Güncelleme Tarihi:
Polikistik over sendromunun tam olarak hangi sebeplerle ortaya çıktığı henüz bilinmemektedir. Bu sendromun görülmesinde genetik faktörlerin sebep olduğu düşünülmektedir. Bu sendromdan muzdarip kadınların hamile kalma ihtimali diğer kadınlara göre daha düşüktür. POLİKİSTİK OVER SENDROMU yumurtlamayı engellediği ya da düzensiz hale getirdiği için hamile kalma olasılığını düşürmektedir.
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, tüp bebek tedavisi gören hastaların yaklaşık %15-20’si polikistik over sendromuna sahip hastalardan oluştuğunu belirtiyor. Bu sendroma sahip hastalar bazen tedavi olmadığından gebe kalabilmektedir. Ancak bu son derece nadir görülen bir durumdur. Polikistik over sendromu %100 kısırlığa sebep olmamaktadır, ancak hamile kalma şansını önemli ölçüde düşürmektedir.
Ancak tüp bebek tedavisinde polikistik over sendromu bulunan hastalar için gebe kalınabilirlik durumu oldukça kolaydır. Bu durumda yumurtalık uyarımı sonrasında ortaya çıkan yumurta sayısı oldukça iyidir. Bu sayede tüp bebek tedavisinin olumlu sonuçlanması mümkündür. Polikistik over sendromu hastalarında tüp bebek tedavisi ile hamile kalma şansı yaklaşık olarak % 66’dır.
Bu sendroma sahip olan hastalarda tüp bebek için uyarımlar oldukça dikkatli ve düşük dozda gerçekleştirilmektedir. Kontrolsüz yapılan uyarımlar aşırı uyarım sendromunun gelişmesine neden olabilmektedir.
Polikistik over sendromu olan hastalar genellikle aşırı kilolu hastalardır. Bu yüzden tedaviye başlanmadan önce hastaların fazla kilolarını vermesi gerekmektedir. Bu durum hem yumurtlamayı düzenler hem de gebelik şansını önemli ölçüde arttırır. Polikistik over sendromuna sahip hastaların yumurtlamasını sağlamak için öncelikle insülin direncinin düşürülmesi gerekiyor. Bazı kadınlarda bu direnç haplarla düşürülerek yumurtlama elde edilebiliyor. İlaç tedavisi yaklaşık olarak altı ay kadar sürmektedir. Ancak bir kısım hasta için ilaç tedavisi de yeterli olmamaktadır. Bu durumda iğne ile tedavi yöntemi denenmektedir. 3 ile 6 ay arasında yapılan iğne tedavisi de etkili olmadığı durumlarda tüp bebek tedavisine başvurulması gerekmektedir. Tüp bebek tedavisi, polikistik over sendromu bulunan hastalarda yüz güldürücü sonuçlar elde edilmesini sağlamaktadır.
Op. Dr. Sibel Kaya, polikistik over sendromunun 12 belirtisini sıralıyor.
• Ergenlik döneminde bir ya da iki adet dönemi sonrası adet görememe
• Adet düzensizlikleri
• Olağan dışı kanama
• Vücutta fazla kıllanma
• Yüzde ve sırtta aşırı sivilcelenme
• Cilt dokusunda değişiklik
• El üstünde lekelenmeler
• Hamile kalmada zorluk ya da kısırlık
• Kilo alma
• Aşırı saç dökülmesi
• Ses kalınlaşması
• Göğüs ölçüsünde değişiklik
Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Nesibe Andıran'dan bilgi aldık.
Öncelikle PCOSun kesin, hastalığı tamamen ortadan kaldırıcı bir tedavisi yoktur. Tedavi hastalığın bulgularını ve olası zararlı etkilerini önlemeye yöneliktir. Hastanın tedavisindeki en önemli ve birinci basamakta hasta fazla kilolu ise öncelikle normal kilosuna ulaşması hedeflenir. PCOS’lu genç kızlar ve kadınlardaki kilo alımı erkek tipindedir, yani yağlanma karın çevresi ve üst gövdededir.
Bel çevresi belirgin artmıştır. Bu tip yağlanmada başka metabolik hastalıkların ortaya çıkma riski artar. Hastalarda insülin direnci, gizli şeker (%40 civarında) ve yaklaşık %10 oranında ise aşikâr şeker (tip 2 diyabet) hastalığı gelişebilir. Kilo kontrolüne ek olarak, insülin direnci için tedavi verilmeli ve düzeltilmelidir. Ek olarak yüksek kolesterol oranları (dislipidemi), hipertansiyon ve koroner kalp hastalıkları riskleri artar. Bu hastaların yaşam tarzı değişikliği yapıp, düzenli egzersiz yapmaları ve sağlıklı beslenmeleri önemlidir.
