Spor yaparken yere düştü, boynundan aşağısı felç kaldı| Uzmanlar uyarıyor: Baş aşağı ve boyundan aksiyonlu duruşlara dikkat!

Acroyoga, son zamanlarda sosyal medyayı sallayan akrobasi ve yogayı bir araya getiren, zorlayıcı hareketlerden oluşan bir antrenman türüdür. Acroyogada kafa aşağı düşme olasılığı oldukça yüksek olduğu için bu spor hakkında bilgi sahibi olmak, tecrübeli biri ile birlikte çalışmak oldukça önemlidir.

ABD'nin Kaliforniya eyaletinin San Diego kentinde yaşayan 32 yaşındaki Abby Weiss, akroyoga sevgisiyle tanınıyordu. Ancak haziran ayında yaptığı zorlu bir akroyoga hareketi sonucunda düşerek omuriliğini yaraladı ve felç oldu.

Acroyoga, yoga, pilates gibi antrenmanları internetten öğrenen ve deneyen pek çok insan var. Bu hareketlerin kas iskelet sistemini olumsuz etkilememesi için nelere dikkat etmek gerekir?
Spor yaparken felç kalmak bu kadar basit mi? 
Herkesin başına gelebilir mi?
Bu tarz antrenmanlarda yapılan hangi hareketler felce neden olabilir?
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Aziz Yıldırım ile konuştuk.

HERKES İÇİN UYGUN DEĞİL

1- Bu tarz zorlu antrenmanları herkesin yapması doğru mu?

Mustafa Aziz Yıldırım: Pilates, yoga veya akroyoga gibi antrenmanlar herkes için uygun olmayabilir. Bu tür hareketleri denemeden önce kişinin fiziksel yetenekleri, esnekliği ve hareket kabiliyeti göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca herhangi bir sağlık sorunu veya yaralanma öyküsü olan kişilerin bu tip egzersizlere başlamadan önce bir sağlık uzmanına danışmaları önemlidir.

Yoga, pilates ve akroyoga gibi egzersizler genellikle bedensel farkındalık, esneklik, güçlendirme ve stres azaltma gibi faydalar sağlayabilir. Ancak bu tür aktivitelerin doğru tekniklerle ve kontrollü bir şekilde yapılması gerekmektedir.

Zorlu yoga hareketleri veya akroyoga gibi partner egzersizleri daha fazla deneyim gerektirebilir ve riskleri artırabilir. Bu tip egzersizlere başlamadan önce iyi bir eğitmen rehberliğinde temel hareketlerin doğru şekilde uygulanması önemlidir.

KENDİ VÜCUT SINIRLARINIZI BİLİN

2- Bu hareketleri internetten öğrenen ve deneyen pek çok insan var. Bu hareketlerin kas iskelet sistemini olumsuz etkilememesi için nelere dikkat etmek gerekir?

Mustafa Aziz Yıldırım: Pilates, yoga veya akroyoga gibi hareketlerin kas iskelet sistemi üzerinde olumsuz etkileri önlemek için aşağıdaki noktalara dikkat etmek önemlidir:

Doğru Teknikler: Hareketleri doğru tekniklerle uygulamak çok önemlidir. Yanlış pozisyonlar veya hareketler, kaslara ve eklemlere zarar verebilir. Bu nedenle hareketleri doğru şekilde öğrenmek ve uygulamak için lisanslı bir eğitmen veya uzman rehberliği almak önemlidir.

Isınma ve Soğuma: Herhangi bir egzersize başlamadan önce vücudu ısındırmak ve egzersiz sonrasında da soğumaya ayırmak gerekir. Isınma, kan akışını artırarak kasları hazırlar ve yaralanma riskini azaltır. Soğuma ise kalp atış hızını düşürmeye yardımcı olarak vücudu rahatlatır.

Sınırları Belirlemek: Kendi vücut sınırlarınızı bilmek çok önemlidir. Zorlayıcı hareketleri yapmadan önce ne kadar esnek olduğunuzu ve hangi sınırlara sahip olduğunuzu anlamak gerekmektedir.

Yavaş İlerlemek: Vücut zamanla adapte olmalıdır, bu nedenle yeni bir egzersize başlarken acele etmemek gerekir. Karnelere dayalı olarak yavaşça ilerlemek uzun vadeli başarıyı sağlar.

Uygun Ekipman Kullanımı: Pilates, yoga veya akroyoga gibi aktivitelerde uygun ekipman kullanmak da büyük önem taşır. Matların uygun kalitesine sahip olması, destekleyici minderlerin kullanılması vb., ekstra koruma sağlayabilir.

Hijyen Kurallarına Dikkat Etmek: Yoga matları vb. ekipmanların temiz tutulması enfeksiyon riskini azaltır.

