fakat bazen de oyunun gidişatına göre gerekli de olabilir. Bu sayı için hep yek denir. Bir mani buradan gelir. Hep yek terk etti herkes seni tek tek denir.
Tavlada zarlar 2 2 rakamlarını gösterdiğinde dü bara denir. Burada söylenen mani ise dü bara oyun gitti bağıra bağıra sözleridir.
Tavlada zarlar 5 3 rakamlarını getirdiğinde ise pencü se denir. Burada söylenen mani de pencü se severler güzeli genç ise kelimeleridir.
Tavlada zarları 6 4 rakamlarını getirdiğinde de şeş cehar denir. Burada söylenen mani de şeş cehar ne bağırıyorsun car car manisidir.