Pandemi döneminde kanserli çocukların takip ve tedavileri nasıl olmalı?
Güncelleme Tarihi:
Kanser koronavirüs enfeksiyonu riskini ve mortalitesini artıran komorbid hastalıklardandır. Son 6 ay içinde aktif kemoterapi, herhangi antikor veya hedefe yönelik tedavi veya yoğun radyoterapi almakta olan, kök hücre nakli yapılmış kanserli çocuklar hem bağışıklık sistemlerinin zayıflığı nedeniyle enfeksiyona duyarlıdırlar, hem de kontrol, tetkik ve tedaviler nedeniyle enfeksiyonlu veya taşıyıcı kişilerle temas riskleri yüksektir. Bu nedenle hem hastalar hem de aile üyeleri ve bakım verenleri başta el yıkama olmak üzere kişisel korunma önlemlerine azami ölçüde dikkat etmelidir. Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Müge Gökçe, pandemi döneminde kanserli çocukların takip ve tedavileri hakkında çok önemli bilgiler verdi.
Kanserli çocukları takip ve tedavi süreçlerinde koronavirüs enfeksiyonundan korumada Sağlık Bakanlığının önerileri, ulusal ve uluslararası kılavuzlar güncel olarak takip edilir, bu önerilere göre hareket edilmektedir. Hastanelerde koronavirüs şüphesi ve tanısı olan hastaların izlendiği ve tedavi edildiği alanlar (kirli), diğer hastaların izlendiği alanlardan (temiz) ayrılmaktadır. Pediatrik onkoloji hastaları temiz alanlarda kabul edilmekte ve bu alanlar izole edilmektedir. Kanserli çocuklarla ilgilenen sağlık personeli diğer hastalarla, diğer sağlık personeli ile özellikle de kirli bölgelerde çalışan personel ile temas edilmektedir.
Sağlık hizmeti sunumu sırasında sağlık personeli kişisel korunma önlemlerine uyar, yapılacak müdahalenin özelliğine göre gerekli diğer kişisel koruyucu ekipmanlar da (önlük, tıbbi maske, gözlük/yüz koruyucu, eldiven) kullanılmaktadır. Tedavisi bitmiş ve remisyonda olan hastaların kontrolleri tıbbi sakınca oluşturmayacak ise ileri bir tarihe ertelenmektedir.
Kanser tanısı almış hastaların tedavilerine devam edilmektedir
Kanser tanısı almış ve tedavi sürecinde olan hastaların tedavilerinin sürdürülmesi yaşamsal öneme sahiptir. Ancak pandemi döneminde kan ürünlerinin zamanında ve yeteri kadar temin edilememesi veya febril nötropeni gelişenlerde yatak bulunamaması ihtimalleri göz önünde bulundurularak, hastaların sağ kalımını ve kanser tedavisinin başarısını riske atmayacak şekilde kemoterapi dozlarında ve kür aralıklarında modifikasyonlar yapılabilir (ilaç dozları düşürülebilir, kür aralıkları açılabilir). Tedavilerin zamanlaması, dozları, gelişebilecek nötropeni ve enfeksiyon riskleri her bir hasta için ayrı değerlendirilmektedir ve randevular buna göre planlanmaktadır.
Çocuk Onkoloji servis ve polikliniklerine giriş çıkışlar kontrol edilmektedir, mümkün olduğunda hastalar tek girişten alınmaktadır. Hastaların kabulleri sırasında hasta çocuk veya ailesinde koronavirüs testi ve gerekli diğer incelemeler titizlikle yapılmaktadır.
Onkoloji kliniğine gelen her hastaya ve bakım verenlerine doğru el yıkama ve kişisel korunma önlemleri konusunda eğitim verilmektedir. Hasta kişilerle temas riskinin azaltılması için hastaneye gelişlerde önlemler alınması sağlanmaktadır. Mümkün ise toplu taşıma kullanmamak, kalabalık içine girmemek, yakında bulunan kişilerle arasında mesafe bırakmak çok önemlidir. Seyahat zorunlu ise korunma önlemlerine mutlaka uyulması gerekmektedir. Hastalar ve yakınlarının zorunlu olan kontroller dışında izolasyon önlemlerine uymaları, evde kalmaları önem taşımaktadır.
Ayaktan veya günübirlik tedavi ünitelerinde hastaların tedavileri mümkünse ayrı odalarda, değilse bir arada oturma ve sohbete izin vermeyecek şekilde, arada en az 1 metre mesafe olacak şekilde ve araya perde gibi bir bariyer konulmak suretiyle izolasyon sağlanarak yapılmaktadır.
Yataklı servislere mümkün olduğunca her odada tek hasta olacak şekilde hasta kabul edilmektedir. Buna olanak yoksa yatakların arasında en az 1 metre mesafe olacak şekilde ve mümkünse araya perde gibi bir bariyer konularak hastalar izole edilmektedir. Her hasta için tek ve sabit refakatçi alınması, ziyaretlerin önlenmesi sağlanmaktadır.
Yatarak veya ayaktan tedavi gören hastalarda ateş veya solunum sistemi enfeksiyonu bulgularının (öksürük, takipne, dispne, akciğer dinleme bulgularının varlığı, oksijen saturasyonunda düşme) ortaya çıkması durumunda koronavirüs açısından değerlendirilmek üzere hastanenin ilgili birimleriyle irtibata geçilmesi sağlanmaktadır.