Onların çok ‘derin’ bir dünyası var
Güncelleme Tarihi:
Medüz bir diğer adıyla Denizanası dendiği zaman akla ilk gelen onların tehlikeli hatta irite edici oluşu. Ancak onlar uzay gemisinden, ev eşyasına, kıyafetten, bina tasarımlarına kadar insanlara ilham kaynağı oluyor. Dünyada 30 bin türü bulunan bu canlılar dinozorlardan daha önce dünyamızdaydı. Marmara Denizi’nde 8 türü bulunan denizanalarının büyülü dünyası sizi şaşırtacak.
Yaz aylarında denize girerken akla ilk gelen canlılardan biridir o. Yassı ve şeffaf yapısıyla kendisinden korkulmalı mı yoksa sempatik mi bulunmalı bir türlü karar verilemeyen denizanaları, aslında pek çok tasarıma ilham olmuş estetik bir deniz canlısı.
BEYİNLERİ YOK ANCAK HİSLERİ VAR
Denizanaları’nın biyolojik yapısında kalp, kıkırdak, kemik, beyin ve göz bulunmuyor. Bunun yerine denizanaları, içinde elastik ve jölemsi bir madde bulunan iki katman hücreden oluşuyor. Denizanalarının ışığı ve kokuyu algılayabilen gelişmiş duyuları bulunuyor.
EN DERİNDE UZAYLI DENİZANASI
ABD merkezli Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) bağlı Okeanos Explorer gemisi çalışanlarının yönettiği uzaktan kumandalı bir araç okyanusun en derinlerine daldı. Yapılan araştırmada Pasifik Okyanusu’nda sanki bu dünyadan değilmişçesine bir denizanası türüne rastlandı. Marina Çukuru’nun batısında okyanusun yaklaşık 4 km derininde rastlanan bu canlı Crossota familyasına ait bir Hidromedusa’ydı.
AVLARINI ‘DALGA’YA ALARAK YAKALIYOR
Vücut şekilleri yayvan ve kubbeli bir şekilde olan denizanaları, yüzgeç, kanat, pul gibi balıklarda bulunan uzuvlara sahip değil. Denizde yüzerken yüksek hıza çıkamayan denizanaları avlarını suda yarattıkları dalgalanma sayesinde kendilerine doğru çekiyor ve yutuyor. Denizanaları genellikle küçük balıklarla besleniyor.
NASIL ÜRERLER?
Denizanaları diğer balıklar gibi çiftleşmiyor. Yumurtlama gibi bir özelliği de bulunmayan denizanaları, eşeysiz üreme denilen bir tomurcuklanma şekliyle ürüyor.
TEHLİKELİLER Mİ?
Tüm türleri tehlikeli değil. Ancak denizanalarının zehirli türleri de bulunuyor. Dişleri veya kesici pençeleri bulunmayan denizanalarının vücutlarının çan şeklinde olan kısımları ve dokungaçlarında zehirli iğneleri bulunuyor. Bugüne kadar 2 bin kadarı sınıflandırılmış denizanalarının toplamda 30 bin türü olduğu düşünülüyor. 30 bin tür denizanası arasında ise insanlar için tehlike arz edebilecek tür sayısı 70. Sayısal verilere bakıldığında dünyada her sene denizanası sokmasından 70 kişi hayatını kaybediyor. Dünyanın en zehirli denizanası sayılan ‘Kutu Denizanası’ 60 kişiyi öldürebilecek kadar zehre sahip olduğu biliniyor.
DİNOZORLARDAN DAHA YAŞLILAR
Denizanaları dünyanın en eski canlı türlerinden biri. Dinozorların türünün 350 milyon yıl önceye dayandığı düşünüldüğünde denizanaları 650 mil yıl önce bile dünyadaydı.
40 METRE OLABİLİR
Tatlı su denizanalarının çapı 2.5 cm’den daha küçükken, tuzlu su denizanalarının çapı 2.5 metreyi dokunaçlarının uzunluğu ise 40 metreyi bulailiyor.
TÜRKİYE SULARINDA 8 TÜR DENİZANASI VAR
Türkiye karasularında 8 farklı türde denizanası olduğu biliniyor. Bu türler arasında tehlikeli denilebilecek olan ise okyanuslardan iç denizlere göç eden ‘Göçmen Denizanası’ (Rhopilema Nomadica). Geçtiğimiz yıllarda Göçmen Denizanası’na ülkemizde Marmaris ve Güllük Körfezi’nde rastlandı. Ağırlığı 4 kg olan denizanasının boyu yarım metre çapındaydı ve yaklaşık 5 milyar zehirli iğneye sahipti.
GÜZELLİĞİ TASARIMLARA İLHAM OLUYOR
Denizanaları; bilimkurgu filmlerindeki uzay gemisi tasarımlarına, ev eşyalarına, kıyafetlere, hatta bina tasarımlarına ilham olacak bir görüntüye sahip. Gövdelerinden ışık yayma özelliğine de sahip olan denizanaları özellikle lamba tasarımlarına ilham oluyor.
Denizanalarını kaplumbağalar hatta insanlar bile yiyor
Vücudunun %95’i su, %4’ü tuz ve %1’i proteinden oluşan denizanalarını su kaplumbağaları, deniz salyangozları, su kuşları, balinalar ve en son olarak bazı Uzakdoğu ülkelerinde insanlar yiyor.
AŞIRI AVLANMA DENİZANALARININ ARTMASINA NEDEN OLUYOR
Denizlerde aşırı balık tutulması, denizanası sayısında patlamaya neden oluyor. Yoğun balıkçılık sonucunda bazı alanlardaki balık popülasyonlarının önemli ölçüde azaldığı ve denizanalarının baskın tür haline geldiği gözlemlenebiliyor.
SEA LIFE AKVARYUM’DA ESTETİK BİR ŞÖLEN
İçerisinde 15 binden fazla deniz canlısı bulunan SEA Life Akvaryum’daki denizanalarına özel su tankında 100’den fazla denizanası bulunuyor. Çocukların büyük ilgisini çeken denizanalarının bulunduğu su tankı özel renkli ışıklandırmalarla denizanalarının okyanusta yaydığı ışıkların güzelliğini gözler önüne seriyor.
RESİM AKVARYUM’DA DENİZANALARI VE OKYANUS BALIKLARI CANLANIYOR
SEA Life Akvaryum’da Avrupa’nın ilk ve tek dijital akvaryumu ‘Resim Akvaryum’ bulunuyor. Akvaryum’a gelen çocuklar boyadıkları balık resimlerini ‘Resim Akvaryum’da canlanıp yüzerken izleyebiliyor.