Pandemi ile arttı! Kontrolsüz alınan D vitaminleri vücudu nasıl etkiliyor?

Covid-19 pandemisinde bir yılı aşkın zamanı geride bıraktık. Salgının ne zaman biteceğine dair bir öngörü olmaması ve yüksek vaka oranları insanları da bireysel arayışlara itti. Bu konuda en çok tartışılan konu da D vitamini oldu.

Vücudumuzda depolanan ve temel kaynağı güneş olan D vitamini, sağlığımız için oldukça önemli. Ancak doktor denetimi olmadan bilinçsizce kullanılan vitaminin faydasından çok zararı var.

Hurriyet.com.tr'ye konuşan Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Muhammed Keskin ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ozan Kocakaya, kontrolsüz D vitamini kullanımının etkileri için uyarılarda bulundu. 

KONTROLSÜZ D VİTAMİNİ KULLANIMI KALBİ NASIL ETKİLER?

Muhammed Keskin: D vitamini böbrek hastalığı olan kişilerde kalsiyum seviyelerini artırabilir ve bu da damar sertleşmesine sebep olabilir. Vitamin D yüksekliğiyle beraber kanda yükselen kalsiyum, böbreklerde kireçlenme ve sertleşme problemlerine neden olur.

Sadece böbreklere değil pek çok organa olumsuz etkileri vardır ve bunlardan biri de kalptir. Kontrolsüz D vitamini kullanımı kalpte de kireçlenmeye sebep olabilir. Kalp yetersizliği ve birçok kalp-damar hastalığında D vitamini seviyesinin düşük olması hayati risklere neden olsa da yüksek doza maruz kalınması da benzer sonuçlara neden olabilir. Altta yatan bir kalp-damar hastalığı olan insanlarda yüksek dozda vitamin D kullanımı kalp krizi riskini artırabilir.

D VİTAMİNİNİN KORONAVİRÜSE KARŞI KORUYUCU ETKİSİ VAR MI?

Ozan Kocakaya: D vitamininin koronavirüse karşı koruyucu bir etkisi yok ama keşke olsa. Buna yönelik fikirler ‘D vitamini eksikliği olanlarda hastalığın daha ağır geçtiğini’ iddia eden çalışmaların neticesinde ortaya çıktı. Ancak bu gözlemlerin detayını incelediğimizde de vitamin eksikliği gözlenenlerin yaşlılar, huzurevi sakinleri, alt gelir grubu mensuplarından oluştuğunu görüyoruz. Bunlar sağlık hizmetlerine ulaşamayan ve bu nedenle hastalığı ağır geçirmesi muhtemel kişiler olduğu için varılan sonucu direkt olarak D vitamini ile ilişkilendirmek bizi yanıltabilir.

Yoğun bakıma girecek kadar ağır hastalığı olanlarda D vitamini tedavisi denenmiş, ancak tedavi uygulananların hastalık sürelerinin veya entübasyon oranlarının tedavi almayanlardan daha iyi olmadığı görülmüştür.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ KORONAVİRÜSE YAKALANMAYI TETİKLER Mİ?

Ozan Kocakaya: D vitamininin iskelet kas sistemi üzerindeki etkilerini biliyoruz ama alerjik hastalıklar, KOAH, enfeksiyon hastalıkları ve hatta bazı kanserlerdeki etkilerini yeni yeni tanımlıyoruz. Bu nedenle ilişki zayıf da olsa üst solunum yolu enfeksiyonlarında D vitamininin yarar sağlayıp sağlayamayacağı araştırılmıştır.

Avustralya’da 20.000 erişkine 4 ay D vitamini desteği sağlanıp bunların kış boyu solunum enfeksiyonlarına yakalanıp yakalanmadığı incelenmiş. Enfeksiyona yakalanma oranlarında fark saptanamamış ancak D vitamini kullananlarda belirtilerin yarım gün daha erken iyileştiği gibi mütevazı bir yarar görülmüştür.

GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN D VİTAMİNİ DOZU NE OLMALI?

Muhammed Keskin: D vitamini eksikliği genç kadınlarda, çocuklarda ve yaşlılarda daha sık görülür. Eğer tüm yıl boyunca güneş ışığına iyi bir şekilde maruz kalıyorsanız D vitamini seviyeniz yeterli düzeyde kalacaktır. Genellikle otoriteler tarafından önerilen günlük D vitamini alım miktarı ortalama 600 ünitedir. Bazı insanlarda D vitamini düzeyini istenen seviyede tutmak için daha yüksek günlük dozlar gerekse de günlük 4000 üniteden daha fazla alınması önerilmez.

D VİTAMİNİ SEVİYESİ NASIL ARTIRILIR, EN DOĞRU YÖNTEM HANGİSİ?

Ozan Kocakaya: D vitamini besinlerle alınacaksa en çok balık ve yumurtada bulunur. İlaçlarla da D vitamini düzeyi güvenle artırılabilir. Zehirlenecek kadar yüksek D vitamini sağlamak kolay değildir zira kişinin birkaç ay boyunca her gün 60.000 ünite kadar D vitamini alması gerekir.