Sedef Kadınlarda Daha Sık Görülüyor

Sedef, toplumun yüzde 2’sini ilgilendiren bir deri hastalığıdır ve kadınlarda erkeklerden biraz daha sık görülüyor. Çoğunlukla 15-35 yaş arasında ortaya çıkan bu hastalık, bebekler ve yaşlılar dahil herhangi bir yaşta da görülebiliyor.

Vakaların üçte birinde ailede sedef hastalığı vardır ancak tespit edilmiş bir kalıtım şekli yoktur. Hastalığın bulunduğu deri bölgesi kızarık hale gelir ve üzerinde kalın gümüş renkli kabuklanmalar oluşur. Saçlı deri, diz, dirsek ve sırtın alt kısmı sıklıkla tutulan bölgelerdir. Bulaşıcı ( mikrobik) bir hastalık değildir ve iyileşirken deride iz bırakmaz.

Sedef Hastalığının Sebebi

Sebep bilinmemektedir fakat bugün araştırmacıların çoğu bağışıklık sistemi ile ilişkili olduğu kanaatindedirler. Bağışıklık sistemimizde görevli T lenfositlerin sedef hastalığının oluşmasında önemli rolü vardır. Deride bir hasar oluştuğunda veya bir mikrop yerleştiğinde deri hücrelerinin bunu tamir etmek için daha fazla çoğalması gerekir. Normal deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşır ve deri yüzeyinden fark edilmeden dökülür. Fakat sedef hastalığında deri hücreleri sadece 3-4 günde olgunlaşır ve hücreler yüzeyde yığılarak kuruyup dökülen tabakalar oluşturur.

Tetikleyici Faktörler

Sedef hastalığı çeşitli çevresel faktörlerle özellikle enfeksiyon ve ilaçlarla tetiklenir ya da şiddetlenir.

İlaçlar: Sıtma ve romatizma tedavisi, psikiyatrik hastalıkların tedavisi, tansiyon ve kalp - damar hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar tetikleyici olabilir. Sedefi artırdıkları düşünülse de ağrı kesicilerin sedef üzerine etkilerinin çok az olduğu görülmüştür bu nedenle sedef hastalarında kısıtlanmamaktadırlar.

Enfeksiyonlar: Özellikle çocuklarda streptokok adında boğazda yerleşen bakteri enfeksiyonlarında sedefin alevlendiği bilinmektedir. Bu nedenle sürekli bademcik iltihabı geçiren hastaların tam bir tedavi görmeleri gerekmektedir. Sıklıkla dermatologlar kişide bir şikayet olmasa bile boğazdan pamuklu bir çubuk yardımıyla kültür alıp antibiyogram testi isterler. Bunlar haricinde vücutta sürekli bir enfeksiyon kaynağının bulunduğu hastalıkların (örneğin çürük diş) tedavisi şarttır.

Alkol ve sigara kullanımı: Hastalığın şiddetini artırmaktadır.

Travma: Tekrarlayan travma ya da basınç yerlerinde sedef lezyonlarının gelişmesi Köbner fenomeni olarak adlandırılır. Travma ile sedef lezyonlarının ortaya çıkması arasındaki süre farklılık göstermekle birlikte genellikle 10-20 gün arasındadır.
Gebelik: Hamilelik sedef hastalığının gidişatını etkileyebilir. Sedef hastalarından hamile kalanların yarısında iyileşme görülürken diğer yarısında özellikle kandaki kalsiyum seviyesinin düşmesiyle ilintili tetiklemeler görülmektedir.

Psikolojik Stres: Yapılan çalışmalar özellikle ciddi hayat değişimlerinde sedefin değişiklik gösterdiği saptanmıştır. Yeni yapılan bazı araştırmalarda stres ile beraber vücutta bağışıklık sistemini tetikleme özelliği olan bazı maddelerin kanda arttığı belirlenmiştir.

İklim: Sedef güneşli iklimlerde azalır ve özellikle kışın artış gösterir. Yine düşük rakımlı bölgelerde sedef hastalığı daha az görülmektedir. Kuru iklimlerde nem az olduğu için hastalar kabuklanan bölgelerinde daha fazla kaşıntı hisseder. Bu nedenle sedef hastaları nemli iklimi olan bölgelerde daha rahat edebilir. Yine kışın kalorifer ve sobaların etkisiyle hava kurur ve kabuklanmalarda kaşıntı artar. Sedef hastaları kışın bol nemlendirici kullanmalıdır.

Bunların dışında tetikleyici faktörler arasında fiziksel travma, güneş yanığı, cerrahi girişimler, bazı cilt düzeltme operasyonları, enfeksiyona bağlı dermatozlar, dövme, aşı, böcek ısırığı vardır. Bu tetikleyiciler bazen hastalığın gelişimini tetikleyebilirken bazen de mevcut olan hastalığın alevlenmesine sebep olurlar.

Nasıl Tedavi Edilir ?

Amaç iltihabi durumu azaltmak ve derinin kabuklanıp dökülmesini kontrol altına almaktır. Nemlendirici krem ve losyonlar deri üzerindeki pulların giderilmesine ve kaşıntının kontrol edilmesine yardımcı olur. Sedef hastalığının tedavisinde özel bir diyet uygulaması gerekmemektedir.

Tedavi, hastanın genel sağlığı, yaşı, yaşam tarzı ve sedefin şiddeti göz önünde bulundurularak planlanır. Çeşitli tip tedavilere gerek duyulabilir ve doktorun önerdiği kontrollere riayet etmek gereklidir. Doktor, hastalıklı deri üzerine uygulamak üzere kortizon benzeri ürünler, sentetik vitamin D, katran veya antralin içeren ilaçlar reçete edebilir. Bunlar tabii güneş ışığı veya ultraviyole ışığı ile birlikte kullanılabilir.

Sedef hastalığının en ağır formlarının tedavisinde ağızdan alınacak olan ilaçlara ihtiyaç duyulabilir. Bu tedaviye ilave olarak güneş ışığı önerilebilir. Hastaların pek çoğu güneş ışığından fayda görür. Ancak bu uygulama esnasında dikkatli olunmalıdır. Güneşte aşırı kalmak hastalığı alevlendirebilir. Tabii güneş ışığına benzer bir ışığın kullanıldığı ultraviyole tedavisi muayenehane veya hastane koşullarında bir deri hastalıkları uzmanı tarafından uygulanabilir.

Uzman Dr. Deniz Kırçuval