NEGATİF DUYGUSAL TEPKİLERE, NÖBETLERE YOL AÇABİLİR

3- Eğitimsiz insanların yoga, akroyoga yapmasının sakıncaları nelerdir?

Mustafa Aziz Yıldırım: Eğitimsiz insanların yoga veya akroyoga yapması bazı riskleri beraberinde getirebilir. Doğru teknikleri bilmeyen bir kişi, yanlış pozisyonlara veya hareketlere yönelebilir ve kas, eklem veya tendon yaralanmalarına neden olabilir. Yoga ve akroyoga, denge gerektiren hareketler içerir. Eğitimsiz bir kişi bu dengeyi sağlamakta zorlanabilir ve düşmelerle sonuçlanabilecek kazalara neden olabilir.

Yanlış pozisyonlar veya hareketler omurga üzerinde stres oluşturabilir ve bel ağrısı gibi sorunlara yol açabilir. Yoga, doğru nefes tekniklerinin uygulandığı bir aktivitedir. Eğitimsiz bir kişi doğru nefes tekniği kullanmadığında oksijen alımını etkileyebilir ve baş dönmesi gibi sorunlar yaşayabilir. Yoganın sadece fiziksel değil aynı zamanda mental sağlık üzerinde de etkisi vardır. Egzersizi uygun şekilde uygulamamak negatif duygusal tepkilere, nöbetlere vs. yol açabilir.

BAŞ AŞAĞI VE BOYUNDAN AKSİYONLU DURUŞLARA DİKKAT

4- Bu tarz antrenmanlarda yapılan hangi hareketler felce neden olabilir?

Mustafa Aziz Yıldırım: Pilates, yoga veya akroyoga gibi antrenmanlarda yapılan bazı hareketlerin yanlış uygulanması veya eğitimsiz bir şekilde denemek felce neden olabilir. Ancak belirtmek gerekir ki, felç nadir bir durumdur ve genellikle doğru tekniklerle düzenli olarak yapılan yoga veya akroyoga aktiviteleriyle ilişkili değildir. Bununla birlikte, aşağıdaki hareketlerin yanlış uygulanması durumunda felç riski artabilir:

Baş aşağı Duruşlar: Baş aşağı duruşlar (head stand) gibi ters pozisyonlarda başın ve boyunun desteksiz bir şekilde ağırlığı taşıma girişimi, boyun yaralanmalarına ve omurilik hasarına yol açabilir.

Şiddetli Dönmeler: Hızlı ve şiddetli dönme hareketleri, boyundan gelen ani kuvvetlere bağlı olarak arteriyel diseksiyon riskini artırarak beyne kan akışının bozulmasına neden olabilir.

Sıkıştırıcı Pozisyonlar: Yoga pozlarından bazıları vücudun belirli bölgelerini sıkıştırma gerektirebilir. Yanlış yapıldığında sinirlere baskı uygulayarak sinir hasarı ve felç riskini artırabilir.

Boyundan Aksiyonlu Pozisyonlar: Özellikle inversions (ters çevrilen) pozisyonlarda başın geriye aşırı derecede bükülmesi (hyperextension), boyundaki arterleri sıkıştırarak beyne kan akışını engelleyebilir ve felce yol açabilir.

5- Spor yaparken felç kalmak bu kadar basit mi? Mesela mekik çekerken bile felç kalabilir miyiz?

Mustafa Aziz Yıldırım: Spor yaparken felç kalmak çok nadir bir durumdur. Basit bir hata veya minik bir yanlışlıkla felç olmak mümkün değildir, özellikle mekik çekerken gibi basit egzersizlerle bu durum gerçekleşmez.

Felç genellikle kan akışının beyne veya omuriliğe aniden kesilmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu genellikle arteriyel tıkanıklık, tromboz veya emboli gibi ciddi vasküler problemlerden kaynaklanır. Bunlar kalp krizi veya inme gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Ancak spor yaparken bazı riskler vardır ve bu riskleri minimize etmek için doğru tekniklerin kullanılması önemlidir. Yanlış form veya aşırı zorlama nedeniyle kas ve eklem yaralanmaları oluşabilir. Örneğin, bel fıtığına neden olabilecek yanlış mekik teknikleri uygulamak bel ağrısı ve sinir sıkışmasına yol açabilir; ancak felce neden olmaz. Spor yaparken sağlıklı bir şekilde egzersiz yapmak için uygun formu kullanmak, ekipmanları doğru ayarlamak ve sınırlarınız dahilinde hareket etmek önemlidir. Ayrıca, herhangi bir rahatsızlık hissettiğinizde profesyonel yardım almalısınız.