Oyuncak seçimi çocuğa bırakılmalı mı?

Başka çocuklar satranç tahtasının başına heyecanla otururken sizinkinin oyuncak arabasını sadece ileri geri itmesi ya da bebeklerini giydirip soyması ‘gelecek vadetmiyor’ gibi görünebilir. Neyse ki uzmanlar sizin gibi düşünmüyor. Çocukların sağlıklı gelişimi için oyun vazgeçilmez bir ihtiyaç. Oyun oynayarak öğreniyor, gelişiyor ve gün geliyor ‘adam’ oluveriyorlar.

OYUNCAK SEÇERKEN...

Uzman Pedagog Sevil Yavuz, oyuncak seçerken oyuncağın çocuğun yaşına uygun özelliklerde olmasına dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor. Tabii ki önce güvenlik... Çok küçük parçaları ya da sivri uçları olan oyuncakları bebeklerle buluşturmak için biraz sabırlı olmak gerekiyor. Oyuncak alırken, çocuğunuzun oyuncaklarla nasıl oynadığına da dikkat etmelisiniz. Mesela oyuncakları kırıyor mu, çarpıyor mu, fırlatıyor mu? Eğer çocuğunuz çok aktifse ve oyuncakları parçalara ayırarak oynuyorsa oyuncaklarla sizin gözetiminizde oynamasına izin vermeli ve mümkün olduğunca dayanıklı ve sağlam oyuncakları tercih etmelisiniz. Zaten ambalajlar bu konuda sizi yönlendiriyor.

AHŞAP GİBİSİ YOK

Diğer önemli bir konu ise oyuncakların kimyasal olarak çocuğun sağlığını tehdit etme riski. Özellikle kalitesiz plastik oyuncaklar, kimyasal etkenlerden dolayı çocukların sağlığını tehdit edebiliyor. Bu nedenle oyuncağın nerede üretildiğini ve hangi özelliklere sahip olduğunu inceleyerek almalısınız. Bunları göz önünde bulundurarak, sağlam, dayanıklı, herhangi bir kimyasal etkeni olmayan, mümkünse ahşap oyuncakları tercih etmenizde fayda var.

Pedagog Sevil Yavuz, “Ayrıca ahşap oyuncaklar çocukların psikolojik olarak da rahatlamasını sağlıyor. Ahşap oyuncaklarla bıkmadan oynayabiliyorlar. Konsantre bir şekilde uzun süre oynadıkları için hem el becerileri hem de dikkat süreleri gelişiyor. Çocukların heyecanlı ve aktif şekilde oynadıklarını düşündüğümüzde ahşap oyuncaklar çok dayanıklı olduğu için kırılmadan yıllarca dayanabiliyor. Diğer önemli faydası ise ahşap oyuncakların yaratıcılıklarını geliştirmesi... Genellikle çok teferruatlı olmadığı için çocuklar oyuncağı farklı şekillerde kullanabiliyorlar. Özellikle ahşap bloklar yaratıcılığı geliştirme konusunda çok destekleyici” diyor.

YAŞA DEĞİL, BECERİYE GÖRE

Çocuğunuza oyuncak alırken, sadece paketin üzerinde yazan yaş gruplarını dikkate almanız pek mantıklı olmayabilir. Her çocuğun gelişimi farklılık gösteriyor ve her çocuk her ayda aynı beceri düzeyinde olmayabiliyor. Çocukların gelişimi ve sahip oldukları beceri farklılık göstereceği için bir yaşındaki çocuğunuz 1.5 yaş grubundaki oyuncaklarla da oynayabiliyor. Bu açıdan hem çocuğunuzu hem de oyuncağın güvenlik özelliklerini iyi incelemeniz öneriliyor.

Çocuğun zeka gelişimi için her yaşta her oyuncak aslında yeterli oluyor çünkü çocuğun gelişimi birbirini destekliyor. Bir oyun ya da oyuncak sadece bir gelişim alanını desteklemekle kalmıyor; zeka, dil ve sosyal gelişimi de birlikte ilerletebiliyor. Genel olarak takma çıkarmalı, neden sonuç ilişkisini içeren oyuncaklar zihinsel gelişimi daha çok destekliyor.

ELLERİ ÇALIŞSIN

“Bebekler ellerini anne karnında kullanmaya başlıyor. Doğduktan sonra da elleriyle oynadığı tüm oyuncaklar kas gelişimini destekliyor. İlk aylar değişik çıngıraklar, ses çıkaran oyuncaklar ve ilerleyen yıllarda legolar, takma çıkarmalı kutular el becerisini artırıyor. Okul öncesi dönemde ise anaokulunda yapılan kesme yapıştırma etkinlikleri, boncuk dizme ve benzeri oyunlar gelişimini destekliyor” diyen Pedagog Sevil Yavuz, şöyle devam ediyor: “Yapboz, lego gibi zorlayıcı oyuncaklar aynı zamanda yaratıcılıklarının gelişmesine ve dikkat sürelerinin artmasına destek oluyor. Örneğin yapboz çalışmaları sabır gerektiriyor ve tamamlanana kadar çocuğun düşünmesi ve dikkatli ilerlemesi gerekiyor.”

OYUNCAĞIN CİNSİYETİ OLMAZ

Bir oyuncakçıya gittiğinizde rafların kız ve erkek çocuklar için ayrıldığını görürsünüz. Bunun doğru bir yaklaşım olduğundan emin miyiz? Sevil Yavuz, “Aileler oyuncakları cinsiyetlerine göre sınıflandırıyor ve çocukları bu sınıflandırdıkları cinsiyete ait oyuncaklarla oynamıyorsa kaygılanıyor. Özellikle erkeklerin, kızların tercih ettiği oyuncaklarla oynaması konusunda yoğun endişe yaşıyorlar. Tam tersi durumdan o kadar etkilenmiyorlar. Oysa çocuklar için oyuncakların cinsiyeti olmaz. Onlar gerçek hayattaki rolleri oyuncakları kullanarak deneyimliyor ve kendilerini hayata hazırlıyorlar. Kız çocuklar da erkek çocuklar da evcilik oynayarak anne ve babasını taklit ediyor. Bir erkek çocuğun annesini taklit ederek oyuncak tencerelerle yemek yapmaya çalışması kadar doğal bir şey yoktur” diyor.

Böyle bir durumda anne-baba çocuğa, “Sen erkek çocuksun, kız oyuncaklarıyla oynama” derse çocuğun kızların tercih ettiği oyuncaklara ilgisi aksine artıyor. Bu nedenle küçük çocukların ayrım yapmadan her türlü oyuncakla oynamasına izin vermek gerekiyor. Özellikle de erkek çocukların oyuncak tercihlerinde yargılayıcı bir yaklaşım sergilememek şart. Aksi takdirde çocuğun hayatında anne, teyze, hala gibi figürleri yok edilmiş oluyor. Çocuklara cinsiyet ayrımından dolayı bazı oyuncakları yasaklar, tepki verir veya onu cezalandırırsanız çocuk potansiyel gelişimini tamamlayamıyor.

Özellikle kalitesiz plastik oyuncaklar, kimyasal etkenlerden dolayı çocukların sağlığını tehdit edebiliyor. Bu nedenle oyuncağın nerede üretildiğini ve hangi özelliklere sahip olduğunu inceleyerek almalısınız.

Kız çocuklar da erkek çocuklar da evcilik oynayarak anne ve babasını taklit ediyor. Bir erkek çocuğun annesini taklit ederek oyuncak tencerelerle yemek yapmaya çalışması kadar doğal bir şey yok.