Güncelleme Tarihi:
Erkek kısırlığının varlığını araştırmak için yapılan ilk ve temel test spermiyogramdır. (Sperm testi)
Halk arasında sperm testi, sperm analizi olarak bilinen spermiyogram erkekte boşalma ile gelen sıvının detaylı incelenmesine denir. Boşalma ile gelen sıvıya semen, ejakülat ya da meni de denilmektedir. Meninin içeriğinde yaklaşık 39 ile 450 milyon adet sperm hücresi, bunun yanı sıra prostattan salgılanan amino asit, enzimler, çinko, flavin, fruktoz, proteinler ve vitamin de bulunur.
Spermiyogram testi ile meni içerisindeki spermin sayısına, ayrıca sperm hücresinin canlılığına, hareketine, dölleme yeteneğine bakılır. Spermin dışında meninin miktarı, akışkanlığı, rengi de değerlendirilir. Özetle Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO 2010) göre meninin miktarı (hacim) 1,5'ml'den fazla, her 1ml menide 15 milyon sperm olmalı ayrıca total sperm sayısı 39 milyondan fazla, sperm hareketliliği %40 ın üzerinde, canlılık %58' in üzerinde olmalıdır.
Bir yıldan daha fazla zamanıdır korunmasız bir cinsel yaşama rağmen bebek sahibi olamama durumunda, sperm testi yaptırılmalıdır. Ayrıca evli olmayan erkeklerde varikosel, geçirilmiş testis iltihabı, inmemiş testis, hormonal hastalık varlığında uzman hekimin uygun görmesi halinde istenir.
Hormon tedavisi sonrası ve Mikrocerrahi Varikoselektomi kısırlık ameliyatlarının başarısını değerlendirmek için de istenir.
Sperm testi cinsel perhiz yapıldıktan sonra hastane şartlarında hazırlanan özel bir odada mastürbasyon ile verilir. En az iki günlük cinsel perhiz sonrasında, yedi günü geçmeyecek şekilde verilmesi önerilir. İdeal perhiz süresi 3-4 gündür. Pahalı bir test olmayan sperm testinin sonucu aynı gün alınabilir.
Sperm testi erkek kısırlığını ortaya koyan en temel testtir. Bir kez yapılan sperm testi yanıltıcı olabileceğinden iki ya da üç kez yapılması daha doğrudur. Bu neticelerin ortalaması çok daha sağlıklı bilgiler verir. Erkek kısırlığı, erkeğe bağlı nedenlerle bir yılın sonunda gebeliğin meydana gelmemesi olarak tanımlanmaktadır. Evli çiftlerin yaklaşık olarak %10-15 inde kısırlık görülmektedir. Nedenler göz önüne alındığında %50’sinde sadece kadın faktörünün, %30’unda sadece erkek faktörünün ve %20’sinde ise hem erkek hem de kadın faktörünün olduğu bilinmektedir. Yapılan araştırmalar erkek faktörünün on yıllar içerisinde daha da arttığını ve artmaya devam edeceğini göstermektedir.
Sperm azlığı herhangi bir belirti vermez. Cinsel hayattan bağımsız olarak sperm azlığı görülebilir. Spermin azlığı cinsel hayatı da olumsuz etkilemez. Ancak hormonal rahatsızlık varsa hem cinsel hayat hem de sperm yapımı aynı anda etkilenebilir.
Üroloji Uzmanı Tuncay TAŞ