Adet düzensizliği ve tüylenmede artış, hirsutizm, saç dökülmesi (özellikle temporal bölgelerde), ciltte yağlanma, yüzde-sırtta sivilce artışı şeklindeki cilt değişlikleri PCOSun önemli bulgularındandır. Bunların tedavisinde doğum kontrol hapları ve anti-androjen (erkeklik hormonlarını baskılayan) ilaçların kullanılması gerekir. Gerekirse birden fazla ilaç birlikte kullanılabilir.
Gebelikle ilgili tedavide yumurtlamayı sağlayan ilaçlar kullanılır. Eğer bunlara rağmen, gebelik oluşmazsa tüp bebek yöntemi önerilir. Özetle, PCOS tedavisindeki temel amaç hormonal dengenin tekrar sağlanması ve başka hastalıkların tetiklemesinin önüne geçilmesidir. Hastalığın ağırlaşmadan, ciddi yan etkiler oluşturmadan erken ve doğru teşhis edilmesi ve tedavisinin başlanması önemlidir. FOTO GALERİ
Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen PCOS’lu her kadının bilmesi gereken 10 şaşırtıcı gerçeği açıklıyor.
Bazen bu hastalıkta kendinizi cephede yalnız kalmış asker gibi hissedebilirsiniz ama merak etmeyin yalnız değilsiniz.
İstatistikler üreme çağındaki kadınlar için yüzde 6-8’lik bir oran verse de gerçek biraz daha fazladır. Son araştırmalar normal adet gören kadınlar arasında da PCOS’nun hafif formlarının olabileceğini göstermiştir. Yani PCOS oldukça sıktır ve bazen uzun zaman tanı konamayabilir.
Şimdiye kadar PCOS’nu iyileştirebilecek bir yöntem bulunamamıştır ama tedavisi mümkündür. Doktorunuzun önerdiği her şey hastalığın doğru yönetilmesini sağlar ki bunlar diyet, hayat tarzı değişikliği, egzersiz, ilaç tedavisi vb gibi hormonal dengeyi ve insülin seviyesini dengeleyecektir.
PCOS adı sizi yanıltmasın. Bu tanıyı alan her kadın kistik yumurtalara sahip değildir. PCOS belirtileri gösteren pek çok kadın normal overlere sahiptir. Ama başı çeken endokrin problemlerden dolayı kalp, karaciğer sağlığında bozulma, akne ve depresyon gibi hastalıklarla karşı karşıyadır.
Yukarda belirttiğimiz gibi uzun süre tanı konamayabilir. Çoğu kadın tedaviyi düzensiz adetler veya gebe kalmada güçlükle karşılaşıncaya kadar düşünmez.
PCOS’lu kadınların yüzde 50-70’inde farklı derecelerde insülin direncine rastlanır. Geri kalan yüzde 30’unda klinik olarak buna rastlanmasa da insülin fonksiyonları değişkendir. İnsülin direnci gelişmese de, fazla insülin salgılanması yumurtalıklarda ekstra testosteron üretimine neden olur. Bu nedenle PCOS’nu kontrol altında tutmanın yolu insülin seviyesini kontrol etmekten geçer. Bunun için diyet ve egzersiz şarttır.
PCOS, tip 2 diyabetin öncüsü olabilir. Her ikisinde de insülin direnci ortak noktadır.
PCOS’lu pek çok kadın fazla kilolu olmasına rağmen, kilo vermeye çalışmaz. PCOS kolay kilo almanıza neden olabilir ama kilo vermenize engel olmaz. Gebe kalsanız da menopoza girseniz de insülin direnci devam edecektir. İnsülin ve diğer hormonları kontrol altında tutmanın yolu sağlıklı beslenme ve spordan geçer.
Sürekli aknelerle başa çıkmaya çalışıyorsanız ve sivilceler hayatınızın bir parçası haline geldiyse bunların sebebi PCOS olabilir. Akne PCOS’nun en erken belirtilerinden biridir. Sebebi de “testosteron” artışıdır. Testosteron artışı yağ bezlerinde daha fazla yağ üretilmesine neden olur. Yağ salgısı ölü cilt hücreleri ve kir ile birleşince akne oluşur. Çalışmalar aknesi olan kadınların yüzde 45’inde PCOS olabileceğini göstermiştir.
Daima bitkin misiniz? Şaşırtıcı ama bazen bu durum PCOS’nun diğer bir alışılmamış belirtisi olabilir. Düşük derecede inflamasyon bu halsizliğe yol açar. Ayrıca adet öncesi sendromu, PCOS’lu olgularda sık ve daha şiddetlidir. Sağlıklı diyet ve omega 3 desteği bu iltihabi durumu ortadan kaldırır.
PCOS’nuzun adette birkaç ay gecikme, akne ya da çocuk sahibi olmada güçlüğe sebep olmasından endişe edebilirsiniz. PCOS’nun akıl sağlığınızı da bozabileceğini biliyor musunuz? Çalışmalar PCOS’lu kadınlarda depresyon, anksiyete ve yeme bozukluğu gibi duygu durum bozukluklarına çok sık rastlandığını ortaya koymaktadır.
HÜRRİYET AİLE ÖZEL
[fotogaleri=4107]