Öfke krizleriyle nasıl baş edilir? İşte ailelere öneriler...
Güncelleme Tarihi:
Çocukların duygularıyla özellikle de öfkeleriyle başa çıkamayıp streslerini çığlık atarak, bağırarak, bir şeyler fırlatarak ya da bir şeylere vurarak ifade etmeleri nadir görülen bir durum değildir. Öfke krizi olarak adlandırabileceğimiz bu durum hem aileler, hem de çocuklar için oldukça zor ve stresli bir durumdur.
Ailelerin bu krizlerle başa çıkarken bilinçli ve dikkatli bir yaklaşım içerisinde olması büyük önem taşır. Peki, bu durumlarda aileler neler yapabilir? Uzman Psikolog Burcu Sancar Çapa, konuyla ilgili ebeveynlere öneriler sundu.
Çocuğunuzun öfke patlamalarına verdiğiniz tepkiler, onun stresle baş etme mekanizmalarını öğrenmesine yardımcı olur. Bu yüzden:
Öncelikle sakinliğinizi koruyun: Çocuğunuz öfke patlaması yaşarken, kontrolünüzü kaybetmek ve kendinizi ona bağırırken bulmak oldukça kolaydır. Ancak siz de bağırmaya başladığınızda, ona ulaşabilmeniz daha da zorlaşır. Bu durum onun daha da yüksek sesle bağırmasını ve daha da sinirli olmasını tetikler. Bu yüzden öncelikle zor da olsa sakin kalabilmek ve duygularınızı kontrol edebilmek oldukça önemlidir. Öfkeye öfkeyle karşılık vermek, genellikle öfkeli davranışları onayladığınız mesajını çocuğunuza iletir. Sizin sakin davranmanız ise çocuğunuza sakin olmayı ve problemleri sakince çözmeyi öğretir.
Krizlerin gelişini tahmin ederek önlem alabilirsiniz: Çocuklar genellikle yatma zamanı, ödev zamanı gibi sevdikleri bir şeyi sonlandırıp sevmedikleri bir şeye geçiş yapmaları gereken zamanlarda öfke krizi yaşarlar. Bu gibi durumlarda ‘Son 10 dakika’ gibi zamanı belirten ön uyarılar, yapılması gerekenleri bölümlere ayıran düzenleyici uyarılar öfke patlamalarını krize dönüşmeden daha rahat atlatmalarını sağlayabilir. Daha önce çok öfkelendikleri bir durumu tekrar yaşayabilecekleri zamanlarda, çocuklarla önceden konuşmak, konu hakkında onları rahatlatmak da oldukça etkili bir stratejidir.
Geri adım atmayın: Öfke krizleri yaşanırken yapılan en büyük hata, çocuğun sakinleşmesi için istediği şeyi yapmaya hemen ikna olup geri adım atmaktır. Bu şekilde davranmak öfkeli davranışı pekiştirmek dışında pek bir işe yaramaz. Çocuk, bir dahaki sefere daha çok öfkelenerek istediğini hemen elde edebileceğini öğrenir.
Problem çözme becerilerini destekleyin: Çocuğunuzun sakin olduğu zamanlar, yaşanan çatışmalara çözüm bulmak için en doğru zamanlardır. Çocuğunuza yaşanan çatışma hakkında ne hissettiğini sorun. Bu sorunun çözümü konusunda kendisinin önerilerde bulunmasını isteyin. Bu yaklaşım çocuğunuzun hem empati, hem de problem çözme becerileri geliştirmesine yardımcı olacaktır.
Öfke patlaması yaşayan çocuklar, aslında duygularını nasıl ifade edeceğini, onlarla nasıl başa çıkacağını bilmeyen çocuklardır. Belki duygularını anlatabilecekleri kelimelerden yoksundurlar, belki de dürtü kontrolü ya da problem çözme becerileri henüz gelişmediği için kendilerini bu zor durumun içerisinde bulmuş olabilirler. Bu yüzden öfke patlamalarıyla başa çıkmada en önemli faktör, çocuklara duygularını ifade edebilme ve problem çözme becerilerini geliştirebilmeleri için yardımcı olabilmektir.
Kimi zaman aileler, öfke krizlerinin çocukların istediklerini yaptırmak için kullandıkları bir teknik olduğunu düşünürler. Ancak öfke krizi yaşayan çocukların genellikle isteklerini ifade etmede hem duygusal hem de gelişimsel özellikler açısından zorlanan çocuklar olduklarını unutmamak gerekir. İsteklerini ifade edebildikleri ve anlaşıldıklarını hissettiklerinde krizlerin büyük oranda azaldığı görülmüştür. Bu süreç fazlaca sabır gerektirse de, sonuç uzun vadede daha sağlam aile ilişkileri kurmanızı sağladığı için bu çabaya değecektir.