Güncelleme Tarihi:
Okul dönemindeki öğrencileri en zorlayan konulardan birisi de kitap ve defterleriyle dolu ağır çantaları taşımak zorunda kalmaları. Gelişim çağındaki bu çocukların yüklendikleri bu ağırlık nedeniyle bir takım sağlık sorunları ile karşılaşabileceklerine dikkat çeken Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Salih Baran, öğrencilere ve ailelere önemli hatırlatmalarda bulundu.
Ağır sırt çantası taşıyan çocuklar yükü dengelemek için öne doğru eğilerek kamburlarını artırarak yürürler. Ayrıca çocuklar ağır çanta taşırken oluşan dengesizlik sonucu daha kolay düşüp yaralanabilirler. Ailelerin sık sık çocukların boynunda ve sırtında ağrı olup olmadığını sorgulamaları önem arz eder. Ayrıca ellerde bacaklarda ağrı, güçsüzlük, uyuşma ve karıncalanmaların da olması önemli belirtidir.
Sırt çantası uygun bir şekilde kullanılmaz ise çocuklarda kas, eklem ve sinir zedelenmelerine yol açarak boyun, sırt, bel ve omuz ağrısıyla beraber kollarda ve bacaklarda ağrı ve uyuşmalara yol açabilir. Bununla beraber ağrı ve uygunsuz sırt çantası kullanımında sırt eğrilikleri (skolyoz), duruş bozuklukları, bozuk yürüyüş ve hatta ciddi süregen omurga ağrılarına neden olabilir.
Çanta hafif, ancak dayanıklı malzemeden yapılmış olmalıdır. İki adet boynu ayarlanabilir omuz askısı olmalıdır ki, tek taraflı omuz askısı olanlar yükü eşit olarak dağıtamazlar. Bel ve göğüs kemeri mutlaka bulunmalıdır. Ağır yükün daha eşit olarak dağıtılmasını sağlarlar. Çantanın ağırlığı kullanın kişinin ağırlığının en fazla %15'ini geçmemelidir, bu oran ilkokul çocuklarında 3-4 kg, diğer çocuklarda 5-8 kg arasındadır. Çantanın sırt pedi iyi olmalı; aksi takdirde çantadaki sert cisimler veya kitapların sert uçları sırta batarak rahatsızlık verebilir. Tekerlekli sırt çantaları özellikle çok ağır taşıyan çocuklar için daha konforlu olabilir.
Sırt çantasının sağa ve sola eşit derecede yük dağıtacak şekilde orantılı yerleştirmek gerekiyor. Tek tarafa atılan çantalar belirli kaslarda zorlanmalara neden olur. Omuz askılarının omuzların üzerinde uygun oturtarak ayarlamak önemlidir. Askılar, çanta vücuda yaklaşacak şekilde sıkılaştırılır ve belin 5 cm üstünde olacak şekilde ayarlanır. Ağır eşyalar sırta yakın ve ortaya yerleştirilmelidir. Sırt çantası taşırken yerden bir şey alınacaksa çömelerek dizler kırılıp alınmalı, öne doğru eğilmekten kaçınmalıdır. Ağır sırt çantası taşıyan çocuklar, düzenli olarak sırt ve bel kaslarını güçlendirici egzersiz yapmalıdır.
Tekerlekli ve çekçekli çantalar okullarda oldukça yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Eğer okul kuralları ve ulaşım şartları için önemli bir sıkıntı oluşturmuyorsa tekerlekli veya çekçekli sırt çantası iyi bir seçenek olabilir. Ancak çok ağır olup merdiven çıkmakta zorluk ve koridorlarda düşme riski yaratabilir.
Son olarak çocuklarda sırt çantasının uygun kullanması konusunda eğitilmelidir. Uygunsuz kullanımın boyun ve omurgaya verdiği zararlar hakkında bilgilendirilmelidir. Sırt çantası taşırken düzgün durmaya alışması için uyarılmalıdır. Çocukta herhangi bir ağrı veya rahatsızlık olması durumunda mutlaka anlatması tavsiye edilmelidir. Öğrenci, aile ve öğretmen mümkün olduğunca az yük taşınması konusunda bilinçlendirilmelidir. Okul eşyaları mümkünse okul dolaplarında bırakılmalıdır.