"Paylaşmak istemiyorum anne!"

Uzm. Klinik Psikolog Şeyma Çavuşoğlu Itri, çocuklarda paylaşma davranışı hakkında önemli bilgiler veriyor...

Eğer çocuğunuz, diğer çocuklar ile oyuncaklarını paylaşmıyor, onlarla oynamalarına izin vermiyorsa, bunu kasten yaptığını ya da bencil olduğunu düşünmeyin. Paylaşma zamanla öğrenilen ve gelişen bir sosyal beceridir.

Paylaşmak doğuştan sahip olunan bir özellik değildir. Aile içinde ve sosyal yaşamda öğrenilen bir davranıştır. Özellikle tek çocuklar, daha önce hiç paylaşmaları gerekmediğinden, okul çağına gelmeden bu davranışı göstermeyebilirler.

Çocukların doğru olduğunu düşündüğümüz davranışları içlerinden gelerek yapmalarını bekleriz. Ancak sosyal normlar ve doğrular, toplum tarafından belirlenir ve toplum içinde öğrenilirler. Çocuklar ise sosyal yaşam ile temasa geçmeden, sosyal gerekliliklerin önüne kendi ihtiyaç ve isteklerini koymaya meyillidirler.

Aile bireylerini gözlemleyerek öğrenen çocuklar için iyi birer örnek olmak çok önemlidir. Anne ve baba, çocuklarının paylaşma becerisini geliştirebilmesi için paylaşan birer rol model olmalıdırlar.

Aynı zamanda, istenilen davranışı sergilediğinde, çocuğu ödüllendirmek çok fayda sağlar. Bu basit bir aferin de olabilir, bir öpücük de. Önemli olan çocuğun yaptığı davranış karşılığında keyif almasını ve bunun takdir edilen bir hareket olduğunu öğrenmesini sağlamaktır.

Paylaşmak, empati kurmanın ve diğer insanların duygu ve düşünceleri hakkında farkındalık geliştirmenin ilk adımıdır. Bu adımı atabilmek için, çocuğa paylaşma şansı olan ortamlar sunulmalıdır. Örneğin, çocuğunuz paylaşmak da zorlanıyor ise ona tek parça oyuncaklar yerine, lego gibi sayısı çok olduğundan paylaşmayı kolaylaştıran oyuncaklar ile bu davranışı öğretmeye başlayabilirsiniz.

Eğer tüm uğraşlara, ödüllere ve teşvike rağmen, çocuğunuz paylaşmamak da diretiyorsa, bunun neden olduğunu anlamaya çalışmak da fayda var. Çocuğunuz, içine kapanık olmasını ve tek başına oynamasını tetikleyen sosyal bir etkene maruz kalıyor olabilir. Örneğin, fazla kontrol uygulanan bir çevrede yaşayan çocukların kontrol hissini kendilerine ait eşyaları sahiplenerek sağlamaya çalıştıkları görülür. Bunu anlamak için çocuğunuzla konuşmanız ve onu dinlemeniz çok önemlidir.

Çocuğunuzun paylaşma davranışını gözlemlemeniz ve ihtiyaç duyduğunda takdir ederek onu cesaretlendirmeniz sosyal beceri gelişimini olumlu etkileyecektir. Oyuncaklarını paylaşmak, çocuğun içinden gelerek değil, anne ve babasını inceleyerek ve sosyal ortamda yaşayarak öğreneceği bir davranıştır. Bu davranışı geliştirebilmesi için ona zaman tanıyın; dinleyerek, anlayarak ve teşvik ederek destek olun.