Serebral Palsi (SP) nedir? Tedavisi nasıldır?

Serebral palsi, gelişmekte olan beynin merkezi sinir sistemindeki hasar sebebiyle meydana gelen hareket ve postürdeki ilerleyici olmayan motor kontrol ve postür bozukluğudur. İlerleyici olmamasına rağmen erken dönem tedaviye başlanmadığında hareket becerileri ve duruş kontrolünde bozukluklar ortaya çıkar. Genel olarak hareket becerilerindeki sorun olsa da bilişsel gelişimin de etkilendiği durumlar olabilir.

Başlıca risk faktörlerine bakıldığında; prematüre doğumlar, çoğul gebelikler, annenin beslenme bozukluğu, tansiyon ve şeker gibi sistemik hastalıklar, zor ve uzun doğum, travma, yüksek ateşli hastalıklar sayılabilir.

SEREBRAL PALSİ BELİRTİLERİ

Serebral palsinin belirtileri en erken dönemde belirlenebilmektedir. Doğum öncesinde veya sonrasında olan sorunlar sebebi ile riskli bebek olarak görülen bebekler mutlaka psikomotor gelişimleri açısından takip edilmelidir. Çocuğun ilk 3 yaşına kadar görülebilmektedir.

Erken dönem belirtileri:

• 2 aylıkken sosyal gülmenin olmaması
• Çok ağlayan, sakinleştirilmesi zor olan, huzursuz bebekler,
• Doğduktan sonra emme ve yutkunma sorunları olan bebekler
• 4 aylıkken baş kontrolün olmaması
• 5 aylıkken tüm eliyle nesneleri kavrayamama
• 9 aylıkken desteksiz oturamama
• 10 aylıkken parmakla işaretin olmaması
• 11 aylıkken elde cımbız tutuşun olmaması
• 12 aylıkken emekleyememe
• 15 aylıkken 2 - 6 tek kelime söylememe
• 18 aylıkken bağımsız yürüyememe
• Bebekliğinden itibaren sert bacaklar, ayakta tutulduğunda bacakları çaprazlama
• Kendini beslemek ya da oyuncaklarla oynama için ellerini kullanmada güçlük, 1 yaşından önce el tercihinin olması
• Parmak ucu yürüme
• Denge ve koordinasyonda bozukluk
• Yürümede bozukluk

Belirtilere sahip olan çocuklar hemen çocuk fizyoterapisti, çocuk nöroloğu tarafından değerlendirilmelidirler. Serebral palsiye sahip çocuğun tedavisi psikolog, çocuk ortopedisti gibi pek çok disiplinin bir arada çalışmasını gerektirir.

Kaba ve ince motor hareketleri normal gelişim ile gecikme ve gecikmenin nedenlerinin belirlenmesinin erken tespiti yaşamının ilk yılı boyunca;

• Özellikle 0 – 12 ay arasındaki motor gelişimdeki problemlerin belirlenmesi,
• Orta ve uzun dönemde gelişebilecek kas zayıflıkları, eklem ve postür bozuklukları, günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığının gelişmemesi,
• Fonksiyonel yetersizlik, sosyal hayata ve okula uyum problemleri gibi ikincil problemlerin önlenmesi konusunda oldukça yardımcı olacaktır.

SEREBRAL PALSİ TEDAVİSİ

Serebral palsi tedavisi sırasında doğru hareketi ve normali algılamak, gövdeyi hissetmek, hareketliliği sağlamak, sosyal ilişkileri ve çevresinin keşfedilmesinin öğrenilmesi çocuğun hareket ve fonksiyon becerilerini artmasını sağlar. Doğru hareket paternlerinin öğretilmesi, kas yapısının uygun ortezlerle korunması ve cerrahi müdahaleleri azaltılmasını sağlayacaktır. Çocuğun yaşına ve sorunlarına uygun müdahale serebral palsiye sahip çocuğun hayatın içinde olmasını kolaylaştıracaktır.