Okul Dönemi Uyku Sorunları

Yarıyıl tatilindeyken birçok çocuğun uyku düzeni bozuluyor. Okulun başladığı ilk hafta yaşanan uykusuzluklar, çocukların vücut dengesini bozduğu gibi derslerindeki başarılarını da olumsuz yönde etkiliyor.

Uykuları yetersiz olan çocukların okuma, yazma ve matematik problemleri çözme becerileri, sağlıklı uyuyanlara göre daha düşük. İşte Uyku Kliniği Uzmanı Dr. Sabri Derman’ın konu hakkındaki açıklamaları…

Uyku Zaman Kaybı Değildir!

“Uyku zaman kaybı değil, beynin kusursuz çalışması için olmazsa olmaz fizyolojik bir süreçtir!”

Yetişkinler, birkaç gece kötü uyumanın günlük yaşamlarını nasıl olumsuz etkilediğini çok iyi bilir. Çocuklarda ise yetersiz süreli veya kalitesiz uykunun psikolojik durumlarını ve akademik başarılarını ne kadar çok etkilediğinin çok farkında değilmişiz gibi...Özellikle anaokulu ve ilköğretim yaşındaki çocukların beyni henüz hızlı bir gelişim süreci içinde olduğundan yeterli uyku, fiziksel ve bilişsel gelişme için olmazsa olmaz bir önem taşır.

Çok karmaşık bir bilgisayara benzetilebilecek olan beyin, verileri işlemek, belleğe kaydetmek, bilgileri birbirleriyle ilintilendirmek, sınıflandırmak, gerektiğinde kolay ve doğru hatırlamak, doğru çıkarsama yapmak için gerekli işlemlerin çoğunu uyku sırasında gerçekleştirir. Bunu çocuğa anlatmanın bir yolu, kafasının içindeki mükemmel işlemcinin ve sonsuz video kütüphanesinin verimli işlemesi, zenginleşmesi ve kusursuz çalışması için her gece bu hassas bakımın mutlaka doğru olarak yapılması gerektiğidir.

Beyin Uykuda da Çalışır

“Beyin uyku sırasında dinlenmez! Aksine uyanık olduğu zamanki kadar çok çalışır.”

Uyku, vücudumuzun değil, beynimizin “dinlenmesi” için şarttır. Aslında beyin uyku sırasında dinlenmez, dışarıdan değil, vücuttan ve kendi içinden kaynaklanan verileri işleyerek uyanıkken olduğu kadar çok çalışır, bünyenin en verimli şekilde iş görmesine hazırlar. Erişkinlerin tam dinlenebilmesi için gerekli olan uyku süresi genetik farklılıklar ve alışkanlıklara bağlı farklılıklar gösterebilirse de uzmanlar, ilkokul öncesi küçük çocukların 11–13 saat, ilk ve orta öğrenimdeki çocukların 10–11 saat uyumaları gerektiğini saptamışlar.

Sağlıklı Bir Uyku için…

• Çocuğunuzu, her sabah aynı saatte uyandırarak biyolojik saatini koşullandırın.

• Öğleden sonra, okul sonrası şekerleme yapmasını sağlayın ancak yarım saati aşmalarına engel olun.

• Yatakta kitap okumalarına, TV seyretmelerine, telefonla konuşmalarına ve yemek yemelerine izin vermeyin.

• Öğleden sonraları sodalı içecekler kullanmalarını önleyin.

• Yatağa aç gitmelerine izin vermeyin ama akşam yemeklerini hafif yemelerine, çok su içmemelerine özen gösterin.

• Spor faaliyetlerini yatmadan en az 5 saat önce yapmış olmalarına dikkat edin.

• Yatak odalarının sessiz, karanlık, yaklaşık 23–24 ısıda derece olmasına özen gösterin.

• Yatmadan önce yoğun video oyunları, korku filmleri izlemelerini önleyin.

• Dertleri, sorunları, endişelerini konuşun ve sıkıntılarını yatağa taşımamalarına yardımcı olun.

• 20 dakikada uyuyamazlarsa başka bir odaya geçirin, uykusu gelince yatağına dönmesine yardımcı olun.

• Okul dışı aktiviteler çok zamanını alıyorsa azaltmayı düşünün, ders için gece geç saatlere kadar çalışmanın kalıcı yararı olmadığını unutmayın.

• Uyku sorunları bir iki haftayı geçemezse bunları gözlemleyin, not edin, doktorunuza veya bir uyku uzmanına danışın.

Ergenlik yaşındaki gençlerin çoğunun özel telefon konuşmalarının gecenin geç saatlerine kaydırdıklarına, saat 02-03’e kadar yoğun telefon trafiği yaşadıklarına sıklıkla rastlanıyor. Bu konuşmalar sadece uyku saatinden çalmamakta, içeriklerinin anlamı ve önemine bağlı olarak, uyuduktan sonra da uykunun kalitesini etkileyebilmektedir. Ebeveynlerin uyku saatleri konusunda tatlı-sert bir disiplin içinde olmaları, sınırları belirlemeleri ve ödünsüz uygulamaları gerekiyor. Ailedeki diğer erişkinlerin de bu konuda uyum içinde davranmaları şart. Unutmayın, küçük çocuklarınız sizin arkadaşlığınıza değil onlara güven ve huzur verici, dengeli bir disiplin uygulamanıza muhtaçlar.