Güncelleme Tarihi:
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Gamze Uçar, sigaranın Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) riskinin 10 ile 14 kat artırdığına ve içinde bulunduğumuz pandemi döneminde Covid-19’a yakalanma riski yüksek grubun içinde KOAH’lıların da bulunduğunu belirterek “KOAH’ın ilk belirtileri sigaranın yol açtığı şikayetlere benzediği için hastalar doktora gitmiyor. Bu nedenle da hastalık ilerliyor. Nefes darlığı ve öksürük şikayetiniz varsa derhal doktora başvurun. Eğer KOAH hastasıysanız Covid-19 önlemlerini sıkı sıkı uygulayın” diyor.
Ölümcül hastalıklarda 4. sırada
KOAH, kısaca “akciğerlerin zararlı gaz ve parçacıklara karşı artmış kronik iltihaplanma yanıtı olarak ortaya çıkan, hava akımı kısıtlılığı ile kendini gösteren, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir hava yolu hastalığı” olarak tanımlanıyor. Tüm dünyada önemli bir halk sağlığı tehdidi olarak kabul edilen KOAH’ın küresel görülme sıklığının yüzde 15-20 düzeyinde olduğunu belirten Dr. Gamze Uçar, “Türkiye’de görülme oranı yüzde 19 olan KOAH, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada ve ülkemizde en sık öldüren 4. hastalık” diye açıklama yapıyor. KOAH nedeni olarak birinci sırada yüzde 90 oranıyla sigara yer alıyor. Öyle ki sigara içenlerde KOAH gelişme riski içmeyenlere oranlar 10 ila 25 kat fazla. Sadece aktif içiciler değil pasif içicilerin de bu hastalığa yakalanabildiğini anlatan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Gamze Uçar, KOAH’a yol açan diğer risklerin de “mesleki ve çevresel toz ve gaz maruziyeti ile genetik faktörler” olduğunu belirtiyor.
“Belirtileri göz ardı etmeyin”
KOAH’ın sık görülmesine ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına karşın ölüm nedeni olarak bu kadar üst sıralarda yer almasında, hastaların doktora geç başvurması rol oynuyor. Hastalığın ilk belirtilerinin genellikle öksürük ve sabahları balgam çıkarma olduğunu ve bunun da sigaraya bağlanarak önemsenmediğini anlatan Dr. Gamze Uçar, şöyle devam ediyor:
“Belirtilerin önemsenmemesi nedeniyle hastaların üçte biri ile onda biri ancak tanı alıyor. Oysa hastalığın daha ilk belirtilerde saptanması çok önemli. Çünkü bu erken evrede hastalık tespit edilir ve sigara içimi bırakılırsa hastalık durdurulabilir ve akciğerlerdeki fonksiyon kaybı önlenebilir. Sigara içimi devam ettikçe hastalık ilerler ve nefes darlığı, hışıltılı solunum gibi semptomlar da olmaya başlar. Nefes darlığı başlangıçta sadece yol yürümekle ya da merdiven çıkmakla olurken, ileri evrelerde istirahat halinde bile olmaya başlar. Hastalık daha da ilerledikçe sağ kalp yetmezliği bulguları ve diğer sistemik bulgular da görülmeye başlar.”
“İlaçlar hastalığı ortadan kaldırmaz”
KOAH tanısı hastanın kronik öksürük ve balgam çıkarma, nefes darlığı ve hışıltılı solunum gibi belirtilerinin yanı sıra solunum fonksiyon testi ile konuyor. Ayrıca akciğer grafisi ile KOAH’a uyumlu bulguların görülebileceğini anlatan Dr. Gamze Uçar, tedavide en önemli noktanın sigara içmekten vazgeçmek olduğunu yineliyor ve ekliyor: “KOAH tedavisinde kullanılan hiçbir ilaç hastalığı tamamen ortadan kaldıramaz ve hiçbir ilaç sigaranın bırakılması kadar hastalığın ilerlemesini yavaşlatıcı etki gösteremez.”
Covid-19’a karşı özel tedbirler
Tüm dünyada görülen koronavirüs salgını ile ilgili gelişmeler ve deneyimler, kronik akciğer hastalarının Covid-19 açısından daha büyük risk altında olduğunu gösteriyor. KOAH’lı hastaların koronavirüs yakalanması halinde solunum sorunlarının artabileceği ve ciddi komplikasyonlar gelişebileceği uyarısında bulunan Dr. Gamze Uçar, Türk Toraks Derneği KOAH Çalışma Grubu’nun KOAH tanılı hastalar için sundukları önerileri de 11 maddede topluyor: