Ses kısıklığı ihmale gelmez

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları (KBB) Uzmanı Prof. Dr. Orhan Gedikli, ses kısıklıklarının sebeplerinden ve tedavi seçeneklerinden bahsetti.

Ses kısıklığı normal konuşma sesimizin aniden ya da yavaş yavaş kalitesinin düşmesi ve kabalaşması olarak ifade edilebilir. İnsanlar arası iletişimde ister yüz yüze, isterse de telefonla iletişim olsun en önemli öge sesimizdir. Çünkü derdimizi konuşarak ifade ederiz. Eğitimde, öğretimde, sanatta, edebiyatta, siyasette ve kısaca her yerde etkili ve hoş bir ses tonuna ihtiyacımız vardır. Bunu da bize sağlayan ses tellerimizdir. Ses teli hastalıkları kendisini ilk olarak ses kalitesinde bozulma ve ses kısıklığı ile gösterir. Ses kısıklıkları hafif bir ses teli hastalığının belirtisi olabileceği gibi şiddetli ve hatta kötü eğilimli gırtlak kanserlerinin erken habercisi de olabilir. Bu nedenle ses kısıklıkları ihmal edilmemeli ve böyle bir durumda hemen KBB hekimine gidilmelidir. Erken yapılacak tanı ve tedaviler sizi kötü sonuç doğuracak durumlara düşmekten kurtarır. Kısaca ses kısıklığı ihmale gelmez.

SES KISIKLIĞINA NEDEN OLABİLECEK HASTALIKLARI BAŞLATABİLEN DURUMLAR

1. Sigara kullanmak
2. Aşırı alkol kullanmak
3. Meslek gereği sesi devamlı ve yüksek tonda kullanmak (şarkıcı, seyyar satıcı gibi)
4. Alerjik durumlar
5. Aşırı soğuk ya da sıcak gıda tüketimi

SES KISIKLIĞI YAPAN HASTALIKLAR

1. Gırtlak kanserleri
2. Gırtlağın Prekanseröz lezyonları
3. Ses teli nodülleri ve polipleri
4. Ses teli felçleri
5. Gırtlak enfeksiyonları
6. Ses teli ödemleri (Reinke Ödemi)
7. Reflü hastalığı
8. Sesi kötü kullanmaya bağlı kronik ses teli düzensizlikleri
9. Hipotiroidi gibi bazı kronik hastalıklara bağlı ses kısıklıkları
10. Nörolojik ve psikolojik hastalıklar

SES KISIKLIĞI OLAN HASTALARDA TANI

Ses kısıklığı olan hastaların tanısında ilk yapılacak olan gırtlağın endoskopik muayenesidir. Olguların büyük çoğunluğuna bu muayene ile rahatlıkla tanı konur. Endoskopik gırtlak muayenesinde görünen lezyonun kanser olabileceği düşünülüyor ise bu sefer biyopsi alınarak histopatolojik incelemeye gönderilir. Kesin tanı histopatolojik inceleme ile konulduktan sonra gerekli tedavi planlanır. Bu muayeneler dışında BT ve MR gibi radyolojik muayeneler de duruma göre yapılmaktadır. Ayrıca eğer kistik bir patoloji düşünülüyorsa USG’de yapılabilmektedir.

Eğer ses kısıklığına neden olan hastalığın bir enfeksiyon hastalığı olduğu düşünülüyorsa bu sefer bazı kan testleri de yapılmaktadır. Ayrıca bazı hastalıkları içinde kültür antibiyogram yapılabilir.

SES KISIKLIKLARINDA TEDAVİ SEÇENEKLERİ

Predispozan faktörlerin kesilmesi: Sigara, sesin kötü ve devamlı kullanımı gibi ses kısıklığına neden olan hastalıkları başlatabilen alışkanlıkların bırakılması sesin düzelmesi üzerine pozitif etki yapar. Özellikle kanser dışı olgularda ses istirahati ve predispozan faktörlerin bırakılması tedavinin önemli ilk adımıdır.

Ses istirahati: Kanser olguları hariç diğer hastalıklara bağlı ses kısıklığında en etkili tedavilerden biri ses istirahatidir. Özellikle ses teli nodülü gibi meslek hastalıklarında ses istirahati ilk başvurulan tedavi seçeneğidir. İyi huylu ses teli patolojilerin tedavisinde ilaçlar kadar etkilidir.

Ses eğitimi tedavisi (Speech terapy): Ses eğitimi de kanser dışı olgularda uygulanan önemli bir tedavi seçeneğidir. Burada yapılan şey hastaya ses tellerini tahrip etmeyecek şekilde konuşmayı öğretmektir. Adeta ses eğitimi yapılmaktadır. Özellikle meslek icabı sesini çok kullanan şarkıcılar, imamlar, öğretmenler ve seyyar satıcılar gibi meslek guruplarına uygulanabilmektedir. Başarı oranları da oldukça yüksektir.

Medikal tedavi: Enfeksiyon hastalıklarına bağlı ses kısıklıklarının tedavisinde genellikle antibiyotikler ve antiinflamatuarlar kullanılır. Bunlarla birlikte hastada öksürük gibi yandaş bulgular varsa onlara yönelik ilaçlarda verilir. Bir hafta içinde bu tedavi ile iyi sonuç alınır. Reflü hastalığına bağlı ses kısıklığı da önemli bir sorundur ve tedavisi zordur. Burada hastanın yemek alışkanlıklarını biraz değiştirmesi gerekir. Akşam geç saatlere kadar yemek yememelidir. Akşam yemeği hafif olmalı ve erken alınmalıdır. Yatağın baş kısmı biraz yükseltilmeli ve böylece mide muhteviyatının yukarı yemek borusuna kaçışı engellenmelidir. Bu koruyucu önlemlerin yanında reflüyü azaltıcı ve önleyici medikal tedavi de ilave edilmelidir. Bunlarla sonuç alınamayan ileri olgularda bazen ameliyat gündeme gelebilir.

Cerrahi tedavi: Ses tellerinin ya da gırtlağın diğer bölgelerinde kaynaklanan polip, nodül, papillom gibi iyi huylu ve kanser gibi kötü huylu tümörlerinde ise cerrahi tedavi uygulanır. İyi huylu tümörlerde sadece tümörün çıkarıldığı sınırlı ameliyatlar yapılırken, kötü huylu kanserlerde ise kanserle birlikte boyun lenf bezlerinin alınması gibi girişimler de ameliyata ilave edilebilir.

Radyoterapi: Kanserlerin başlangıç aşamasında bazı olgularda hiç cerrahi yapılmaksızın direkt radyoterapi yapılarak kanser tedavi edilebilir. Bazı kanser olgularında ameliyat sonrası yapılan tahlillerde kanserin boyuna bulaştığı tespit edilir. Böyle durumların bazılarında, ya da çok ileri kanser vakalarında da radyoterapi yapılır.

Kemoterapi: Çok kullanılan bir tedavi seçeneği değildir. Bazen çok ileri ameliyat olamayacak olgularda radyoterapi ile beraber yapılabilir.